معنای عدم برنامه ریزی نشست بین اوباما و روحانی

واشنگتن پست نوشت: یکسال پیش، گفتگوی تاریخی تلفنی اوباما و روحانی در روز پایانی نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد، دنیای سیاست خارجی و دیپلماتیک را به شدت شگفت زده کرد.

به گزارش «تیک» Tik.ir، روحانی گفت که روابط کشورش را با آمریکا بهبود بخشد و اوباما نیز گفت وی و همتای ایرانی اش موافقت کرده اند تا از هئیت های مذاکره کننده خود بخواهند برای دستیابی به توافق درباره برنامه هسته ای ایران، تلاش کنند.

با گذشت یکسال از آن زمان، دو کشور نتوانسته اند به توافق هسته ای دست پیدا کنند. در این میان، با پیدایش داعشکه هم ایران و هم آمریکا با آن مخالفند، پرسش های دشواری درباره اینکه این دو کشور که 35 سال است رابطه ای با یکدیگر ندارند چگونه می توانند علیه دشمن مشترک متحد شوند، مطرح شده است.

نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل متحد که تا چند روز دیگر گشایش می یابد، فرصت تازه ای را برای آمریکا و ایران فراهم می سازد تا اراده یکدیگر را برای برطرف ساختن انبوهی از مسایل، محک بزنند. روحانی و اوباما یکبار دیگر در نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد از کنار یکدیگر عبور خواهند کرد، بدون اینکه برنامه ای برای ملاقات آن دو پیش بینی شده باشد. نبودن برنامه ای برای ملاقات روسای جمهور آمریکا و ایران، احتمالا نشانه آن است که چشم انداز روشن بهبود روابط میان دو کشور که سال پیش امکان آن وجود داشت، اکنون از میان رفته یا افق آن تیره تر شده است.

گفتگوهای مربوط به برنامه هسته ای ایران به علت آنچه که مقامات آمریکایی و غربی آنرا سرسختی ایران توصیف می کنند چند ماه است که با بن بست روبرو شده شده است. جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا پس از گفتگوهای روز یکشنبه خود با محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران گفت آمریکا به تلاش های خود برای دستیابی به توافق هسته ای با هدف محدود کردن برنامه هسته ای ایران در ازای لغو تحریم های بین المللی که علیه ایران برقرار شده اند، ادامه خواهد داد.

ایران نیز در مقابل از چگونگی رویکرد دولت آمریکا به گفتگوها ناخرسند است. وزیر امور خارجه ایران در سخنرانی خود در شورای روابط خارجی گفت تحریم ها ذهن دولت آمریکا را به خود مشغول کرده و آمریکا در این زمینه دچار وسواس شده است.

گسترش قلمرو تحت کنترل " داعش" در عراق و سوریه به جای اینکه فرصتی برای همکاری میان ایران و آمریکا فر اهم آورد، باعث شده است تا دو کشور تلاش کنند به گونه ای طرف مقابل را از میدان بیرون برانند. دولت آمریکا توانست از حضور ایران در کنفرانس بین المللی مربوط به تعیین راهبرد مقابله با دولت اسلامی که هفته گذشته در پاریس برگزار شد پیشگیری کند. دیپلمات های ایران می گویند دولت آمریکا در واقع سرگرم برطرف ساختن افتضاحی است که خود در عراق به بار آورده است.
جان کری، هفته گذشته در سخنان خود هنگام گشایش نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد، بدون اینکه اشاره ای به پایبندی آمریکا به همکاری با ایران داشته باشد از این کشور خواست تا در مبازه با دولت اسلامی نقش سازنده ای بازی کند.

برخی از گزارش ها از جمله گزارش خبرگزاری رویترز در اوایل هفته جاری حاکی است که دولت ایران مایل است با آمریکا علیه دولت اسلامی همکاری کند، مشروط بر اینکه دولت آمریکا در گفتگو های هسته ای از خود نرمش نشان دهد. دولت آمریکا روز دو شنبه اعلام کرد حاضر نیست این دو موضوع را به یکدیگر ارتباط دهد.

جاش ارنست، سخنگوی کاخ سفید گفت دولت آمریکا نمی تواند برخی از جنبه های برنامه هسته ای ایران را برای جلب همکاری این کشور در مبارزه با داعش، نادیده بگیرد.

وی گفت مذاکرات هسته ای با موضوع مبارزه با داعش کاملاً تفاوت دارد و تاکید کرد که دولت آمریکا اقدامات نظامی و فعالیت های اطلاعاتی خود در باره داعش را با ایران در میان نخواهد گذاشت.

گرچه قرار نیست اوباما و روحانی با یکدیگر ملاقات کنند، اما انتظار می رود که جان کری و ظریف بار دیگر در این هفته دیدار و گفتگو کنند. دستور کار گفتگوهای وزاری خارجه ایران و آمریکا را احتمالاً مسایل گوناگونی که روابط دو کشور را با مشکلات تازه ای روبرو ساخته اند، از جمله دستگیری جیسون رضائیان، در بر خواهد گرفت. انتظار می رود گفتگوهای به مشکل برخورده هسته ای، عمده ترین موضوع ملاقات جان کری و ظریف باشد.

یک مقام ارشد وزارت امور خارجه آمریکا که به شرط گمنام ماندن سخن می گفت، گفتگوهای خصوصی جان کری و ظریف در روز یکشنبه را چندان خوشبینانه ارزیابی نکرد.

این مقام آمریکایی گفت جان کری و ظریف هم درباره پیشرفت هایی که در گفتگوهای هسته ای به دست آمده است گفتگو کردند و هم مسایلی که باقی مانده اند. وی گفت جان کری در این دیدار تاکید کرد که این هفته فرصت مناسبی برای دستیابی به پیشرفت های تازه است و خاطر نشان کرد که دولت آمریکا قصد دارد گفتگوها را با پیشرفت همراه کند.

هفته گذشته، یک مقام دیگر وزارت امور خارجه با صراحت بیشتری در این باره سخن گفت.
این مقام آمریکائی نیز که به شرط محفوظ ماندن هویتش سخن می گفت تاکید کرد وضع موجود برای هیچ یک از دو طرف خوشایند نیست.

هدف گفتگوها، از منظر غرب، محدود کردن دامنه برنامه هسته ای ایران است که گفته می شود پوششی برای ساخت جنگ افزار هسته ای است. قرار است ایران ظرفیت اندکی در زمینه غنی سازی اورانیوم در اختیار داشته باشد تا دولت بتواند بگوید که از غنی سازی اورانیوم دست برنداشته و همانند دیگر کشورها از این حق علمی و فناوری برخوردار است.

ایران بر این نکته پافشاری می کند که سه برابر تعداد سانتریفوژهایی را که آمریکا و دیگر طرف های مذاکره کننده پیشنهاد کرده اند در اختیار داشته باشد. برخی از دیپلمات ها می¬گویند بهترین راه حل برای پیشگیری از شکست مذاکرات، تمدید دوباره مهلت دستیابی به توافق هسته ای است. گزینه دیگر در این زمینه دستیابی به توافقی محدود و نه فراگیر است.

وزیر خارجه ایران در سخنرانی خود در شورای روابط خارجی گفت هیچ یک از دو طرف به به یکدیگر اعتماد ندارند.

وی گفت با صراحت می گویم که مردم ایران و دولت این کشور که نماینده مردم هستند به هیچ وجه به اهداف و مقاصد آمریکا اعتماد ندارند. ظریف گفت تعجب نخواهم کرد اگر شما هم بگوئید که به اهداف و مقاصد ما اعتماد ندارید. بسیار خوب. در این زمینه بی حساب هسیتم.