آنچه باید در خلوت با غرب در غیاب شرق دانست

محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه احتمالاً این روز ها بیش از هر موقع دیگری صفحات تقویم را ورق می زند تا روز های باقی مانده تا بیستم جولای 2014 (29 تیرماه 1393) را شمارش کند.

از امروز 19 خرداد ماه، مذاکره کنندگان ایرانی و 1+5 فقط 42 روز مهلت دارند که اختلافات موجود بر سر دستیابی به یک توافق جامع هسته ای را برطرف کنند. در بین تیم هسته ای دولت یازدهم، اخبار کمتری از خوشبینی های قبلی منتشر می شود و کلمات و جملات جای خود را به جلسات دیپلماتیک چند ساعته و نفس گیر داده اند.

از محتوای مذاکرات هیچ خبری به بیرون درز نمی کند و آنچه از زبان دیپلمات های بلند پایه ای مانند عباس عراقچی و حمید بعیدی نژاد بیان می شود، کلیاتی بیش نیست: « در این گفت و گوها هیچ موضوعی غیر از مباحث هسته ای با 1+5 مطرح نمی شود و ما همواره بر این امر تأکید کرده ایم.» سطح پرداختن به کلیات مذاکرات و از امتناع از بیان جزئیات به حدی است که می توان حدس زد که احتمالاً رئیس تیم مذاکره کننده دستور العملی مکتوب یا نانوشته برای نحوه اظهار نظر اعضای تیم و کارشناسان مرتبط صادر کرده باشد.



**مرتب با چین و روسیه مشورت کرده ایم

بر خلاف دفعات قبل که تیم ایرانی در آستانه مذاکرات 1+5 با طرف های روس و چینی ملاقات های دو جانبه برگزار می کرد، این دفعه تیم ایرانی قصد دارد امروز با حضور هلگا اشمیت معاون اروپایی اشتون، با طرف امریکایی در ژنو مستقیم وارد مذاکره شود، در غیبت دیپلمات های روسی و چینی. عباس عراقچی در گفت و گوی تلویزیونی، دلیل مذاکرات مستقیم با طرف امریکایی را این طور بیان کرده است: « مذاکره با شش کشور سخت و پیچیده است و باید مواضع این کشورها با یکدیگر هماهنگ باشد، چون ایده های مختلف وجود دارد. »

به گفته معاون ظریف، مذاکرات دو جانبه قبل و بعد از گفت وگوها (با 1+5) امری رایج و همواره وجود داشته است که این گفت وگوها یا در حاشیه جلسات یا پیش و پس از جلسات برگزار شده است.

عراقچی می گوید: « البته ما با روسیه و چین به طور مرتب مشورت کرده ایم که بر این اساس یا ما به مسکو و پکن رفته ایم یا آنها آمده اند. . . مذاکره دو جانبه با امریکا فقط در حاشیه گفت و گوها با 1+5 بوده است اما از آنجا که این بار مذاکرات به مراحل جدی رسیده است، می خواهیم مشورت جداگانه داشته باشیم. »

عراقچی البته این را به عنوان دلیل دیگر اجتناب ناپذیر بودن گفت و گو با طرف امریکایی بیان کرد: « بیشتر تحریم ها توسط امریکا اعمال شده و سایر کشورهای عضو 1+5 در آن دخالتی نداشته اند.»

این سخنان عراقچی، گزارش چندی قبل روزنامه وال استریت ژورنال را تأیید می کند که نوشته بود امریکا با استفاده از تجربه توافق ژنو، به دنبال برقراری کانال مذاکرات دو جانبه با ایران است.

ترکیب متفاوت تیم امریکایی

عباس عراقچی گفته که به جز خودش که به عنوان رئیس تیم مذاکره کننده ایرانی در مذاکرات با طرف امریکایی حاضر خواهد بود، مجید تخت روانچی و حمید بعیدی نژاد هم او را همراهی می کنند.

همچنین قرار است پژمان رحیمیان از سازمان انرژی اتمی و داوود محمدنیا مشاور حقوقی وزیر خارجه نیز به همراه تیم مذاکره کننده ایرانی در مذاکرات با امریکا حضور داشته باشند.

در طرف مقابل، امریکا نیز تیم هسته ای خود را با شکل و شمایلی دگرگون شده پای میز مذاکره با ایران فرستاده است.

سرپرستی تیم امریکایی را ویلیام برنز معاون وزیر خارجه امریکا بر عهده دارد که گفته می شود بعد از جان کری نفر دوم وزارت خارجه است.

عباس عراقچی درباره برنز گفته: رئیس هیات امریکایی قائم مقام وزارت خارجه این کشور است که پس از جان کری نفر دوم وزارت خارجه امریکا به شمار می رود و خانم وندی شرمن آقای برنز را همراهی می کند.

آقای برنز سابقه حضور در این مذاکرات را دارد و در ژنو نقش مؤثری داشت و امیدواریم حضورش در این مذاکرات نیز مثبت باشد.

همانطور که عراقچی گفته وندی شرمن که تاکنون رئیس تیم مذاکره کننده امریکایی بود، این بار نفر دوم تیم مذاکره کننده امریکا است و جک سالیوان مشاور ارشد جوبایدن معاون اول اوباما نیز این دو را در مذاکرات امروز همراهی خواهد کرد.

منابع امریکایی می گویند برنز و سالیوان دو نفری هستند که پیش از این چند بار در عمان با دیپلمات های ایران ملاقات کرده اند و نتیجه ملاقات های دو جانبه آنها بود که به توافق ژنو بین ایران با 1+5 منجر شد.

منابع امریکایی به ال مانیتور گفته اند که «بروک آندرسون» معاون مذاکره کننده امریکایی، «جیم تیمبی»، مشاور ارشد کنترل تسلیحاتی امریکا و «راب مالی»، مشاور ارشد بخش خاورمیانه شورای امنیت ملی نفرات دیگری هستند که در هیئت امریکایی حضور خواهند داشت.

مایکل مان، سخنگوی کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم دیروز از حضور هلگا اشمیت، معاون اشتون در این دیدار خبر داد.



**امریکا جدی آمده؟

این فقط تیم ایرانی نیست که درباره محتوای مذاکرات سکوت کرده، موضوعی که این حدس را تقویت می کند که طرفین درباره مطبوعاتی نکردن جزئیات مذاکرات به یک توافق شفاهی رسیده اند.

با این حال، برخی منابع غربی دیروز در گفت و گو با رویترز گفتند که تصمیم امریکا برای اعزام تیم دیپلماتیک برای مذاکره مستقیم با ایران در ژنو، منعکس کننده تمایل واشنگتن برای شکست بن بست موجود در مذاکرات است.

یک مقام بلند پایه امریکا به رویترز گفت: « ما معتقدیم برای امتحان اینکه آیا می توانیم به یک راه حل دیپلماتیک با ایران بر سر برنامه هسته ای اش برسیم یا نه، نیازمند برخورد دیپلماتیک فعال و تهاجمی هستیم.

وی افزود: ما در موقعیت خطیری هستیم. همیشه گفته ایم اگر درگیر مذاکره دوجانبه شدن با ایرانیان کمکی به پیشبرد تلاش ها کند آماده این کار هستیم.

رابرت آینهورن عضو پیشین تیم مذاکره کننده امریکایی هم سفر ویلیام برنز را نشان دهنده این دانسته که امریکا می خواهد مهلت 20 جولای برای توافق جامع با ایران را به چالش بکشد:

« نگرانی های فزاینده ای وجود دارد و من فکر می کنم همه طرف ها می پذیرند که رسیدن به مهلت 20 جولای به طور فزاینده ای در حال مشکل شدن است. »

وی که حالا در موسسه بروکینگز کار می کند گفته: « چونکه مذاکره در سطح بیل برنز در رسیدن به توافق(ژنو) در ماه نوامبر مهم بوده، من فکر می کنم که هر دو طرف بر این نظرند که این کانال را دوباره امتحان کنند.»

منبع: جوان آنلاین