استقبال از پیشنهاد رفراندوم رئیس‌جمهور

 مهدي روزبهاني در سرمقاله ابتکار نوشت: رفراندوم تنها يک واژه پر طمطراق سياسي نيست بلکه يک ظرفيت مهم قانوني و مدني در کشور ماست که به هر دليلي سالها از آن استفاده نشده است. ضرورت استفاده از رفراندوم در کشور قابل انکار نيست حتي اگر اين واژه به مذاق عده اي خوش نيايد. به بيان ديگر خوشايند عده اي نبودن نبايد مانع استفاده از همه ظرفيت هاي قانون اساسي باشد. به هرحال ديروز وقتي روحاني از اين واژه استفاده کرد، گويي که اين واژه را از صندوقچه قانون اساسي بيرون کشيده و گرد و خاک چند دهه را از روي آن کنار زد.

بايد گفت که واژه ها در سياست در تعريف محض خود هويتي منحوس و ممنوعه ندارند بلکه اين ما هستيم که بنابر شرايطمان گاهي براي آن حد و مرز تعيين مي‌کنيم. ادبيات سياسي هر برهه تاريخ معمولا واژه هايي دارد که بنا به اقتضاي زمان به کار بردن آن جزو خطوط قرمز محسوب مي‌شود. عده اي نيز همواره آنقدر مجذوب اين بايد ها و نبايد هاي خود ساخته سياسي مي‌شوند که تغيير پذيري انسان را فراموش مي‌کنند و دل به امروز مي‌سپارند و تمام هم و غم خود را بر حفظ و صيانت از شرايط موجود مي‌نهند. البته که اين اصرار براي حفظ شرايط و عدم تن دادن به تغيير، منفعت ويژه اي براي آنها دارد که مختص خود آنهاست و نه تمام جامعه. غافل از اينکه منطق حيات انساني از راه متفاوتي مي گذرد. تاريخ ثابت کرده است که بلندترين ديوارهايي که انسان ها بين خودشان و تغيير و تحول کشيده اند خيلي زودتر از آنچه انتظار دارند فرو مي‌ريزد.
ديروز حسن روحاني در حالي واژه تقريبا از ياد رفته رفراندوم را به کار گرفت که شنيده مي‌شود عده اي نقش شوراها و اراده مردم را نه تنها ضروري نمي‌دانند بلکه استفاده از آن را مضر تلقي مي‌کنند. اينکه چرا طي سال هاي گذشته از رفراندوم استفاده نشده است خود جاي بحث دارد اما نکته قابل تأمل اين است که چرا در اين برهه از تاريخ که همگان سعي دارند تا از اصول دموکراتيک ذکر شده در قانون اساسي استفاده کنند عده اي برخي از اين اصول، از جمله مراجعه به آراي عمومي را فاقد مشروعيت تلقي مي‌کنند؟!

با اين حال حسن روحاني به عنوان رئيس جمهور از ظرفيت قانوني سخن گفت که سال ها پيش ملت ايران با اراده خود آن را ايجاد کردند. از طرف ديگر سخنان روحاني خطاب به کساني ارزيابي مي‌شود که همواره در مقابل تغييرات و خواست ملت ايستادگي مي‌کنند. اين در حالي است که سابقه استفاده از رفراندوم در جمهوري اسلامي به سال ها پيش باز مي‌گردد. ابتدا در فروردين ماه 1358 براي تغيير نظام سياسي از سلطنت پهلوي به جمهوري اسلامي و بعد يک بار براي تأييد قانون اساسي و يک بار هم براي بازنگري در قانون اساسي همه‌پرسي برگزار شده است و پس از آن، تاريخ سياسي ايران ديگر همه‌پرسي يا رفراندومي به خود نديده است. از طرف ديگر اشاره روحاني به اينکه خوب است بعد از 36 سال يک بار هم که شده اين اصل قانون اساسي را اجرا کنيم و براي مسائل مهم اقتصادي، اجتماعي، سياسي و فرهنگي به جاي آنکه قانوني در مجلس تصويب شود، ماده قانوني يا برنامه را مستقيم به آراي مردم و همه‌پرسي بگذاريم؛ گامي مهم براي همراهي با تغييرات ارزيابي مي‌شود. تغييراتي که بر مبناي خواست مردم با ساختاري قانوني پيش بيني شده است. استفاده از اين ظرفيت ها مي‌تواند به وحدت و همگرايي بيشتر در کشور براي رشد و پيشرفت اهداف متعالي بينجامد.