موفقيت مذاكرات هسته ای، بزرگترين دستاورد ديپلماتيك قرن خواهد بود

روزنامه گاردين نوشت: اگر بن بست پيش روي مذاكرات هسته‌اي شكسته شود, بزرگترين دستاورد ديپلماتيك قرن بيست و يكم رقم خواهد خورد و از وقوع جنگ فاجعه باري ديگر در خاورميانه جلوگيري خواهد شد.

"جولين بورگر" نويسنده مقاله‌اي در اين روزنامه نوشت: 20 ژوييه (29 تير) آخرين روز مهلت شش ماهه تعيين شده براي توافق موقت هسته‌اي ايران است. طبق پيش بيني‌هاي يك ديپلمات غربي، دو طرف تا دقيقه 90 نفس نفس زنان هرچه در توان و چنته دارند، به خرج مي‌رسانند تا پيش از فرارسيدن نيمه شب 20 ژوييه(29 تير), بتوانند بيشترين امتيازها را از يكديگر اخذ كنند.

وي در ادامه مقاله خود افزود: با توجه به مصالحه‌هاي طرفين در گذشته در حالي كه تا پيش از آن توهمي بيش نبود, اين دستاورد چندان هم دور از ذهن نمي‌نمايد.

مذاكرات اخير كارشناسان دو طرف در وين اميدوار‌كننده بود چراكه در فضايي خوش بينانه جريان داشت. تا به اين مرحله از كار، شروط سند نهايي توافقنامه مشخص و تبيين شده و طرح كلي مواضع اوليه هم ريخته شده است.

مرحله سخت كار از 12 مه (22 ارديبهشت) شروع مي‌شود كه در آن تاريخ روساي هيئتهاي مذاكره‌كننده تشكيل جلسه خواهند داد تا زباني مشترك براي تنظيم پيش نويس توافق نهايي مشخص نمايند.

اگر اين مرحله از كار هم با موفقيت انجام شود, بزرگترين دستاورد ديپلماتيك قرن بيست و يكم رقم خواهد خورد و بن بست عميقي را كه سالهاست خاورميانه را با وقوع يك جنگ فاجعه بار ديگر تهديد مي‌كند, خواهد شكست.

روزنه اميد اينجاست كه هر دو طرف متعهد به "طرح اقدام مشترك" شده‌اند كه ماه نوامبر (آبان) گذشته به توافق طرفين رسيد.

به حكم اين توافق ايران موافقت كرده است توليد اورانيوم را در مقياس متوسط غني سازي 20 درصدي متوقف كند. اين فوريترين مرحله كار براي توليد يك سلاح كشتار جمعي است.

ايران مي‌گويد كه نيمي از 209 كيلوگرم اورانيوم موجود خود را در زمان توافق موقت رقيق كرده و به خلوص 5 درصد رسانده است و نيمه ديگر را هم ظرف سه ماه آينده به اكسيد تبديل خواهد كرد كه غني ساختن آن در مقياس سوخت بمب اتمي كار دشواري است.

به موازات آن طبق تاييد ايران, اين كشور همه اقساط 2/4 ميليارد دلاري را كه در طبق توافق موقت هسته‌اي آزاد شده دريافت كرده است. اين ثروت بادآورده, دستاورد عظيم سياسي "حسن روحاني" است. روحاني با اين دستاورد, مجددا در فرآيند مذاكرات دست به سرمايه‌گذاري موثر مي‌زند.

او با اتكا به همين دستاورد، منتقدان تندروي خود را متهم مي‌كند كه منافعشان در گرو تحريمهاست و به همين دليل هم مقابل هر پيشرفتي در راه لغو تحريم‌ها مي‌ايستند.

اين بحث در داخل كشور از مبنايي محكم و پشتوانه حمايت مردمي برخوردار است زيرا بار سنگين فشار تحريمها بر گرده لايه‌هاي مياني جامعه تحميل شده است.

"محمد جواد ظريف" وزير امور خارجه هم هفته گذشته در يادداشتي در نشريه "فارين افيرز" (امور خارجي) به اين نكته اشاره كرد كه "پيشرفت سريع و دور از انتظاري در مذاكرات بدست آمده است ".

وي در اين يادداشت بار ديگر بر تعهد دولت روحاني بر منع توليد سلاح هسته‌اي و حتي معلق گذاردن اين برنامه تاكيد كرد.

ظريف در اين يادداشت افزود "دولت ايران حتي بر اين عقيده است كه داشتن سلاح اتمي براي امنيت و جايگاه و نقش ايران در منطقه و اهتمام ايران براي استيلاي استراتژيك در خليج فارس هم مضر است چرا كه واكنش اجتناب ناپذيري به دنبال خواهد داشت و امتيازهاي متعارف نظامي ايران را هم محدود خواهد ساخت".

روزنه ديگر اميد , پيشرفت كار در مورد موضوع نيروگاه آب سنگين اراك است, يعني موضوعي كه تا چند ماه قبل معامله شكن قلمداد مي‌شد و امروز قابل حل شده است. ايرانيها علامت داده‌اند كه اين نيروگاه در دست احداث را مجددا طراحي مي‌كنند.

با طراحي مجدد نيروگاه, پلوتونيومي در آن توليد خواهد شد كه كمتر قابل تبديل شدن به مقياس قابل استفاده براي سوخت سلاح اتمي است. در طراحي جديد, از اورانيوم غني شده به جاي اورانيوم طبيعي استفاده و يا محصولي با قدرت كمتر توليد خواهد شد و شايد هم به اندازه‌اي بسيار محدود از هردو محصول توليد شود.نكته مهم در اين سازش، عزم جدي هر دو طرف براي مصالحه و توافق است.اما يك نكته انحرافي هم در روند كار وجود دارد.اجزاء هولناك مذاكرات قابل جابجا شدن‌اند. ايران در حال حاضر 19هزار سانتريفيوژ دارد.

طبق اعلام "موسسه علوم و امنيت بين الملل", ايران براي آنكه نگرانيهاي غرب را مرتفع سازد و ثابت كند كه ظرف مهلت شش ماه به مرحله "برك آوت " نخواهد رسيد, مي‌آيد و از تعداد سانتريفيوژهايش مي‌كاهد و آن را به 6 هزار دستگاه مي‌رساند.

مرحله "برك آوت" مرحله‌اي است كه طي آن ايران با خارج كردن بازرسان آژانس بين‌المللي انرژي اتمي شروع به ورود به مسابقه ساخت سلاح مي‌كند و همزمان اولين كلاهك اتمي‌اش را هم تكميل مي‌كند.

البته دولت ايران براي راضي كردن مخاطب داخلي جهت كاستن از تعداد سانتريفيوژهايش كار سختي پيش رو دارد.

نقطه كليدي كار هم همين جاست. براي رفع اين نقيصه, روحاني و ظرف بايد به مخاطب داخلي تضمين دهند كه ولو آنكه متعهد به الزاماتي در توافق هسته‌اي شده‌اند , اما برنامه هسته‌اي ايران همچنان پويا و رو به پيشرفت است.

برنامه هسته اي, مظهر دستاوردهاي ملي و پيشرفت و تجدد (مدرنيته) ايران است.حصول توافق و رفع نگرانيهاي غرب در خصوص عدم اشاعه سلاحهاي كشتار جمعي , مستلزم آن است كه كار عظيم ديپلماتيك تا قبل از 20 جولاي انجام گيرد.

* سخنگوي وزارت خارجه آمريكا: مذاكرات هسته‌اي با حسن نيت پيش مي‌رود
"ماري هارف" سخنگوي وزارت خارجه آمريكا در واكنش به مقاله وزير خارجه ايران در پايگاه اينترنتي "فارين افرز" گفت: مذاكرات هسته‌اي با ايران با حسن نيت دو طرف پيش مي‌رود.

به گزارش پايگاه اينترنتي وزارت خارجه آمريكا، در كنفرانسي خبري خبرنگاري از هارف پرسيد: وزير خارجه ايران درباره مذاكرات تا اندازه‌اي ابراز خوشبيني كرد و گفت " پيشرفت غيرمنتظره مذاكرات تاكنون گوياي دستيابي به راه حلي سريع درباره خروج از اين بحران غيرضروري است." آيا شما هم در اين احساس خوشبيني ظريف شريك هستيد؟

هارف پاسخ داد: من فكر مي‌كنم كه ما از يك حس واقعيت گرايي مشترك برخوردار هستيم. اما آنچه كه ما گفته‌ايم اين است كه ما در حال مذاكره هستيم و با حسن نيت مذاكره مي‌كنيم و متعهد هستيم كه به نتيجه برسيم. اما اين كه آيا اين بدان معناست كه ما به نتيجه خواهيم رسيد؟ نظري ندارم. آيا مي‌توانيم تصميمات دشواري اتخاذ كنيم؟ نمي‌دانم. فكر نمي‌كنم كه هيچ كدام از ما بتواند در حال حاضر با قطعيت به هر يك از اين پرسش‌ها پاسخ دهد.

وي افزود: اما اين حقيقت كه به روش اساسي و عملي در حال مذاكره درباره جزييات موضوعي هستيم كه تا پيش از اين هرگز در اين سطح درباره آن مذاكره نشده، نشان مي‌دهد كه اين بهترين فرصتي است كه براي حل و فصل ديپلماتيك اين موضوع در اختيار داشته ايم. ما درباره فرصتي كه داريم واقع گرا بوده ايم.

هارف ادامه داد: شنيديد كه رئيس جمهوري (آمريكا) شانس موفقيت مذاكرات پنجاه - پنجاه دانست. ما كاملا آگاه هستيم كه اين بهترين فرصت و موثرترين شيوه براي جلوگيري از دستيابي ايران به سلاح هسته‌اي است و اگر بتوانيم به نتيجه‌اي دست يابيم به آن متعهد خواهيم بود.

*مركل: بايد به مذاكرات با ايران فرصت داد
در همين حال صدراعظم آلمان نيز خواست تا فرصت ديگري به مذاكرات ميان گروه 1+5 با ايران داده شود.

آنگلا مركل در سخناني در بين اعضاي اتاق بازرگاني آمريكا گفت كه بهتر است به مذاكرات با ايران در خصوص برنامه‌ هسته‌اي‌اش فرصتي داده شود ولي در عين حال هم‌چنان امكان اعمال تحريم‌ها در صورت لزوم وجود داشته باشد.

وي هم‌چنين پايبندي و تعهد ايران به توافق امضاء شده را خواستار شد و افزود: در صورتيكه ايران به تعهداتش عمل نكند و يا به اندازه كافي به آن عمل نكند، ما آماده خواهيم بود تا تعليق محدودي كه در تحريم‌ها ايجاد شده را بازگردانيم.