بخش چک در آینده‌ای نزدیک به‌طور کلی متحول خواهد شد. تمام مقرراتی که هم‌اکنون برای صدور و وصول چک‌ها در حال اجراست به کلی تغییر می‌کند. این تازه‌ترین خبری است که دبیر کل بانک مرکزی در گفت‌و‌گو با ایران اعلام می‌کند. مشکل افزایش چک‌های برگشتی که به نوعی ارتباط مستقیمی با اعتماد مردم به بازار دارد طی سال‌های اخیر مسئولان بانک مرکزی در دولت دهم را به این نتیجه رسانده بود که با دسته بندی و رنگ بندی دسته چک‌ها مشتریان بانک‌ها را بر اساس اعتباری که دارند تقسیم بندی کنند.

در صورتی که این طرح اجرایی می‌شد هر شخص تنها تا مبلغی که برای آن تعیین می‌شد قادر به صدور چک بود. اما دولت یازدهم قصد ندارد این طرح را اجرا کند. محمود احمدی دبیر کل بانک مرکزی در این باره می‌گوید که نمی‌خواهیم با رنگ‌بندی دسته چک‌ها شهروندان را به چند دسته تقسیم کنیم و بر همین اساس طرح رنگ‌بندی دسته چک در دولت جدید منتفی شده است.
بر اساس گفته‌های وی همان چکی که مردم صادر می‌کنند بایستی معرف اعتبار آن‌ها باشد و در این زمینه نیازی به دسته بندی نیست.

احمدی در پاسخ به این سؤال که برنامه عملیاتی بانک مرکزی در بخش چک چیست اعلام کرد که بر اساس برنامه و همچنین تکالیفی که رئیس کل بانک مرکزی بر عهده ما گذاشته است کل وضعیت چک تحت یک سامانه با عنوان چکاوک ساماندهی می‌شود و با عملیاتی شدن آن اتفاقات بسیار مثبتی در این عرصه رخ خواهد داد به‌طوری که دیگر لزومی به داشتن حساب‌های بانکی متعدد توسط اشخاص حقیقی و حقوقی نیست و هر ایرانی تنها یک حساب خواهد داشت. بنابراین هر چکی در بانک‌های مختلف قابل نقد شدن است بدین معنا که اگر فردی چک بانک ملی را در دست دارد می‌تواند این چک را در هر بانکی نقد کند و دیگر نیازی به ارسال چک به بانک مبدأ وجود ندارد.

دبیر کل بانک مرکزی ادامه داد: علاوه بر این با شماره شناسه‌ای که برای چک‌ها تعریف می‌شود به راحتی می‌توان اعتبار صاحب چک را بررسی کرد که این امکان هم برای بانک پذیرنده و هم برای کسی که چک را قبول کرده فراهم است. بدین ترتیب استعلام دارا بودن چک برگشتی نیز در این سامانه پیش‌بینی شده است. 

به گفته وی ذینفع که چک را قبول می‌کند باید در این آشفته بازار یک اطمینان نسبی از وصول چک داشته باشد که در برنامه‌ریزی‌های جدید بانک مرکزی این اطمینان‌بخشی مد نظر قرار گرفته است.

گفتنی است در حال حاضر مردم برای بهره‌مندی از مزایای بانک‌های مختلف در تعدادی از بانک‌های کشور اعم از خصوصی و دولتی اقدام به افتتاح حساب و عمدتاً دریافت دسته چک می‌کنند که این مسأله علاوه بر آشفتگی نقل و انتقالات چک و افزایش حجم صدور چک، دارندگان و پذیرندگان چک را نیز با مشکل روبه‌رو می‌کند.

بنابر مقررات موجود در صورتی که دارنده چک بخواهد مبلغ چک را به صورت فوری و نقدی دریافت کند بایستی به بانک صادر‌کننده چک مراجعه کند. در غیر این صورت فرد باید در بانکی که دارای حساب بانکی است چک را به اصطلاح بخواباند تا پس از گذشت چندین روز مبلغ چک پس از تأیید به حساب مورد نظر واریز شود. ولی با اجرای طرح جدید بانک مرکزی و تجمیع حساب‌های بانکی دیگر نیازی به داشتن حساب‌های متعدد بانکی نیست و بانک‌ها ملزم به نقد کردن هر چکی می‌شوند.

چک برگشتی‌ها به هیچ عنوان دسته چک نمی‌گیرند

دبیر کل بانک مرکزی همچنین در خصوص کسانی که دارای چک برگشتی هستند گفت: هم‌اکنون در حال تشکیل یک بانک اطلاعاتی هستیم که تمام اطلاعات چک‌های صادره بانکی در آن تجمیع می‌شود. بر پایه همین اطلاعات کسانی که دارای چک برگشتی هستند به هیچ عنوان دسته چک جدید دریافت نخواهند کرد تا از چکی که نشانه اعتماد در بازار است سوء‌استفاده کنند.

بر همین اساس توصیه می‌شود صاحبان دسته چک در صدور چک دقت لازم را به خرج دهند تا در این زمینه با مشکل مواجه نشوند.

وی همچنین درباره چگونگی رفع سوء اثر چک‌های برگشتی که در حال حاضر مرسوم است افزود: رفع سوء اثر چک‌های برگشتی و تمام مسائل مربوط به چک در این سامانه مدیریت می‌شود.

گنجاندن ایران چک در لایحه بودجه

احمدی در ادامه در پاسخ به این سؤال که برنامه بانک مرکزی در خصوص چاپ و انتشار اسکناس‌های درشت‌تر چیست اعلام کرد که در قالب لایحه بودجه سال 1393 موضوع چاپ ایران چک پیش‌بینی شده است و در صورتی که مجلس آن را به تصویب برساند دیگر نیازی به چاپ اسکناس‌های درشت‌تر وجود ندارد و این طرح فعلاً از دستور کار خارج خواهد شد.

دبیر کل بانک مرکزی توضیح داد: در حال حاضر مردم به استفاده از ایران چک عادت کرده‌اند و در این زمینه اقبال مطلوبی از آن شده است. از سوی دیگر هم‌اکنون بیش از 80 درصد از مبادلات و معاملات مردم با ایران چک انجام می‌شود و بدین ترتیب ایران چک نقش پررنگی در مبادلات پولی کشور بر عهده دارد. تا مرداد ماه سال 1387 هر بانکی اقدام به انتشار و فروش چک پول می‌کرد ولی با ابلاغیه بانک مرکزی از این تاریخ انتشار چک‌پول ممنوع اعلام شد و ایران چک بانک مرکزی جایگزین آن شد. از آن زمان تاکنون بانک مرکزی با اخذ مجوزهای موقت از مجلس چاپ ایران چک را در دستور کار خود قرار داده.

بواسطه کاهش قدرت خرید اسکناس‌های موجود بویژه طی سال‌های اخیر نقش ایران چک نیز در مبادلات پولی کشور افزایش یافته است به‌طوری که حذف آن در شرایط فعلی هزینه‌های زیادی به همراه خواهد داشت.