کارشناسان آب و هوا: پانزده سال فرصت داریم!

بی بی سی: برای اینکه افزایش دمای زمین کمتر از دو درجه سانتی‌گراد باقی بماند، باید انتشار دی‌اکسید‌کربن و دیگر گازهای گلخانه‌ای تا سال ۲۰۵۰، ۴۰ تا ۷۰ درصد کاهش پیدا کند و تا سال ۲۱۰۰ به صفر برسد.
 
کارشناسان سازمان ملل هشدار داده‌اند که برای این کار فقط یک فرصت پانزده ساله وجود دارد و باید استفاده از انرژی‌های پاک و تجدیدشونده سه تا چهار برابر شود.

این کارشناسان برای افزایش کره زمین یک سقف دو سانتیگرادی در نظر گرفته‌اند، چون افزایش بیش از دو درجه عواقب فاجعه‌باری برای بشر و محیط زیست خواهد داشت.
 
ديروز (یکشنبه ۱۳ آوریل، ۲۴ فروردین) "مجمع بین‌المللی تغییرات اقلیمی" (IPCC) خلاصه سومین قسمت گزارش خود را درباره آب و هوای کره زمین در ۳۳ صفحه منتشر کرد.
 
کارشناسان آب و هوای سازمان ملل در این گزارش می‌گویند بین سالهای ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۰ انتشار دی اکسید کربن و دیگر گازهای گلخانه‌ای هر سال یک گیگاتن (یک میلیارد تن) افزایش یافته است.
 

 
اُتمار ادنهوفر یکی از سه رئیس کارگروه "مجمع بین‌المللی تغییرات اقلیمی" (IPCC) می‌گوید: " برای جلوگیری از این دستکاری خطرناک در سیستم‌های آب و هوایی، باید از رویه متداول فاصله بگیریم."
 
این سومین گزارش "مجمع بین‌المللی تغییرات اقلیمی" (IPCC) است که در واقع راهنمای علمی است برای اینکه چگونه می‌توان روند گرم شدن کره زمین را کند کرد.

خطرات افزایش دمای کره زمین بیش از دو درجه:
 1- آسیب دیدن اکوسیستم‌های منحصر به فردی مثل دریاهای قطبی و آبسنگ‌های مرجانی
 2- کمبود آب آشامیدنی
 3- بالا آمدن آب دریاها
 4- اسیدی شدن آب اقیانوس‌ها اسیدی
 5- انقراض گونه‌های جانوری و گیاهی
 6- کمبود غذا بعلت زیر آب رفتن زمین‌های کشاورزی
 
پیش نویس این گزارش که پیشتر به بیرون درز کرده بود نشان می‌داد در حال حاضر مهم‌ترین عامل انتشار دی‌اکسید‌کربن و گازهای گلخانه‌ای افزایش نیاز به انرژی در کشورهای در حال توسعه است؛ بدلیل رشد جمعیت و بزرگ شدن اقتصاد آنها، بویژه در چین و کشورهای بزرگ.
 
اما در نسخه نهایی خلاصه گزارش که ديروز منتشر شد نمودار مربوط به این موضوع حذف شده است.
 
به گفته "ادنهوفر" برخی دولت‌ها نگران این بودند این اطلاعات باعث شود برخی دولت‌ها برای خود مسئولیت متفاوتی در این زمینه در نظر بگیرند.
 
چین، هند، برزیل و عربستان سعودی در میان دولت‌هایی بودند که با گنجاندن این نمودار در خلاصه گزارش مخالفت کردند.

در این نمودار، کشورها از نظر در آمد به چهار دسته تقسیم شده بودند در حالی‌که در جلسات آب و هوای سازمان ملل کشورها به دو گروه تقسیم می‌شدند، در حال توسعه و توسعه یافته.
 
کشورهای توسعه‌یافته خواستار بر چیده شدن این تقسیم بندی هستند و معتقدند کشورهایی مثل چین و دیگر کشورهایی که اقتصادشان بسرعت در حال رشد است را نمی‌توان با کشورهای کوچک و اقتصادهای محدود مقایسه کرد اما بسیاری از کشورهای در حال توسعه مایلند این تقسیم‌بندی درآمدی برقرار بماند.

برخی از راه‌حل‌ها:
1- کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی
2- سرمایه‌گذاری در انرژی‌های پاک و تجدیدشونده (انرژی خورشیدی، باد)
3- دوگانه سوز کردن (هیبرید)
4- ممانعت از انتشار و جمع‌آوری گازهای کربنی در نیروگاه‌هایی که با زغال‌سنگ، نفت و گاز کار می‌کنند
5- صرفه‌جویی در مصرف انرژی
6- جلوگیری از جنگل‌زدایی
7- تشویق حمل و نقل عمومی پاک و کم‌آلاینده
8- طراحی و ساخت شهرهای کوچکتر با نیاز کمتر به انرژی
 
آنها می‌گویند کشورهای توسعه‌یافته بطور تاریخی مسئول گرم شدن هوای زمین هستند و حذف این تقسیم بندی به آنها امکان می‌دهد که بار مسئولیت خود را به دوش دیگران بیندازند.
 
به گفته دیگو پاچکو، رییس هیئت نمایندگی بولیوی "این اولین قدم برای کشورهای توسعه یافته است که بگویند تمام کشورها باید مسئولیت تغییر آب و هوا را بپذیرند."
 
با در نظر انتشاز گازهای گلخانه‌ای از زمان انقلاب صنعتی در قرن هجدهم، آمریکا بزرگترین آلوده کننده اقلیم جهانی بوده است. اما چین در حال حاضر بیش از آمریکا آلایندگی ایجاد می‌کند و میزان آن هم رو به افزایش است.

فرصت پانزده ساله
هر چه حرکت از سوخت‌های فسیلی به سمت انرژی‌های پاک و تجدیدشونده کندتر باشد رسیدن به اهداف سازمان ملل سخت‌تر و گران‌قیمت‌تر می‌شود.
 
با روند فعلی تا سال ۲۱۰۰، دمای زمین ۳.۷ تا ۴.۸ درجه سانتیگراد افزایش خواهد داشت و سطح آب دریاها ۲۶ تا ۸۲ سانتی‌متر بالا خواهد آمد که این به گفته متخصصان "فاجعه‌بار" خواهد بود.

مجمع بین‌المللی تغییرات اقلیمی (IPCC)
این مجمع که اعضای آن را هزاران دانشمند داوطلب تشکیل می دهند، در سال ۱۹۸۸ از مشارکت برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد و سازمان جهانی هواشناسی تشکیل شد تا اطلاعات فنی و اجتماعی-اقتصادی در مورد گرم شدن کره زمین را گردآوری کند. این سازمان کوچک که مقر آن در ژنو است دوازده کارمند دارد و ۱۹۵ کشور دنیا در آن مشارکت دارند.
 
اما کارشناسان می‌گویند برای حفظ هدف تعیین شده انتشار دی اکسید کربن و گازهای گلخانه‌ای باید تا سال ۲۱۰۰ به صفر برسد اما با روند فعلی در سال ۲۱۰۰ جو زمین دو تا سه برابر میزان فعلی از گاز گلخانه‌ای انباشته خواهد شد.
 
در سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۰ افزایش مصرف سوختهای فسیلی باعث رشد سریع اقتصادی در دنیا شد و تولید این گازها میلیاردها تن افزایش یافت.
 

 
یوبا سوکونا یکی دیگر از روسای کارگروه تدوین گزارش می‌گوید "اقدامات انجام شده تاکنون هیچ کاهشی در انتشار این گازها ایجاد نکرده و هیچ تاثیری هم بر سرعت افزایش آن نداشته است."
 
این گزارش می‌گوید برای رعایت سقف دو درجه و جلوگیری از فجایعی که عدم رعایت ان ایجاد خواهد کرد یک فرصت پانزده ساله وجود دارد و بعد از سال ۲۰۳۰ کار "بسیار دشوارتر" و گزینه‌های پیش رو بسیار کمتر می‌شود.

این گزارش هشدار داده‌ افزایش انتشار دی اکسید کربن در کره زمین فقط در صورتی متوقف می‌شود که "تغییری بسیار بزرگ" در نحوه استفاده از انرژی بوجود آید و در آن بر جایگزینی سوخت‌های فسیلی تاکید شده است.
 
اما در حالیکه تکنولوژی استفاده از سوخت‌های پاک‌تر و کارآمدتر وجود دارد اما استفاده از سوخت‌های فسیلی و زغال سنگ در کشورهای در حال توسعه رو به افزایش است.
 
این گزارش هشدار داده است اگر اقدامات جدی و وسیعی به اجرا در نیاید دمای کره زمین تا سال ۲۰۳۰ دو درجه افزایش خواهد یافت که بسیار خطرناک است.

 
این گزارش را صدها کارشناس از پنجاه کشور دنیا تهیه کرده و دانشمندان و نمایندگان دولت‌ها با دقت بسیار تهیه آن را زیر نظر داشته‌اند. متن کامل آن که دو هزار صفحه است چند روز دیگر منتشر خواهد شد.
 
مجمع بین‌المللی تغییرات اقلیمی در گزارش اول خود بشر را عامل اصلی گرم شدن هوای زمین دانسته بود.

در گزارش دوم هشدار داده‌ شد که تغییرات شدید آب و هوا بشر را از نظر تامین غذا، بهداشت، زیر آب رفتن خشکی‌ها و امنیت تهدید می‌کند: "ابعاد فزاینده گرم شدن [آب و هوای کره زمین] احتمال تغییرات شدید، فراگیر و غیر قابل برگشت اقلیمی را افزایش داده است."
 
گزارش دوم همچنین نشان می‌داد که که سیستم‌های طبیعی و انسانی در تمام قاره‌ها و اقیانوس‌ها در دهه‌های اخیر تحت تاثیر تغییرات اقلیمی مختلف قرار گرفته‌اند، از ذوب شدن یخچالها گرفته تا گرم شدن زمین‌های یخ‌زده.