پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : میزان مرگ درختان بلوط تنها در استان لرستان به 80 هزار اصله رسیده، بیماری به سطح 1.2 میلیون هکتار از جنگلهای منحصر به فرد زاگرس سرایت کرده است ولی هنوز معلوم نیست دلیل این بیماری چیست و چه بر سر سرمایه ارزشمند کشورمان می آید.
به گزارش مهر، زوال بلوط همچنان در زاگرس جولان می دهد بی آنکه برای مقابله با این پدیده راهکاری جدی اندیشیده شده باشد، پنج سال است که مسئولان جلسه می گذارند و دستورالعمل تدوین می کنند ولی زوال با خیال راحت در زاگرس پرسه می زند و جان می گیرد.
مسئولان می گویند که هنوز علت اصلی این پدیده مشخص نشده است، راهکار قطع درختان آلوده را در پیش گرفته اند تا بلوط های چند صد ساله که به بیماری خشکیدگی دچار شده اند به راحتی به تبر و اره سپرده شوند.
قطع درختان در حالی در دستور کار سازمان جنگلها و مراتع قرار دارد که همچنان از وسعت بیماری کاسته که نشده شاهد افزایش آن نیز باشیم تا همه نشانه ها حکایت از کارگر نبودن روش در پیش گرفته داشته باشد.
در این راستا ستادهای استانی برای احیای جنگلهای بلوط و مقابله با پدیده زوال شکل گرفته، ستادهایی که به نظر می رسد در ادامه تسلسل باطلی باشد که هنوز به صورت عملیاتی متولیان امر را به نتیجه نرسانده است.
مجید توکلی عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات منابع طبیعی و کشاورزی استان لرستان ظهر پنج شنبه در جلسه ستاد احیای جنگلهای بلوط لرستان با تشریح روند گسترش پدیده زوال جنگلهای بلوط اظهار داشت: پدیده زوال درختان و درختچه های جنگلی زاگرس فقط محدود به گونه بلوط نیست.
وی با بیان اینکه اتفاقات نگران کننده ای در حوزه جنگلهای زاگرس در حال شکل گیری است، عنوان کرد: در طول یک دهه اخیر پدیده خشکسالی و مرگ و میر درختان در زاگرس موجب چالش جدی شده است.
توکلی با بیان اینکه تنش ها در زاگرس طی سالهای اخیر بیشتر شده است بیان داشت: هجوم آفات و بیماری ها، تعرض اراضی کشاورزی و تغییر کاربری منابع طبیعی و پدیده ریزگردها دست به دست هم داده تا شاهد زوال و مرگ درختان زاگرس باشیم.
وی با بیان اینکه دلایل وقوع این پدیده یک موضوع چندبعدی است تصریح کرد: پدیده زوال بلوط طی 40 سال گذشته در کشورهای مختلف شروع شده است که در سال 88 دامنه آن به ایران کشیده شد.
عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات منابع طبیعی و کشاورزی استان لرستان عنوان کرد: دلایل خسارات بالای این پدیده در کشورمان حساس بودن اکوسیستم های جنگلی زاگرس، مدیریت ضعیف و حاد بودن عارضه بوده است.
توکلی عنوان کرد: نمی توان قضاوت کرد که عامل این پدیده صرفا و بیماری است و دخیل بودن موارد مختلف قضاوت در مورد علت اصلی وقوع پدیده زوال بلوط را سخت کرده است.
وی با اسف بار ارزیابی کردن وضعیت کنونی گسترش پدیده زوال بلوط افزود: علاوه بر بلوط، گونه هایی چون ارژن، شن و گون نیز درگیر این پدیده و خشکیدگی شده اند.
توکلی با بیان اینکه زنگ خطر برای زاگرس به صدا درآمده است و هر روز بر دامنه خسارات و تخریب ها اضافه می شود بیان داشت: مطابق آخرین اطلاعات و ارزیابی ها یک چهارم جنگلهای زاگرس دچار خشکیدگی شده اند در حالیکه ما هنوز نتوانسته ایم علت اصلی را شناسایی کنیم.
وی با بیان اینکه در این زمینه یکسری پیش فرض ها وجود دارد و تئوریهای مختلفی مطرح می شود تصریح کرد: بحث تغییرات اقلیمی و گرم شدن کره زمین و تاثیر آن روی جنگلهای زاگرس یکی از این فرضیات است.
عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات منابع طبیعی و کشاورزی استان لرستان با بیان اینکه اقلیم ما در زاگرس تغییر کرده است، ادامه داد: آنالیزهای صورت گرفته در زمینه دما، رطوبت، بارندگی و ... نشان دهنده تغییرات محسوسی در زاگرس است.
توکلی با بیان اینکه دانشگاه تهران آنالیز پارامترهای اقلیمی طی یک دهه اخیر را انجام داده است ادامه داد: این آنالیزها حکایت از افزایش دما، کاهش 300 میلی متری بارندگی، کاهش شدت باد و ... در زاگرس دارد.
وی با بیان اینکه گونه "ارژن" در زاگرس در حال خشک شدن است افزود: این گونه نقش مهمی در حفظ آب و خاک و جلوگیری از فرسایش در زاگرس دارد.
توکلی با بیان اینکه اکثر ارتفاعات زاگرس محل رویش گونه "گون" هستند که این گونه نیز در حال زرد و خشک شدن است، تصریح کرد: خشک شدن گون ها یک پدیده نوظهور است.
عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات منابع طبیعی و کشاورزی استان لرستان با بیان اینکه زوال بلوط مهم ترین چالش و معضل زاگرس است یادآور شد: این پدیده از بلوطهای کهنسال تا نوجوان را در برگرفته است.
توکلی با بیان اینکه عوامل زنده و غیرزنده در وقوع این پدیده دخیل است تصریح کرد: این عوامل دست به دست هم داده تا زمینه برای حیات و زندگی یکسری حشرات در جنگلهای بلوط فراهم شود.
وی با بیان اینکه نقش عوامل بیماری زا و تنش های محیطی در پدیده زوال بلوط مهم است، تصریح کرد: از سوی دیگر قارچی به نام "بیماری ذغالی" نیز خسارت جدی به جنگلهای بلوط وارد کرده به طوریکه این قارچ قابلیت آن را دارد که در محیط زندگی درختان پخش شده و روی سایر درختان غیرآلوده نیز قرار گیرد.
توکلی با بیان اینکه بسیاری از درختان سالم نیز به این قارچ آلوده شده اند، افزود: تحت اثر تنش خشکی و گرما این قارچ فعال شده و باعث مرگ درختان می شود.
وی با بیان اینکه این قارچ حتی روی توده خاک نیز قرار می گیرد و منتقل می شود افزود: از طرف دیگر آفت سوسک چوبخوار نیز خسارات به جنگلهای بلوط را تشدید کرده است.
عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات منابع طبیعی و کشاورزی استان لرستان با تاکید بر اینکه در کنار کار اجرایی برای مقابله با این پدیده باید کار مطالعاتی انجام شود یادآور شد: در این میان گونه ارزشمند درخت بلوط مازو(اینفکتوریا) یا شاه بلوط گونه ای است که شاهد نابودی آن هستیم.
توکلی مرگ این گونه ارزشمند را فاجعه ای برای زاگرس دانست و بیان داشت: محصولات ارزشمندی از این درخت گرفته می شود که نشان از اهمیت این درخت دارد.
وی با بیان اینکه نزدیک به یک میلیون و 200 هزار هکتار از درختان زاگرس بر اثر پدیده زوال دچار خشکیدگی شده اند یادآور شد: سطح آلودگی در شش استان کشور قرار دارد که در این میان استان ایلام و لرستان به ترتیب شاهد بیشترین خسارات بوده اند.
عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات منابع طبیعی و کشاورزی استان لرستان با بیان اینکه در نزدیک به 90 درصد عرصه 500 هزار هکتاری جنگلهای ایلام خسارات این پدیده گزارش شده است عنوان کرد: در سطح یک میلیون و 200 هزار هکتاری جنگلهای استان لرستان نزدیک به 560 هزار هکتار یعنی 50 درصد شاهد خسارات پدیده زوال هستند.
توکلی با بیان اینکه استانهای کرمانشاه و کهکیلویه و بویر احمد در سطح زیر 50 هزار هکتار شاهد خسارات این پدیده بوده اند افزود: در راستای مقابله با این پدیده و مطابق دستورالعمل سازمان جنگلها 80 هزار اصله درخت در استان لرستان قطع شده است.
وی با بیان اینکه در منطقه شورآب خرم آباد به تنهایی 15 هزار اصله درخت قطع شده است، عنوان کرد: با این حال ما و بسیاری از کارشناسان روی شیوه قطع کردن درختان بحث داریم.
توکلی ادامه داد: این بیماری موجب بهانه ای شده است تا در برخی استانهای کشور شاهد ایجاد چاله هایی برای سوزاندن و تبدیل درختان بلوط به ذغال باشیم تا این طلا و سرمایه ارزشمند به ذغال تبدیل شود.
عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات منابع طبیعی و کشاورزی استان لرستان با بیان اینکه وقوع این پدیده در زاگرس مسئله پیچیده ای است افزود: باید در این زمینه سنجیده عمل کرد.
توکلی با بیان اینک سازمان جنگلها و مراتع از سال 88 وارد عمل شده است، یادآور شد: در این راستا سه دستورالعمل مختلف صادر شده که سومین آن طی امسال ابلاغ شده که در آن نحوه انجام فعالیتها برای مقابله با این پدیده مورد اشاره قرار گرفته است.
وی با بیان اینکه آذرماه سال گذشته کمیته مشورتی و فنی زوال بوم سازگان زاگرس تشکیل شد افزود: در این کمیته نزدیک به 150 ساعت بحث و بررسی پیرامون این پدیده با حضور صاحب نظران انجام شده است.
توکلی با اشاره به تدوین شیوه نامه پیشگیری در این زمینه افزود: این شیوه نامه در قالب سند ملی زوال بوم سازگان زاگرس ارائه شد.
وی با بیان اینکه اگر بلوط ها و درختان زاگرس از بین بروند این اکوسیستم از بین خواهد رفت و منبع تامین 40 درصد آب کشور نابود خواهد شد، افزود: در این راستا برنامه راهبردی مقابله با این پدیده نوشته و دو ماه پیش این برنامه ابلاغ شده است.
عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات منابع طبیعی و کشاورزی استان لرستان با اشاره به تشکیل کمیته راهبردی استانی زوال بوم سازگان زاگرس با ریاست استاندار لرستان عنوان کرد: در این کمیته از مدیران و متخصصان برای مقابله با این پدیده دعوت به عمل آمده است.
