قفل‌گشایی در مسکن مهر

 
3 قفل كهنه مسكن‌مهر به ترتیب شامل «ممنوعیت فروش واحدها»، «نبود خط‌اعتباری برای تكمیل نیمه‌تمام‌ها» و «مالكیت نصفه صاحبان این واحدها از بابت اجاره زمین»، به‌زودی باز می‌شود.

مدیران بخش مسكن و معاونان وزیر راه‌وشهرسازی در امور مسكن‌مهر مجموعه حركات زمانبندی شده‌ای را برای خارج كردن این طرح از وضع 3 قفله، پیش‌بینی كرده‌اند كه جزئیات آن برای تایید نهایی وزیر و سپس هماهنگی با هیات‌دولت، هفته گذشته در اختیار آخوندی قرار گرفت.

گزارش «دنیای‌اقتصاد» از آنچه در قالب این مجموعه پیش‌بینی شده، حاكی است: در صورت تصویب پیشنهادها، علاوه بر اینكه خرید و فروش واحدهای مسكونی‌مهر برای آن دسته از واحدهایی كه به بهره‌برداری رسیده و قابل سكونت شده‌اند، آزاد می‌شود كه در گام بعد، مالكان واحدهای در حال احداث نیز اجازه پیدا می‌كنند تحت شرایطی كه مانع سفته‌بازی شود، امتیاز خودشان را به متقاضی جدید واگذار كنند تا از این طریق چنانچه پیش‌خریداران به دلایلی همچون انصراف از ادامه حضور در مسكن‌مهر یا ناتوانی مالی در پرداخت آورد‌ه‌نقدی، قصد خروج از این طرح را داشته باشند بتوانند به خانواری كه راغب به دریافت مسكن‌مهر ولو با قیمت‌ بیشتر است، امتیاز خود را منتقل كنند. همچنین در گام سوم نیز پیشنهاد واگذاری قطعی مالكیت زمین‌های 99 ساله به صاحبان مسكن‌مهر مطرح است.

3 برنامه‌ای كه مسوولان مسكن‌مهر در دولت یازدهم برای ارتقای جایگاه این طرح در نظر گرفته‌اند، در صورت موافقت وزیر و هیات‌دولت با اجرای آنها باعث خواهد شد محدودیت‌‌های اجتماعی شكل گرفته در این طرح و همچنین بن‌بست اقتصادی موجود در طرح كه مانع تكمیل حداقل 20 درصد از كل واحدهای مسكونی‌مهر و 25 درصد از ساختمان‌های نیمه‌تمام شده است، برطرف شود.

به گزارش «دنیای‌اقتصاد» حدود 2 میلیون خانوار صاحب مسكن‌مهر در كشور شامل 900 هزار خانوار ساكن در این واحدها و یك میلیون پیش‌خریدار، در حال‌حاضر با سه نوع مشكل اجتماعی- اقتصادی روبه‌رو هستند.

گام اول: بازار ثانویه مسكن‌مهر
ساكنان فعلی این واحدها – طیف اول- از یكسو درگیر آسیب‌های اجتماعی ناشی از عدم اجازه سكونت پردرآمدها و طبقات مرفه هستند طوری كه عدم تركیب طبقات مختلف اجتماعی و درآمدی در محله‌های مسكن‌مهر باعث بروز چالش‌هایی شده است. از سوی‌ دیگر ممنوعیت فروش این واحدها و مالكیت صاحبانش بر فقط اعیان مسكن‌مهر باعث یكبارمصرف شدن این نوع آپارتمان‌ها و افت شدید ارزش اقتصادی این املاك شده است.

صدور مجوز خرید و فروش چالش طیف اول را رفع می‌كند. اجازه خرید مسكن‌مهر به كسانی كه شرایط 4گانه مسكن‌مهر را دارا نیستند؛ یعنی دارای سابقه مالكیت هستند یا جزو میان‌درآمدها به حساب می‌آیند باعث خواهد شد تركیب متنوعی از افراد با درجه‌های مختلف توسعه‌یافتگی و اجتماعی در محله‌های مسكن‌مهر ساكن شوند.

آزادسازی خرید و فروش مسكن‌مهر همان طرح تشكیل بازار ثانویه مسكن‌مهر است. برای این آزادسازی پیشنهاد شده، صاحب واحد حداقل 10 درصد از وام‌بانكی را تسویه كند و اجاره‌نامه زمین 99 ساله را به خریدار جدید منتقل کند. احتمالا مشخصات خریدار نیز همچون مشخصات صاحب اولی، در سامانه مسكن‌مهر ثبت خواهد شد تا در غیاب سندمحضری و رسمی برای این واحدها، امكان احراز مالكیت وجود داشته باشد.

گام دوم: میان‌بر پولی برای تكمیل نیمه‌كاره‌ها
پیش‌خریدارانی كه هنوز مسكن‌مهر آنها تكمیل نشده - طیف دوم - با چالش اقتصادی بزرگ‌تری در مقایسه با چالش اجتماعی طیف‌اول روبه‌رو هستند. پیش‌خریداران مسكن‌مهر برای تكمیل واحدها باید مبالغ اضافه‌تر از زمان انعقاد قرارداد پیش‌فروش را به پیمانكاران پرداخت كنند اما گروهی از این طیف حاضر نیست ریالی بیشتر از آورده‌نقدی ابتدایی خود را بپردازد و گروهی دیگر تصمیم به انصراف از طرح را دارد. ضمن اینكه خط‌اعتباری مسكن‌مهر نیزبه پایان رسیده و امكان كمك به تكمیل نیمه‌كاره‌ها از طریق افزایش وام نیز وجود ندارد.

در این میان اگر چه بازار سیاه خرید و فروش امتیاز پیش‌خریداران در بنگاه‌های‌املاك جنب كارگاه‌های مسكن‌مهر شكل گرفته اما آنچه در گام دوم طرح گشایش قفل‌های سه‌گانه مسكن‌مهر – بعد از گام اول كه آزادسازی خرید و فروش واحدهای قابل سكونت مسكن‌مهر را هدف قرار می‌دهد- پیش‌بینی شده است بنا دارد خرید و فروش امتیازها را قانونمند و كانالیزه كند. بر این اساس قرار است فقط پیش‌خریدارانی كه واحدهای مسكونی‌مهر آنها به حداقل 70درصد پیشرفت‌فیزیكی رسیده است، اجازه یابند امتیاز و واحد خود را به متقاضی جدید بفروشند مشروط برآنكه پیش‌خریدار جدید متعهد شود مبلغ لازم برای تكمیل واحد را تا آخر پرداخت كند و تا زمان تكمیل‌نهایی از فروش مجدد امتیاز منع شود.

گام آخر: زمین
برای گام سوم نیز پیشنهاد شده، مالكیت زمین‌های 99 ساله به صورت اقساط چندساله كوتاه‌مدت به صاحبان مسكن‌مهر واگذار  شود تا مالكیت بر عرصه‌واعیان كامل شود. هنوز هیچ‌كدام از این سه گام و پیشنهادها تایید و تصویب نهایی نشده است و احتمالا ظرف این هفته، بعد از چكش‌كاری توسط وزیر راه‌‌‌وشهرسازی و موافقت هیات‌دولت، نحوه و زمان اجرای تدریجی آنها اعلام می‌شود.