خبرگزاری رویترز در گزارشی تحلیلی نوشت: به نظر میآید تهران با مضحک خواندن ایدهای که میتواند نگرانیهای غرب در مورد راکتور تحقیقاتی آب سنگین اراک را کاهش دهد لحن سختتری در مواجهه با مساله هستهایاش پیش گرفته است.
رویترز در ادامه نوشت: سرنوشت راکتور آب سنگین اراک که تاکنون نیز کامل نشده است یکی از چندین مساله مشکلآفرین در مذاکرات میان ایران و شش قدرت جهانی است که قرار است تا ضربالاجل 20 ژوئیه(30 تیر) به یک توافق جامع نهایی در خصوص برنامه هستهای تهران برسد.
عباس عراقچی یکی از مذاکره کنندگان هستهای ایران در یک گفتوگوی تلویزیونی گفت: مضحک است که قدرت راکتور آب سنگین اراک از 40 مگاوات به 10 مگاوات کاهش یابد. قدرتهای غربی نگرانند که این تاسیسات که در 250 کیلومتری جنوب غرب تهران قرار دارد بتواند پلوتونیومی که یکی از دو ماده مورد نیاز برای ساخت یک بمب هستهای است را تولید کند.
این در حالی است که ایران همواره تاکید دارد که تنها ایزوتوپهای مورد نیاز برای درمانهای پزشکی را تولید و این ادعا که فعالیتهای هستهایاش برای دستیابی به بمب اتم است را رد میکند.
رویترز همچنین آورده است راکتور اراک در صورت درست کار کردن میتواند سالانه حدود 9 کیلوگرم پلوتونیوم را تولید کند که به گفته موسسه علوم و امنیت بینالملل آمریکا برای تولید حدود دو بمب اتم کافی است.
عراقچی در سخنانش اشاره دیگری به این ایده نکرد و مشخص نیست که آیا کاهش توان الکتریکی تاسیسات آب سنگین اراک به طور رسمی در دور اخیر مذاکرات میان ایران و 1+5 که هفته گذشته در وین برگزار شد ارائه شده است یا نه؟
کارشناسان میگویند: اما گزینههای احتمالی که به ایران اجازه میدهد در کنار حفظ راکتور اراک، غرب را نیز راضی نگه دارد و اطمینان دهد که در این تاسیسات به دنبال اهداف نظامی نیست این است که ظرفیت مگاواتی این تاسیسات را کاهش دهد.
همچنین رئیس سازمان انرژی اتمی ایران پیش از این در ماه فوریه با تاکید بر این موضوع که نگرانیهای غرب در خصوص راکتور اراک تنها عاملی است برای تحت فشار قرار دادن تهران، گفته بود تهران آماده است تا در این زمینه توان این راکتور را تعدیل کند.
مساله راکتور اراک یکی از موانع بزرگ مذاکرات سال گذشته ایران و 1+5 بود که در نهایت در ماه نوامبر به یک توافق اولیه منجر شد. در این توافق، ایران در ازای کاهش برخی از تحریمهای غرب متعهد شد تا بخشی از فعالیتهای حساس هستهایاش را به حالت تعلیق درآورد.
عراقچی در این گفتوگوی تلویزیونی تاکید کرد که تیم مذاکره کننده ایران تمام تلاش خود را به کار خواهد گرفت تا با توجه به خط قرمزهای کشورش تا ضربالاجل 20 ژوئیه به توافق نهایی دست پیدا کند اما عدم دسترسی به چنین توافقی تراژدی نخواهد بود.
خط قرمزهای ایران حفظ راکتور اراک در کنار برخورداری از حق غنیسازی اورانیوم است.
علاوه بر این محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران روز گذشته در صفحه توییتر خود نوشت که توافق ممکن است اما تصاویر غلط باید از بین برود.
وی در توییت خود تاکید کرد که نباید فرصت همانند سال 2005 بار دیگر از دست رود.
دیپلماتهای غربی امروز اذعان دارند که تحت فشار قرار دادن ایران برای توقف کامل غنیسازی اورانیوم امری است غیرواقعی که تهران نیز در مقابل آن ایستادگی میکند.
از طرفی دیگر آژانس بینالمللی انرژی اتمی اعلام کرد یک تیم از آژانس که دیدهبان هستهای سازمان ملل به شمار میآید امروز به تهران سفر خواهد کرد تا با مقامات این کشور روز سهشنبه گفتوگو کنند. گفتوگوهای ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی کاملا از مذاکرات تهران و گروه 1+5 شامل آمریکا، روسیه، چین، انگلیس، فرانسه و آلمان متمایز است. اگرچه همه آنها بر روی مساله هستهای ایران تمرکز کردند.