پاسخ دانشگاه شریف درباره حاشیه‌های یک تحقیق علمی

به گزارش مهر، تحقیقی با عنوان ارزیابی کیفیت بنزین و دیزل توزیع شده در شهر تهران در دانشگاه شریف انجام شده بود که نشان می‌داد، کیفیت سوخت معمولی و یورو4 نمونه‌برداری شده از 10جایگاه سوخت‌رسانی در تهران مابین سال‌های 90 تا 92 با استانداردهای موجود فاصله دارند. پس از انتشار این تحقیق، شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران با اشاره به توزیع روزانه حدود 44 میلیون لیتر بنزین و گازوئیل با استاندارد یورو چهار در سطح تهران، پائین بودن کیفیت بنزین عرضه شده در جایگاه‌های سوخت پایتخت را رد کرد.

دانشگاه صنعتی شریف نیز صرفاً به منظور یادآوری اهمیت پژوهش‌ و اصلاح شیوه برخورد با تحقیقات دانشگاهی در کشور بیانیه‌ای صادر کرد.

"در فرهنگ اصیل اسلامی و ایرانی، علم حریمی مقدس به شمار می‌رود که همگان آن را محترم می‌شمارند. سیاستگذارن و تصمیم‌سازان جوامع موفق نیز همواره تلاش می‌کنند با بهره‌گیری از پژوهش‌‌های سودمند، کیفیت زندگی مردم را در ابعاد مختلف بهبود بخشند. بر همین اساس می‌توان پژوهش و تحقیق را مهمترین راه بشر، برای یافتن مشکلات جوامع و حل آن‌ها دانست. "

"در نظر گرفتن دستاوردها و تحقیقات علمی، تنها به عنوان یک ابزار تبلیغاتی بزرگترین توهین به حریم مقدس علم و خوار شمردن آن است. همچنین باید در نظر داشت، بخش مهمی از کارکرد نهاد دانشگاه به عنوان یکی از متولیان اصلی توسعه علم و دانش، یافتن مشکلات کشور و ارایه راهکارهای عملی برای حل آن‌هاست."

"در همین راستا چندی پیش، دانشگاه صنعتی شریف به همت یکی از استادان برجسته خود، پژوهشی را درباره کیفیت بنزین و دیزل توزیع شده در تهران انجام داد و نتایج آن را برای آگاهی عموم مردم و مسئولین، در نهایت دقت منتشر کرد. این پژوهش سودمند که برای روشن کردن برخی زوایای یکی از حیاتی‌ترین مسایل زیست محیطی کشور انجام شده است، بازخوردهای متفاوت و بعضاً تعجب برانگیزی را به دنبال داشت."

"به همین دلیل دانشگاه صنعتی شریف صرفاً به منظور یادآوری اهمیت پژوهش‌ و اصلاح شیوه برخورد با تحقیقات دانشگاهی، اعلام می‌کند که پژوهش‌های انجام شده در این دانشگاه، با رعایت اصل بی‌طرفی در علم و با به کارگیری اصول حرفه‌ای صورت می‌پذیرند. "

"بنابر این ضمن تأیید نتایج تحقیق درباره کیفیت بنزین و دیزل تهران، تاکید می‌شود دخالت دادن موضوعات غیر علمی در انتشار یا تفسیر نتایج این تحقیق امری کاملاً نکوهیده است که جز از بین بردن تلاش محققین نتیجه‌ای دیگر نخواهد داشت. همچنین توصیه می‌شود، مسئولین به جای زیر سئوال بردن فعالیت‌های علمی یکی از معتبرترین دانشگاه‌های کشور، به نتایج پژوهش‌‌های انجام شده در دانشگاه‌ها توجه بیشتری کنند. امید است با همدلی بیشتر مسئولین و دانشگاهیان، در راستای حل مشکلات این مرز و بوم گام‌های موثرتری برداشته شود."

این در حالی است که شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران به دنبال انتشار گزارش دانشگاه صنعتی شریف مبنی بر اینکه کیفیت بنزین و دیزل تهران به عنوان یکی از عوامل تاثیر گذار در آلودگی هوا پاسخ داده بود : "با توجه به روند اجرای پروژه‌های ارتقای کیفی در دست اقدام در پالایشگاه‌های مختلف نفت و به بهره ‌برداری رسیدن مرحله‌ای آنها از اواسط سال 90 تاکنون در حال حاضر تغییرات اساسی در کیفیت فراورده‌های گازوئیل و بنزین توزیعی به ویژه در کلانشهرهای کشور از جمله تهران، کرج ، اراک و .... محقق شده است."

"در شرایط فعلی به طور متوسط روزانه حدود 20 میلیون لیتر بنزین با میزان آلایندگی بنزن، آروماتیک و گوگرد مطابق استاندارد یورو چهار و حدود 24 میلیون لیتر گازوئیل با کیفیت بالاتر از یورو چهار توزیع می شود که با بهره برداری از واحدهای در حال تکمیل و ساخت، این روند افزایش می یابد و میزان عوامل آلایندگی به تبع آن تیترهای غیر منطقی همچون نتایج تکان دهنده تحقیق درباره بنزین و گازوئیل داخلی عاری از واقعیت است."

در گزارش دانشگاه شریف، اعلام شده بود : میزان گوگرد موجود در بنزین و دیزل نمونه‌برداری شده از 10 جایگاه سوخت‌رسانی در تهران که شامل بنزین و دیزل معمولی و نیز سوخت معرفی‌شده تحت عنوان یورو 4 هست به شدت با استانداردهای تعریف‌شده فاصله دارد. این میزان در بنزین معمولی و یورو 4 تا 20 برابر و در دیزل تا بیش از 800 برابر میزان استاندارد بوده است.

وحید حسینی - سرپرست این تحقیق گفته بود: از آنجا که آلاینده بحرانی هوای تهران عمدتاً ذرات معلق با اندازه کوچک‌تر از 2.5 میکرون است، لازم است توجه ویژه‌ای به این آلاینده معطوف شود. آلاینده ذرات معلق عمدتاً ناشی از احتراق دیزل، احتراق ناقص، واکنش‌های شیمیایی اتمسفریک و نهایتاً منشأ طبیعی است که بخش عمده‌ای از این ذرات از احتراق دیزل حاصل می‌شود.

به گفته این استاد دانشگاه صنعتی شریف، گوگرد موجود در سوخت‌ها در این سطح بالا علاوه بر آلایندگی بسیار شدید هوا، موجب آسیب جدی به تجهیزات کنترل و کاهش آلایندگی در موتورهای بنزینی نیز می‌شود. وجود این میزان گوگرد در سوخت، موجب کاهش عمر مبدل‌های آلایندگی که عمدتاً دارای مواد کاتالیستی حساس به گوگرد هستند، می‌شود.  اصلاح همزمان سوخت و خودرو را برای تأثیرگذاری در کاهش آلودگی هوا ضروری است و در چنین شرایطی استفاده از تجهیزات کاهش آلودگی در خودرو عملا هیچ فایده‌ای ندارد چرا که کیفیت پایین سوخت و سطح گوگرد بالا باعث تخریب تجهیزات کنترل آلودگی می شود.

این در حالی است که بر اساس گزارش های رسمی منتشر شده از سوی سازمان بهداشت جهانی آلودگی هوا مهمترین عامل محیطی مرگ در دنیا است و  از هر هشت مورد مرگ در دنیا یک مورد بر اثر آلودگی هواست. به گفته دکتر "ماریا نیرا" مدیر مرکز سلامت عمومی سازمان بهداشت جهانی می‌گوید: "خطرات آلودگی هوا بیش از آن چیزی است که تاکنون تصور می‌کردیم یا می‌دانستیم؛ بویژه در ابتلا به بیماری‌های قلبی و سکته مغزی.

ضمن اینکه دکتر اسماعیل اکبری رئیس مرکز تحقیقات سرطان نیز بر این موضوع تاکید دارد که آلودگی هوا عامل بروز 3 نوع سرطان در کشور است و یادآور شده است: تاکنون جرات بیان اثرات مضر آلودگی هوا بر بروز سرطان را نداشتیم ولی مطالعات انجام شده در دنیا نشان می‌دهد که آلودگی هوا در بروز سرطان موثر است.

وی آلودگی هوا را ناشی از ذرات معلق و سوخت‌های فسیلی عنوان و خاطر نشان کرد: در سال 2012 اثرات ذرات معلق در ایجاد سرطان به اثبات رسید از این لحاظ ما در وضعیت مناسبی قرار نداریم.

رئیس مرکز تحقیقات سرطان با اشاره به بیشترین نوع سرطان‌ها در صورت افزایش آلودگی هوا، اظهار داشت: آلودگی هوا تقریبا در بروز همه انواع سرطان‌ها موثر است ولی شایع‌ترین نوع آن سرطان ریه، پروستات و خون است که به ترتیب بیشترین شیوع را در کشور دارد.