امروز «روز شیخ بهایی» است، شخصیتی که به‌دلیل ذهن بازش، با ساخت بناهای منحصربه‌فرد از نظر علمی و معماری، توانست نام و هنر خود را برای همیشه در دنیا ماندگار کند.
سوم اردیبهشت‌ماه یکی از معدود بهانه‌هایی است که می‌توان از وضعیت دو بنای تاریخی و ارزشمندی که گفته می‌شود توسط «بهاءالدین محمد بن حسین عاملی» ساخته شده، یعنی خانه‌ی منسوب به «شیخ بهایی» و «حمام شیخ بهایی» در اصفهان سراغی گرفت.
خانه‌ای که 18 سال پیش به شیخ بهایی منسوب شد و همچنان سندی برای رد یا تأیید این موضوع از سوی کارشناسان میراث فرهنگی ارائه نشده است. مالک این خانه از چند سال پیش می‌خواست با گرفتن وکیل، آن را از فهرست آثار ملی خارج کند و گفته‌ی خودش، رسیدگی بهتری به خانه داشته باشد، اما او نیز چندی است که سکوت کرده و اکنون وضعیت پرونده‌ی این خانه در دیوان عدالت اداری نامشخص است.
خانه‌ی 400 ساله‌ی منسوب به این شیخ دانشمند در اصفهان در خیابان ابن‌سینا، محله‌ی شهشهان، پشت مسجد جهانی عتیق قرار دارد و حمام آن دو کوچه آن‌طرف‌تر از خانه، سال‌هاست هر از چند گاهی به‌دست مرمت‌گران، تنش روی آرامش می‌بیند، اما به‌نظر می‌رسد برای آرامش همیشگی به اعتبار زیادی نیاز دارد.
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان اصفهان درباره‌ی وضعیت حمام شیخ بهایی به خبرنگار ایسنا گفت: فاز دوم مرمت این حمام که از سال 92 آغاز شده، تا کنون 70 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است.
ناصر طاهری مشکل عمده‌ی حمام شیخ بهایی را کارکرد آن دانست و ادامه داد: این حمام حدود 400 سال فعال بوده و پیش از آغاز مرمت، در حالت کاملا نامناسبی قرار داشت، چون در هر دوره برای استفاده از حمام، بخش‌هایی از آن حذف یا بخش‌هایی به آن الحاق شده است.
وی طولانی شدن پروژه‌ی مرمت حمام شیخ بهایی را جدا از مسائلی مانند اعتبار، تزیینات و زیرساخت‌های حمام ارزیابی و اظهار کرد: در هر دوره در طول 400 سالی که این حمام فعال بوده، بخش‌هایی از آن به مرور نابود شده و حتا گاهی بخشی از تزیینات یا زیرساخت‌های آن زیر گچ و سیمان رفته است. به همین دلیل، برای برگرداندن حمام به وضعیت سابق، نیازمند زمان هستیم.
او با بیان این‌که در حال حاضر مرمت‌گران در حمام شیخ بهایی در حال حذف کردن لایه‌های الحاقی هستند، گفت: پس از پایان مرحله‌ی نخست مرمت حمام از نوروز 90، در ایامی مانند تعطیلات نوروز، تعداد محدودی از گردشگران امکان بازدید از بنا را داشتند.
وی تکمیل مرمت حمام را دست کم نیازمند طی کردن چهار مرحله دانست و بیان کرد: به‌جز به پایان بردن بخش‌های زنانه و مردانه‌ی حمام، باید کار استحکام‌بخشی، بازیابی و بازآفرینی حمام نیز به‌موقع انجام شود. بخش‌های عمده‌ی آسیب‌ها در دوران قاجار و اوایل دوران پهلوی به این حمام وارد شده است.
طاهری درباره‌ی نوع کاربردی که می‌توان به این حمام داد نیز توضیح داد: اگر بتوانیم این مکان را به موزه‌ی مردم‌شناسی تبدیل کنیم، کارکرد مناسبی است.
مدیرکل روابط عمومی، امور فرهنگی و اجتماعی اداره‌ی میراث فرهنگی استان اصفهان نیز درباره‌ی وضعیت خانه‌ی منسوب به شیخ بهایی به خبرنگار ایسنا گفت: اداره‌ی میراث فرهنگی استان اصفهان به مالک خانه اعلام کرده است که اگر امکان نگهداری از خانه را ندارد، آن را واگذار کند. در گذشته، شهرداری برای تملک این خانه اعلام آمادگی کرده بود، اما متأسفانه مالک خانه فقط قیمت پیشنهادی خود را قبول دارد و حتا قیمت کارشناس رسمی دادگستری را هم قبول نمی‌کند.
شهرام امیری با اشاره به مشکلات فنی که گفته شده در سال‌های گذشته در این بنای تاریخی رخ داده است، گفت: زمانی که بحث نم گرفتن دیوارهای مسجدجامع اصفهان مطرح شد، شرکت آب و فاضلاب منطقه‌ای اصفهان کار نای‌کشی کوچه‌های اطراف مسجدجامع را انجام داد. در همان زمان، ناظر میراث فرهنگی سیستم لوله‌کشی کوچه‌ای را که خانه‌ی شیخ بهایی در آن قرار دارد، مورد کرد که مشخص شد، اگر مشکلی در این زمینه وجود دارد، به سیستم لوله‌کشی داخل ساختمان مربوط است. بنابراین در آن زمان به مالک اعلام شد که با هزینه‌ی مشارکتی توسط میراث فرهنگی اصفهان امکان مرمت خانه وجود دارد.
وی همچنین در پاسخ به این پرسش که در طول سال‌های گذشته، آیا اداره‌ی میراث فرهنگی استان اصفهان اقدامی برای روشن کردن ابهام‌ها درباره‌ی منسوب بودن این خانه به شیخ بهایی انجام داده است؟ گفت: هیچ سند یا مدرکی در این زمینه وجود ندارد و صحبت‌هایی که مطرح شده، با توجه به روایت‌های مختلفی است که در این زمینه وجود دارد.
