سقوط بورس یکساله شد

15 دی ماه 1392 روزی که بورس تهران با نقطه اوج خود خداحافظی کرد و از آن به بعد گرفتار سقوط شد.

 دی ماه 1392 همیشه در ذهن فعالان تالار شیشه‌ای باقی می ماند. ماهی که در آن سودهای هنگفت سهامداران به زیان تبدیل شد و اعتماد و امید جای خود را به نا امیدی داد.در نیمه این ماه بود که شاخص بورس از بالاترین نقطه تاریخی خود یعنی کانال 89 هزار واحدی خداحافظی کرد و دیگر روی خوش این کانال را به خود ندید.

سهامداران بورس تهران که تا دی ماه به طور میانگین 127 درصد سود کسب کرده و از سرمایه گذاری خود سرمست بودند، بعد از این تاریخ رفته رفته سودهای خود را از دست دادند و از این بازار خارج شدند.بنابراین گزینه اول سرمایه‌گذاری مردم بعد از این تاریخ گرفتار سقوط شد و این بازار سودهای رویایی را به زیان مبدل کرد؛ تا جایی که بورس تهران یک چهارم ارزش خود را از دست داد و بی اعتمادی زیادی در بین سهامداران به خصوص تازه واردها ایجاد کرد.

اما چه شد که بورس تهران به یکباره تغییر چهره داد و چهره سهامداران خوشحال خود را مشوش کرد؟ کارشناسان می گویند زمینه ساز این سقوط یک مصوبه بود.مصوبه ای که زمینه تداوم و شدت افت بازار سرمایه تا به امروز شد و آن چیزی نبود جز افزایش نرخ خوراک پتروشیمی ها که توسط مجلس مصوب شد و سودآوری شرکتهای پتروشیمی را تحت تاثیر قرار دارد. از آن تاریخ به بعد جو بی اعتمادی و ترس در بورس حاکم شد و بورس تهران بعد از 10 ماه به حاشیه رفت.

از آن روز به بعد شاخص بورس رکورد شکنی خود را متوقف کرد و به حرکت نزولی خود شیب تندتری داد تا جایی که ادامه این روند در سال جاری موجب سقوط شاخص تا کانال 68 هزار واحدی شد بنابراین بورس تهران از 15 دی ماه 1392 تاکنون نه تنها سودی نصیب سهامداران نکرد، بلکه میانگین زیان آنها را به بیش از 20 درصد رساند.

البته علاوه بر افزایش نرخ خوراک پتروشیمی ها عوامل مختلفی همچون رکود اقتصادی، کاهش قیمت های جهانی، مشخص نشدن نتیجه مذاکرات هسته ای،افت قیمت نفت، افزایش دلار و سکه، ابهامات نرخ سود سپرده بانکی، کسری بودجه دولت، کمبود شدید نقدینگی در بورس و ابهامات پالایشگاه‌ها دست به دست هم داد و موجب شد تا میانگین زیان سهامداران بورس از ابتدای سال تا کنون به 13 درصد رسیده و 126 هزار میلیارد تومان از ارزش بورس تهران کاسته شود.

این اتفاقات تا جایی ادامه پیدا کرد که موجی از بی اعتمادی در بین سهامداران به خصوص سهامداران تازه واردی که در روزهای اوج بورس و با تبلیغات وارد بورس شده بودند،ایجاد شد و با وخیم تر شدن اوضاع این سهامداران عطای ماندن در بورس را به لقای آن بخشیدند و از این بازار با ضرر خارج شدند.

این عوامل تاثیر قابل ملاحظه ای در سودآوری شرکتهای بورسی گذاشت تا جایی که شرکت‌های بورس در آذر‌ماه پیش‌بینی کردند که 2هزار میلیارد تومان کمتر از آن چیزی که قبلا پیش‌بینی کرده بودند، برای امسال سود خواهند داد این در حالی است که هنوز برآورد دقیقی از اثر کاهش قیمت نفت و افزایش قیمت دلار در میزان سود‌آوری شرکت‌های بورس ارائه نشده است.

علاوه بر این اکثر صنایع حاضر در بورس به دلیل افت قیمت ها از دی ماه گذشته تا کنون با کاهش ارزش سهام خود مواجه شدند به طوری که جایگان بزرگان بورس تغییر کرد وارزش سهام بانک‌ها از 15دی ‌ماه گذشته تاکنون 28.2 درصد کاهش یافت و ارزش سهام شرکتهای پتروشیمی هم 29.2 درصد افت کرد.

شرکت‌های تولید‌کننده محصولات فولادی و فلزی هم چنین وضعیتی را تجربه کردند به به طوری که ارزش سهام گروه فلزات اساسی در بورس 34درصد افت کرد.گروه استخراج کانه‌ های فلزی نیز 39درصد از ارزش سهامشان کم شد و خودروساز‌ها هم از 15دی ‌ماه با افت 13.5درصدی ارزش سهام مواجه شدند.

در عین حال ارزش و حجم معاملات نیز با کاهش قابل ملاحظه ای مواجه شد که کاهش آن بیانگر رکود دامن گیر در بورس تهران است به طوری که در سال گذشته روزانه 500 میلیارد تومان سهم در بورس داد و ستد می شد که این رقم اکنون به کمتر از 100 میلیارد تومان رسیده است.همچنین ارزش روزانه معاملات بورس با نزول 65درصدی مواجه شد و گردش معاملات بورس از 25 درصد به 12 درصد رسید.

اما این همه ی ماجرا نبود. ادامه اعتراض ها از اوضاع بد بورس باعث تغییر و تحولات در بالاترین مقام ناظر بازار سرمایه شد به طوری که رئیس سازمان بورس که قرار بود تا اردیبهشت سال 94 در این سمت بماند،با نظر وزیر اقتصاد و زودتر از موعد تغییر کرد تا زمینه بهبود اوضاع بورس فراهم شود اما بی اعتمادی حاکم در بین سهامداران و ابهامات فراوان سیاسی و اقتصادی که در ماه های اخیر شدت گرفته است،مانع از آن شد تا تغییرات مدیریتی در بازار سرمایه بتواند نقشی در بهبود اوضاع داشته باشد به طوری که بورس تهران به این تغییرات واکنشی نشان نداد و به مسیر قبلی خود ادامه داد.

بورس تهران در حالی این روزها با رکودی عمیق دسته پنجه نرم می کند که به گفته ی کارشناسان محرک قوی سیاسی و اقتصادی و تصمیمات دولت در حوزه اقتصادی می تواند بورس را از این رکود خلاص کرده و دوباره سرمایه ها را به سوی خود جذب کند. البته حرفه ای های بازار می دانند که بورس تهران به طور سنتی بعد از یک دوره صعود، روند نزولی در پیش می گیرد، بنابراین با این رویکرد صبر در پیش گرفته و با نگاه بلند مدت تری روند بازار را دنبال می کنند.

از سوی دیگر هم به دلیل سقوط شدید بورس تهران در یکسال گذشته دولت و مجلس هم باید در این شرایط به کمک بورس و سرمایه های مردم آمده و همانطور که وعده داده بودند،ابتدا زیان سهامدارانی که پول خود را وارد این بازار کرده اند جبران کنند و سپس با برگشت اعتماد از دست رفته، موجب سرازیر شدن سرمایه های مردم به این بازار شفاف و رقابتی شوند.