پیشنهادهایی به کمیته بازنگری معاهده ان.پی.‌تی

معاهده عدم اشاعه (NPT) تنها معاهده بین‌المللی منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای است که در سال 1970 به عنوان قانون بین‌المللی به رسمیت شناخته شد. در آن مقطع پنج عضودائم شورای امنیت (امریکا، روسیه، چین، فرانسه و انگلیس) دارای سلاح هسته‌ای بودند. بعد از معاهده NPT کشورهای هند، پاکستان، کره شمالی و رژیم اسرائیل نیز به سلاح هسته‌ای مجهزشدند که تنها کشورهایی هستند که حاضربه امضای معاهده NPT نشده‌اند. 189 کشور عضو این معاهده، متعهد به «جهان بدون سلاح هسته‌ای» هستند. اساس معاهده NPT بر این سه اصل استوار است: 1- خلع سلاح هسته‌ای که کشورهای بزرگ متعهد به نابودی سلاح‌های هسته‌ای خود هستند 2- عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای 3- تعهد کشورها بر همکاری‌های صلح‌آمیز هسته‌ای.
کشورهای عضو NPT متعهد شده‌اندکه هر  5 سال یک بارکنفرانس بازنگری معاهده عدم اشاعه را برگزار تا اجرای تعهدات کشورها در قبال معاهده را بررسی کنند. بدین منظور کمیته مقدماتی کنفرانس بازنگری سالانه در نیویورک تشکیل شده تا روند کار را بررسی و تصمیم‌های مقتضی اتخاذ شود. اکنون جلسات کمیته مقدماتی کنفرانس بازنگری معاهده عدم اشاعه سال 2015 در محل سازمان ملل در نیویورک برقرار و هیأت کارشناسی جمهوری اسلامی نیز حضور دارد.
در کنفرانس بازنگری معاهده NPT درسال 2010، یک «برنامه عمل» تحت عنوانThe NPT Action plan به تصویب رسید که شامل 64 اقدام است، 22 اقدام درموردخلع سلاح هسته‌ای، 23 اقدام در مورد عدم اشاعه سلاح هسته‌ای و مابقی درمورد انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای.
بررسی گزارش‌ نهادهای تخصصی بین‌المللی نشان می‌دهد که ازمجموع 64 اقدام «برنامه عمل»حدود 28 مورد بطورمتوسط اجراشده، اجرای حدود 21 موردبسیار ضعیف بوده و 15 مورد درحد صفر پیشرفت داشته است، اما نکته اساسی این است که اکثر 28 موردی که به طور متوسط اجرا شد، مربوط به همکاری‌های انرژی صلح‌آمیزهسته‌ای است و 15 موردی که ابداً پیشرفت نداشته،مربوط به خلع سلاح است.
نخستین و مهمترین هدف معاهده NPT ایجاد یک جهان عاری ازسلاح‌های هسته‌ای است. با وجود گذشت بیش از 40 سال از اجرایی شدن معاهده و با وجود 15 اقدام «برنامه عمل» مورد توافق جامعه جهانی، قدرت‌های بزرگ همچنان بیش از 20 هزارسلاح هسته‌ای را حفظ کرده‌اند که 90 درصد آن در اختیار امریکا و روسیه است. قدرت‌های بزرگ نه تنها از تعهدات خود در مورد خلع سلاح سرباز زده‌اند بلکه در چند دهه گذشته ذخایر هسته‌ای خود را نیز مدرنیزه‌تر کرده‌اند. تردیدی نیست که بزرگترین ناقضان معاهده NPT، 5 کشور عضو دائم شورای امنیت هستند که بیشترین مسئولیت را در اجرای این معاهده دارند.
قدرت‌های جهانی در حالی دریک دهه گذشته تمام ظرفیت جامعه جهانی رامصروف برنامه‌هسته‌ای ایران کرده و بی‌رحمانه‌ترین تحریم‌ها را اعمال کرده‌اند که ایران عضو معاهده است، بمب هسته‌ای ندارد و طبق گزارش‌‌های آژانس، هیچ انحرافی هم به سمت ساخت سلاح نداشته است. اما علیه سلاح‌های هسته‌ای کشورهایی همچون هند، پاکستان و رژیم اسرائیل هیچ اقدامی نکرده و حتی با آن‌ها رابطه استراتژیک هم برقرار کرده‌اند! ضمن این‌که قدرت‌های جهانی به دلیل نقض تعهدات‌شان درمورد خلع سلاح مورد مؤاخذه قرار نمی‌گیرند.
از این رو ایران، کشورهای غیرمتعهد و سایرکشورهای پایبند به معاهدهNPT همچون آلمان، سوئد ونروژ باید ابتکاراتی نو در اجلاس کمیته مقدماتی 2014 که درسازمان ملل جریان دارد، داشته باشند. این تصمیم‌ها می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

8- تصویب برنامه زمان بندی جدید جهت عملیاتی کردن طرح خاورمیانه عاری از سلاح‌های کشتار جمعی.
این طرح قبلاً به تصویب اجلاس جهانی بازنگری معاهدهNPT رسیده و مقرر شده بود تا پایان سال 2012، یک اجلاس جهانی جهت عملیاتی کردن آن برگزار شود. لکن با کارشکنی‌های اسرائیل، این اجلاس به تأخیر افتاد و هیچ چشم‌اندازی هم در مورد تاریخ برگزاری این اجلاس وجود ندارد.
نهایت این که قدرت‌های بزرگ با متمرکز کردن جهان روی مسأله هسته‌ای ایران، راه فرار از تعهدات خود را باز کرده‌اند. این وظیفه مردان دیپلماسی ایران است که با ابتکارات خود، این مسیر انحرافی را سد کرده، جهان را متوجه خطرات بیشتراز 20 هزارسلاح اتمی 5 قدرت جهانی کنند و برای عملیاتی کردن 64 اقدام «برنامه عمل» معاهده NPT گام‌های بلند وکشیده‌ای بردارند.