ايران بازار نفت خود را پس گرفت

در شرايطي كه مذاكرات هسته‌يي ادامه دارد و هنوز توافق نهايي حاصل نشده است اما گزارشها از بازار جهاني حكايت از باز پس‌گيري بازار نفت از سوي ايران دارد.

اين امر به خوبي نشان مي‌دهد كه عنصر نفت همچنان قدرتمندترين ابزار اقتصادي ايران براي اثرگذاري در بازار جهاني و تامين ارز براي كشور و رونق اقتصادي و عدم توقف چرخه اقتصاد است، به گونه‌يي كه اداره اطلاعات انرژي امريكا در تازه‌ترين گزارش خود از صادرات 65/1 ميليون بشكه‌يي نفت ايران در روز در فوريه 2014 خبر داده است و بازارهاي صادراتي ايران را علاوه بر مشتريان هميشگي‌اش، يعني كشورهاي چين، هند، كره جنوبي، ژاپن و تركيه، كشورهاي آلباني و سوريه تشكيل مي‌دهد.

اين گزارش نشان مي‌دهد كه احتمالا ايران براي پنجمين ماه متوالي در ماه مارس، بيشتر از سقف مجاز تعيين شده توسط تحريم‌هاي غرب، نفت صادر كرده است. آمارهاي اوليه ماه مارس نشان مي‌دهد كه واردات نفت از ايران به 05/1 ميليون بشكه در روز كاهش يافته است، اما با وصول آمارهاي تكميلي، اين رقم احتمالا مورد بازنگري قرار گرفته و افزايش خواهد يافت و به آمارهاي ماه فوريه نزديك‌تر خواهد شد. بر اساس توافق هسته‌يي ژنو، متوسط صادرات نفت ايران در شش ماهه منتهي به 20 جولاي، نبايد به بيش از يك ميليون بشكه در روز برسد. اما در ماه‌هاي گذشته ميزان صادرات نفت ايران بيش از اين رقم بوده است.

دولت اوباما معتقد است، صادرات نفت ايران در ماه‌هاي آينده پايين خواهد آمد و تا 20 جولاي متوسط صادرات روزانه نفت ايران به يك ميليون بشكه در روز خواهد رسيد. اما برخي تحليلگران به اين گفته مقامات امريكايي شك دارند و معتقدند كاهش تحريم‌ها ايران را جسور ساخته است.

آمارها چه مي‌گويند

بيشترين افزايش تقاضا براي نفت ايران از جانب هند بوده كه بر اساس آمارهاي اوليه ميزان نفت صادراتي ايران به اين كشور در ماه مارس با 70 هزار بشكه افزايش به 335 هزار بشكه در روز رسيده است. اين يك افزايش با شيب تند حدودا 80 درصدي نسبت به ميزان صادرات 190 هزار بشكه‌يي در طول سال 2013 است. در عين حال تازه‌ترين گزارش سازمان توليد‌كننده نفت اوپك نيز در گزارش خود به توليد نفت ايران اشاره كرده و با بيان اينكه نفت ايران 104 دلار فروخته شده، آورده است: متوسط قيمت نفت سنگين ايران در سه ماهه نخست ???? با كاهش 11/4 دلاري نسبت به مدت مشابه سال قبل به 62/104 دلار رسيد. متوسط قيمت نفت سنگين ايران در 3 ماه نخست سال جاري ميلادي نيز 62/104 دلار در هر بشكه اعلام شده كه نسبت به مدت مشابه سال قبل 11/4 دلار كاهش داشته است. همچنين اين سازمان در جديدترين گزارش خود اعلام كرد توليد نفت ايران در مارس ???? (اسفند ??) با ?? هزار بشكه در روز افزايش نسبت به ماه قبل از آن به 789/2 ميليون بشكه در روز رسيد. توليد 12 عضو اوپك در ماه مارس 2014 با 626 هزار بشكه در روز كاهش مواجه شد و از 236/30 ميليون بشكه در روز در ماه فوريه 2014 به 61/29 ميليون بشكه در روز در ماه مارس 2014 رسيد. 7عضو اوپك در اين ماه با كاهش توليد و پنج كشور نيز با افزايش توليد مواجه شده‌اند. ايران در بين كشورهايي قرار دارد كه در اين ماه با افزايش توليد نفت خود مواجه شده است. بر اساس اين گزارش كه بر پايه آمار منابع ثانويه تهيه شده است توليد نفت ايران در مارس 2014 با 17 هزار بشكه در روز افزايش مواجه شد و از 772/2 ميليون بشكه در روز در ماه فوريه 2014 به 789/2 ميليون بشكه در روز در اين ماه رسيد. توليد نفت ايران در ماه فوريه نيز نسبت به ماه قبل از آن 20 هزار بشكه در روز افزايش يافته بود.

بر اين اساس طي دو ماه گذشته كه توافق هسته‌يي ژنو به اجرا گذاشته شده است توليد نفت ايران در مجموع 37 هزار بشكه در روز افزايش يافته است.

گزارشات مختلف در مورد فروش نفت ايران با خبري در مورد افزايش قيمت فروش نفت ايران براي خريداران آسيايي ادامه مي‌يابد. ظاهرا ايران قيمت انواع نفت خود را براي تحويل در ماه مه به مشتريان آسيايي ?? سنت افزايش داده است. فعالان بازار نفت اعلام كردند ايران قيمت رسمي فروش نفت خام سبك خود براي بارگيري در ماه مه ‌به مقصد مشتريان آسيايي‌اش را 30 سنت افزايش داده است. به اين ‌ترتيب قيمت جديد نفت سبك ايران 2 دلار و 11 سنت در هر بشكه بالاتر از متوسط قيمت‌هاي نفت عمان و دوبي تعيين شده است. بر اساس اين گزارش ايران قيمت نفت سنگين خود، نفت فروزان و نفت‌هاي سروش و نوروز را براي تحويل در ماه مي‌نيز 30 سنت در هر بشكه افزايش داده است. قيمت نفت سنگين ايران از متوسط نفت عمان و دوبي 51 سنت كمتر است. نفت‌هاي سروش و نوروز نيز كه جزو سنگين‌ترين نفت‌هاي جهان محسوب مي‌شوند 2/6 دلار كمتر از متوسط نفت عمان و دوبي قيمت دارند. در عين حال ظاهرا همان‌طور كه بيژن نامدار زنگنه در ماه‌هاي ابتداي وزارت خود در دولت يازدهم از اعضاي اوپك خواسته بود تا جاي نفت ايران را در بازار باز كنند عبدالله البدري، دبيركل اوپك بعد از چند ماه از اين درخواست و با توجه به افزايش توليد نفت ايران به اين مطلب واكنش نشان داده و با اشاره به اينكه اوپك براي افزايش توليد نفت ايران جا باز مي‌كند گفت: براي جذب هرگونه افزايش توليد از جانب عراق و ايران در سال ???? مشكلي براي اوپك وجود ندارد.

اين سازمان قصد دارد امكان توليد بيشتر نفت خام توسط ايران را فراهم كند. اوپك انتظار افزايش تدريجي توليد نفت ايران و عراق را دارد، در حالي كه ليبي نيز مي‌تواند توليد نفت خود را در طي يك ماه آينده تا يك ميليون بشكه افزايش دهد. از سوي ديگر گويا ايران قصد ندارد بازار يابي فروش نفت خود را در اين حد نگه دارد و قصد دارد تا با بازاريابي بيشترو سهم‌گيري از بازار جاي خالي خود در چند سال گذشته را بازيابد به اين جهت هم با روس‌ها وارد مذاكرات جديدي در خصوص صادرات نفت شده است اين مذاكرات كه با واكنش‌هاي مختلفي مواجه شده است، در نوع خود قابل توجه است. گفته شده است روسيه قصد دارد روزانه 500 هزار بشكه نفت خام از ايران خريداري كند. اين قرارداد در صورت نهايي شدن، محدوديت براي صادرات نفت ايران به موجب توافق ژنو را پشت سر خواهد گذاشت. توافق هسته‌يي ژنو كه از 20 ژانويه به اجرا گذشته شده و در 20 جولاي زمان آن به اتمام مي‌رسد، به ايران اجازه مي‌دهد به طور متوسط روزانه تا يك ميليون بشكه نفت خام به شش كشور (چين، هند، ژاپن، كره جنوبي، تايوان و تركيه) صادر كند. در اين فهرست اشاره‌يي به روسيه

به عنوان مشتري نفت ايران نشده است. البته ايران و روسيه در زمينه قرارداد تهاتري 20 ميليارد دلاري كه به موجب آن مسكو مي‌تواند در قبال خريد نفت از ايران به اين كشور تجهيزات و كالا ارسال كند، پيشرفت داشته‌اند.

نفت در برابر كالا

گزارش‌هاي مختلف معتقدند كه اگر روسيه قرارداد نفت در برابر كالا با ايران را به امضا برساند، تلاش‌هاي غرب براي دستيابي به توافق جامع با ايران را به چالش خواهد كشاند. جان كري، وزير امور خارجه امريكا روز سه‌شنبه گفت، اگر روسيه و ايران اين قرارداد نفتي را پيش ببرند، واشنگتن ممكن است تحريم‌هايي را در اين ارتباط وضع كند. در اين رابطه سرگئي ريابكوف، معاون وزير خارجه روسيه با عصبانيت هشدارهاي امريكا در مورد انعقاد قرارداد نفت در برابر كالا با ايران را رد كرد و گفت: مسكو مرعوب تهديدها نخواهد شد. افزايش مبادلات تجاري بين روسيه و ايران يك فرآيند طبيعي است كه ارتباطي با هيچ يك از عوامل سياسي يا اقتصادي كه كشوري را به چالش بكشد، ندارد.ريابكوف افزود: از هرگونه توافق ويژه در اين رابطه اطلاع ندارم. تبادل نظرهاي عادي با همكاران ايراني براي تعيين اينكه چه بخش‌هايي از اقتصاد براي توسعه بيشتر روابط دو كشور مناسب‌تر هستند، در جريان بوده است. روسيه خواهان توسعه روابط با ايران است. ما فكر نمي‌كنيم كه هرگونه تحريم يكجانبه امريكا، مهم نيست كه چه كسي هدف آن باشد، مشروعيت داشته باشد و ما چنين موضعي را رد مي‌كنيم.

آنتون سيلوانوف وزير دارايي روسيه نيز در واكنش به هشدار همتاي امريكايي خود اظهار كرد: هر گونه توافق تهاتر نفت در برابر كالا با ايران مطابق با مقررات سازمان ملل در خصوص تحريم‌ها و نه امريكا خواهد بود. ما بر مبناي تصميمات گرفته شده از سوي سازمان ملل كه تحريم‌ها را وضع مي‌كند و گروه‌هاي كالايي كه تحت تحريم قرار مي‌گيرند را تعيين مي‌كند عمل مي‌كنيم و بر اساس اين تصميمات فعاليت مي‌كنيم. شركاي امريكايي ما قانون خاص خودشان را دارند كه تا اندازه‌يي متفاوت از تمهيدات تعيين شده از سوي سازمان ملل است و مقررات خاص خودشان را دنبال مي‌كنند. جك ليو، وزير خزانه‌داري امريكا پنجشنبه در حاشيه نشست بهاره صندوق بين‌المللي پول و بانك جهاني در واشنگتن، به سيلوانوف هشدار داد: انعقاد هرگونه قرارداد نفت در برابر كالا بين ايران و روسيه مي‌تواند موجب وضع تحريم‌هايي عليه موسسات يا اشخاص مربوط شود و ناقض تحريم‌هاي امريكا خواهد بود. ليو همچنين به سيلوانوف گفت، چنين توافقي بر خلاف توافق منعقده بين ايران و شش قدرت جهاني خواهد بود كه در آن تهران متعهد شده است تا برنامه هسته‌يي خود را در قبال كاهش بخشي از تحريم‌هاي غرب، محدود سازد. تحريم‌ها براي محدود كردن درآمدهاي نفتي ايران وضع شده‌اند.

*اعتماد