فروش نفت ایران در برابر دریافت گندم از روسیه؟

در حالی که نمایندگان کمیسیون های اقتصادی و تجاری ایران و روسیه هر گونه تفاهم مشخص بر سر تهاتر نفت ایران در برابر دریافت کالا از روسیه را رد کرده‌اند،با اعلام شرکت بازرگانی دولتی روسیه مبنی بر این که کشورش به دنبال عرضه گندم به ارزش 500 میلیون دلار در ازای نفت ایران است، تفاهم نامه مشترک دو کشور در ابهام بیشتر فرو رفته است.

به گزارش ایسنا در پی تحریم های اعمال شده علیه ایران و روسیه، دو کشور مذاکراتی را از ابتدای سال جاری میلادی با یکدیگر آغاز کردند و سرانجام 14 مرداد ماه تفاهم نامه ای در سکوت کامل خبری توسط بیژن زنگنه، وزیر نفت کشورمان و الکساندر نواک وزیر انرژی روسیه در مسکو به امضا رسید که هدف آن همکاری‌ تجاری و اقتصادی دو کشور در تعدادی از بخش‌ها اعلام شد.

البته با گذشت چند ساعت از امضای این تفاهم نامه، مسکو با عقب نشینی و لغو بیانیه صادر شده، بر ابهامات تفاهم نامه منعقد شده افزود اما این ابهامات باعث شد تا گمانه زنی ها درباره جزییات تقاهم صورت گرفته افزایش یابد و چنین برداشت شود که این تفاهم به تهاتر کالا در برابر نفت ایران خواهد انجامید.

اگرچه پس از این گمانه زنی ها علی ماجدی، معاون امور بین‌الملل و بازرگانی وزارت نفت به ارائه توضیحی مختصر بسنده و اعلام کرد که این قرارداد برای فروش نفت ایران به روسیه نیست بلکه تفاهم نامه اقتصادی و تجاری بوده و ممکن است تهاتر نفت و کالا هم بخشی از آن باشد، اما هفته گذشته در مراسم اختتامیه یازدهمین اجلاس کمیسیون همکاری های اقتصادی و تجاری ایران و روسیه، بیژن زنگنه،نماینده ایران و الکساندر نواک نماینده روسیه تاکید کردند که هیچ تفاهمی بر سر تهاتر نفت و کالا صورت نگرفته است.

نواک همچنین تاکید کرد در ارتباط با صادرات نفت حق ایران است که نفت خود را به هر مسیری که می خواهد صادر کند. اما تاکنون توافق مشخصی در زمینه تهاتر کالا و نفت بین ایران و روسیه صورت نگرفته است.

این اظهار نظر نمایندگان دو کشور در حالی صورت گرفته که فردای آن روز رویترز از تهاتر گندم روسیه در برابر نفت ایران به ارزش 500 میلیون دلار خبر داده است.

بر این اساس اگرچه سند همکاری های مشترک دو کشور درحوزه های صنعت، معدن، تجارت، کشاورزی، گردشگری، امور بانکی، فناوری و انرژی و امور مرزی به امضا رسید اما جزییاتی از همکای دو کشور در این حوزه ها مطرح نشد و تنها اعلام شد که این سند زمینه های همکاری در آینده را فراهم خواهد کرد.

البتیه الکساندر نواک،وزیر انرژی روسیه با تاکید بر این که روسیه به محصولات کشاورزی، مواد غذایی و مواد لبنی ایران نیاز دارد تصریح کرد: در پی تحریم های اعمال شده علیه روسیه توسط اتحادیه اروپا ، روسیه به منظور تامین نیاز خود آمادگی پذیرش این محصولات را از طریق بنادر روسیه دارد.

زنگنه وزیر نفت ایران نیزبا اشاره به ظرفیت های بزرگ روسیه در زمینه‌های مختلف نفت، گاز، برق، تکنولوژی ، تاکید کرد که روسیه همچنین توان تامینن کالا به ویژه کالاهای اساسی و مورد نیاز ایران را دارد.

اما پرهیز زنگنه و نواک نسبت به ارائه اطلاعات جدید درباره تهاتر در شرایطی صورت گرفته که آندری گورماخ، معاون اول مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی روسیه در حاشیه نشست همکاری اقتصادی و تجاری روسیه و ایران در تهران به ریانووستی گفته که این مسئله در نشست کاری مطرح شده اما ما از راه حل برای مسئله مالی مطلع نیستیم.

وی همچنین اعلام کرده که این شرکت آماده تامین سالانه یک تا دو میلیون تن گندم برای ایران در ازای نفت این کشور است.

تهاتر فقط در حد مذاکره

بر این اساس داستان تهاتر نفتی ایران و روسیه از سال ۲۰۱۱ که فروش نفت ایران با چالش‌های جدی روبه‌رو شد، آغاز شد و در شرایطی که ایران در پی راهکارهایی برای دور زدن تحریم‌ها و مقابله با پیامدهای منفی آن بود بیشتر مورد توجه رسانه ها قرار گرفت.

زمستان سال گذشته بود که رویترز از مذاکرات ایران و روسیه به منظور مبادله نفت در برابر کالا خبر داد و اعلام کرد: در صورتی که دو طرف به توافق برسند، مسکو روزانه بالغ بر 500 هزار بشکه از نفت ایران را به‌ازای صادرات کالا و تجهیزات خریداری می‌کند.

بر این اساس زنگنه فروردین‌ماه سال جاری گفته بود که ما اصلا قراردادی تهاتری نداریم و این موضوع را تایید و یا تکذیب نکرد اما در اظهار نظر دیگری در حاشیه نمایشگاه بین‌المللی صنعت نفت، تاکید کرد که همه چیز درباره این قرار داد در حد مذاکره است.

در این زمینه پیش تر سید محسن قمصری، مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان این‌که این موضوع فقط در حد ایده است و هنوز به نتیجه قطعی نرسیده است، گفته بود که سفر اخیر وزیر نفت به مسکو نیز برای حضور در چهارمین اجلاس بین‌المللی انرژی بوده است و ربطی به این قرارداد نداشته است.

وی همچنین با تاکید بر این که این موضوع همچنان در حد مطالعه و بررسی است، گفته بود که هنوز تصمیمات قطعی در این باره اتخاذ نشده است.

بر این اساس تفاهم ایران و روسیه نه تنها در زمینه تهاتر کالا در برابر فروش نفت در ابهام قرار دارد بلکه طرفین هیچ گونه اطلاعاتی را در زمینه جزییات همکاری با یکدیگر عنوان نکرده و سند امضا شده را زمینه ای برای توسعه همکاری ها عنوان کردند.