چالش‌های اوباما در سال ۲۰۱۴ از نگاه نیکلاس برنز

تسنیم : ایران آزمون اعتقاد اوباما نسبت به این ایده است که دیپلماسی می تواند مانع به راه افتادن جنگی دیگر در خاورمیانه شود و حتی منتهی به صلحی احتمالی بین دشمنان دیرینه شود.

دیپلمات سابق آمریکا و استاد روابط بین الملل دانشگاه هاروارد به چالش های مهم سیاست خارجی دولت اوباما در سال جدید میلادی را مورد بررسی قرار داده است.

این کارشناس مسائل بین الملل در یادداشتی در روزنامه بوستون گلوب نوشت: سیاست خارجی آمریکا در سال جدید با موضوعات مهمی درگیر است و آرامشی برای آن متصور نیستیم.

اوباما در گفتگوها با ایران و نیز توافق برای نابود کردن تسلیحات شیمیایی سوریه در ماه های اخیر سال توفیقاتی کسب کرد. اما با آغاز سال جدید، دوستان نزدیک آمریکا، اسرائیل و عربستان نسبت به آنچه که رهبری نامطمئن و مردد می خوانند انتقاد دارند.

برخی از مهم ترین چالش های سیاست خارجی اوباما در سال پیش رو بدین شرح است:

افزایش تنش و رقابت بین چین و ژاپن: روابط توکیو و پکن به تیره ترین حد خود در سال های اخیر رسیده است. رئیس جمهور مصمم و مدعی چین،شی جین پینگ و نخست وزیر ملی گرای ژاپن، شینزوآبه وارد یک رقابت شدید درباره جزایر سنکاکو در شرق دریای چین شده اند. آمریکا به درستی به حمایت از ژاپن برخاسته است اما اوباما باید هر دو کشور را به خویشتنداری دعوت کند تا بر اثر یک سوء برداشت منطقه شاهد درگیری هوایی و یا دریایی نباشد. اوباما همچنین به جلب حمایت فیلیپین و ویتنام درباره ادعاهای ارضی چین در جنوب دریای چین نیاز دارد.
در منطقه خاورمیانه 4 چالش مهم حل نشده باقی مانده است. اوباما خواستار تغییر تمرکز به سوی آسیاست، اما به خاطر برخی مسائل در منطقه خاورمیانه همچنان گرفتار است. 4 موضوع بار دیگر در سال 2014 وی را به مبارزه می طلبد:
سوریه: در بحران سوریه، آیا اوباما و جان کری می توانند با محور نه چندان قابل اعتماد سوریه، روسیه و ایران برای دستیابی به آتش بس همکاری کنند؟ بدون آتش بس، 9 میلیون سوری همچنان در شرایط جنگ و پناهندگی رنج می برند.
مصر: مصر متحد کلیدی آمریکا، به نظر می رسد به سمت دوران خونینی در حرکت است. دیکتاتوری نظامی انقلاب 2011 را خاموش کرد و اخیرا نیز جریان قدرتمند اخوان المسلمین را گروه تروریستی خوانده است. اقدامی که می تواند بحران را در این کشور کلیدی جهان عرب تشدید کرده و حتی جنگی داخلی به راه اندازد.
مسئله فلسطین: در حالی درگیری بین اسرائیل و فلسطین به شصتمین سال خود وارد می شود، جان کری همچنان تسلیم ناپذیر باقی مانده است. وی اواخر هفته جاری وارد تلاویو شد تا گفتگوها را با آزادی زندانیان فلسطینی از سر بگیرد. مسیر طولانی در پیش است، اما هنوز در این راه انتقادی بر جان کری وارد نیست.
موضوع هسته ای ایران: موضوع هسته ای ایران و جلوگیری از حرکت این کشور به سمت سلاح هسته ای اولویت اصلی آمریکا برای سال پیش رو است . آیا اوباما و جان کری که در ماه نوامبر توافق موقتی با ایران کسب کردند می توانند تهران را به سمت توافقی نهایی سوق دهد؟ ایران یک آزمون عالی از اعتقاد اوباما نسبت به این ایده است که دیپلماسی می تواند مانع به راه افتادن جنگی دیگر در خاورمیانه شود و حتی منتهی به صلحی احتمالی بین دشمنان دیرینه شود.
جنگ در افغانستان: در حالی وارد سیزدهمین سال حضور نظامی آمریکا در افغانستان می شویم که واشنگتن قرار است تا تابستان سال جاری بخش عمده ای از نظامیان خود را از این کشور خارج کند. اما آیا دولت حامد کرزی اجازه حضور بخش کوچکی از نیروهای آمریکا رد افغانستان را برای مبارزه با تروریسم و ممانعت ازظهور مجدد طالبان می دهد یا خیر؟ پاسخ منفی کابل به معنای هدر رفتن تلاش های آمریکا از 11 سپتامبر 2001 تعبیر خواهد شد.
مقابله با ولادیمیر پوتین: مرد قدرتمند روسیه، نقشی محوری در توافق نابود کردن سلاح های شیمیایی سوریه، در مسائل اوکراین و دیگر مسائل بین المللی دارد. اوباما می تواند مسیر پیچیده روابط با مسکو را از سر بگیرد؟ این یک بازی هوشمند خواهد بود، چرا که پوتین هم برای توافق با ایران و هم برای آتش بس در سوریه می تواند اعمال نفوذ کند.
تثبیت رابطه در حال افول با هند. کشور هند که زمانی شریک استراتژیک واشنگتن محسوب می شد، اکنون درگیر یک مناقشه تلخ با آمریکا بر سر رفتار نامناسب با یک دیپلمات هندی است. از سوی دیگر انتخابات ماه آوریل می تواند حزب اپوزیسون بی جی پی را به قدرت برساند. آمریکا در دهه های قبل از اعطای ویزا به رهبر ستیزه گر این حزب، نارندرا مودی، به خاطر مسائل حقوق بشری امتناع کرده است. تنظیم این رابطه که ناگهان در حال پیچیده شدن است برای تیم اوباما یک الزام محسوب می شود.
جنگ های داخلی در آفریقا. درگیری ها در سودان جنوبی، آفریقای مرکزی، سومالی و کنگو نیازمند حضور موثر و قدرتمند آمریکا به همراه سازمان ملل و کشورهای با نفوذ این قاره را می طلبد.
این مسائل و بحران های دیگر، اوباما در سال 2014 بیش از هر زمانی در معرض آزمایش قرار می گیرد.