شایع‌ترین علت کمردرد و چگونگی درمان آن

یک فوق تخصص درد، تنگی کانال نخاعی را یکی از علل شایع کمردرد دانست و گفت: تنگی کانال نخاعی بیماری است که افراد میانسال و سالمند سنین 50 تا 60 سال را درگیر می‌کند، اما امروزه با پیشرفت علم فعالیت‌های حمایتی به نام عمل مداخله گرایانه یا کم تهاجم وجود دارد که باعث می‌شود بیمار رو به بهبودی رفته و نیازی به بیهوشی و جراحی نداشته باشد.

به گزارش ایسنا، دکتر مجید حیدریان گفت: کانال نخاع، کانالی است که از نظر آناتومی بافت نرمی دارد و در اثر تنگ شدگی استخوانی، ایجاد خارهای استخوانی، برجسته شدن یا بیرون زدگی‌های بین مهره‌ای، گرفتگی دیسک و تغییر شکل استخوانی که در اثر لغزندگی و جابه‌جایی فرم استخوان ایجاد می‌شود، موجب تغییر شکل بافت استخوانی می‌شود.

وی ادامه داد: نخاع در درون کانال استخوانی قرار دارد که از پشت سر هم قرار گرفتن مهره‌ها تشکیل شده است و اگر به دلایلی این کانال تنگ شود، فضای مورد نیاز نخاع کم و به آن فشار وارد می‌شود. همچنین فشار وارد شده به اعصابی که از نخاع خارج می‌شود و به اندام تحتانی می‌رود، موجب بروز علایم بیماری می‌شود.

این فوق تخصص درد با تاکید بر این مطلب که در کمر بیش از سایر قسمت‌های ستون فقرات، تنگی کانال نخاعی ایجاد می‌شود، افزود: کانال نخاعی در هر قسمتی از مسیر خود می‌تواند تنگ شود و در ستون فقرات گردنی یا کمری علایم متفاوتی دارد.

وی با اشاره به اینکه عوامل تنگی کانال نخاعی مادرزادی که به صورت کوچک و تنگ است، زودتر مشخص می‌شود، خاطرنشان کرد: در برخی بیماران فضای داخل کانال به صورت مادرزادی تنگ‌تر از حالت عادی است و این افراد بیشتر از بقیه در معرض ایجاد علایم تنگی کانال نخاعی هستند. همچنین بیمارانی که دچار لغزندگی یا انحراف ستون فقرات هستند؛ بیشتر از سایرین در معرض خطر ایجاد تنگی کانال قرار دارند.

حیدریان درباره علایم تنگی کانال نخاعی گفت: بی‌حسی در کمر و پاها که تا نوک انگشتان پا هم می‌رسد، ایجاد محدودیت حرکتی برای بیمار و درد در اندام تحتانی از جمله علایم تنگی کانال نخاعی است که در صورت بی‌توجهی، باعث از کار افتادگی بیمار می‌شود.

وی بسیاری از بیمارانی که دچار تنگی کانال نخاعی هستند را بدون علامت دانست و افزود: به تدریج و با گذشت زمان درد در کمر و پا به همراه بی‌حسی زیاد می‌شود و ممکن است بعضی روزها این درد وجود نداشته باشد. همچنین تشدید درد می‌تواند به صورت درد سیاتیکی با انتشار به پاها ایجاد شود و درد در راه رفتن طولانی یا ایستادن طولانی ایجاد می‌شود.

این فوق تخصص درد ادامه داد: با ایجاد درد، بیمار حالت خم شده به جلو به خود می‌گیرد، حتی ممکن است فقط در طول شب بیمار دچار درد در قسمت‌های تحتانی بدن خود شود و در نهایت در حالت شدید می‌تواند با ضعف حرکتی یا اختلال در کنترل ادرار همراه باشد.

حیدریان با تاکید بر اینکه تنگی کانال نخاعی در مرد و زن شیوع یکسانی دارد، گفت: بروز این بیماری با پیر شدن دیسک بین مهره‌ای ایجاد می‌شود که با افزایش سن، دیسک بین مهره‌ای محتوای آب خود را از دست داده، چروکیده و کوچک می‌شود.

وی افزود: کاهش ارتفاع دیسک نیز موجب نزدیک‌تر شدن مهره‌ها به یکدیگر می‌شود که این نزدیک شدن مهره‌ها مشکلاتی را برای بیماران ایجاد می‌کند.

حیدریان انجام MRI را مهم‌ترین وسیله تشخیص تنگی کانال نخاعی دانست و گفت: استفاده از کمربند طبی یا لوازم ارتوپدی فنی حمایت کننده، انجام فیزیوتراپی، آب درمانی، درمان دارویی با ضد دردهای ساده یا داروهای ضد التهاب، طب سوزنی و انجام ورزش‌ها و تمرینات مخصوص جزو درمان‌های غیرجراحی تنگی کانال نخاعی است که به بیماران جهت جلوگیری از پیشرفت آن کمک زیادی می‌کند.

وی با اشاره به اینکه تیروئید، دیابت و چاقی بیماری‌هایی هستند که در افزایش روند تنگی کانال نخاعی نقش بسزایی دارند، افزود: در بیمارانی که مشکل حرکتی پیش رونده، اختلال در کنترل ادرار، مدفوع و محدودیت شدید حرکتی دارند، عمل جراحی انجام می‌شود.

این فوق تخصص درد درباره عمل مداخله گرایانه درمانی اظهار کرد: پیش از این درمان دیسک کمر و تنگی کانال نخاعی تنها توسط عمل جراحی صورت می‌گرفت، اما امروزه و با پیشرفت علم یک سری فعالیت‌های حمایتی به نام عمل مداخله گرایانه یا کم تهاجم وجود دارد که باعث می‌شود بیمار رو به بهبودی رود و دیگر نیازی به بیهوشی و جراحی نداشته باشد.

وی درباره چگونگی عمل مداخله گرایانه یا کم تهاجم گفت: در این زمینه از ژل‌های ترمیم کننده دیسک کمر به نام استروئید استفاده می‌شود که بیمار به صورت سرپایی بستری می‌شود و بعد از بی‌حسی موضعی در اتاق عمل، استروئید را از طریق سوزن‌های بلند و نازک زیر دستگاه فلوروسکوپ به داخل فضای تنگ شده کانال نخاعی وارد می‌کنند و پس از اطمینان از محل تزریق داروی مورد نظر، تزریق و تنگی برطرف می‌شود.

حیدریان با اشاره به اینکه تزریق توسط فوق تخصص درد و در اتاق عمل انجام می‌شود، بیان کرد: حدود 20 دقیقه طول می‌کشد تا این ژل تزریق و داخل دیسک را جمع و کانال را آزاد کند. این ژل به صورتی داخل دیسک را پر و حالت انعطاف پذیری را در کانال و کمر ایجاد می‌کند که پس از 4 تا 6 هفته اثرات آن نمایان می‌شود.

این فوق تخصص درد مهم‌ترین روش پیشگیری از تنگ شدن کانال نخاعی را اصلاح وضعیت زندگی فرد دانست و خاطرنشان کرد: تغییر در برنامه روزمره زندگی مانند کار کردن، رانندگی حتی تماشای تلویزیون می‌تواند در پیشگیری و کاهش روند این بیماری بسیار موثر باشد.

وی در پایان گفت: ورزش‌هایی مانند شنا، آب درمانی، فیزیوتراپی و داشتن رژیم غذایی مناسب و جلوگیری از چاقی می‌تواند تا حد زیادی در کاهش این مشکل موثر باشد. همچنین با کنترل و حمایت کمر می‌توان از تشدید این عارضه جلوگیری کرد.