پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : بسیاری، از حادثه 19 دی که به دنبال انتشار آن مقاله موهون در روزنامه اطلاعات آن روز شکل گرفت، به عنوان نقطه شروع انقلاب اسلامی یاد می کنند.
شاه که برای زیر سئوال بردن و بی اعتبار کردن مردی که از جنس خواستن بود و در آن زمان جلوتر از همه در مسیر مبارزه با رژیم شاهنشاهی خط شکنی می کرد، دست به انتشار آن مقاله زد اما در نهایت خود او بود که در میان چنان قیام مردمی گرفتار آمد که پایه های حکومتش را دچار لرزه ای بی سابقه کرد.
فردای روز 17 دی ماه 56، اولین پس لرزه های انتشار این مقاله، در شهر قم به وقوع پیوست. در این روز طلاب مدارس و حوزه علمیه، کلاس های درس خود را تعطیل کرده و در مسجد اعظم دست به تجمع زدند.
اگرچه در این روز درگیری های پراکنده ای در برخی نقاط شهر قم روی داد اما حرکت اصلی مردم قم همزمان با روز 19 دی ماه 56 بود که در این روز بازار نیز علاوه بر دروس طلاب در حمایت از امام خمینی(ره) تعطیل شد.
صبح روز نوزدهم دی ماه جمعیت زیادی در مسجد اعظم تجمع کردند و سپس راهی منازل مراجع و آیات عظام شدند. جمعیت هر لحظه با شور و جوشش بیشتری راهی بیوت آیات عظام میرزا هاشم آملی، علامه طباطبایی، وحید خراسانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی و آیت الله مشکینی شدند و به سخنان آنان مبنی بر حمایت از امام خمینی(ره) گوش جان می سپردند.
تجمع و سخنرانی در دفتر آیات عظام تا بعد از ظهر ادامه داشت، اما درگیری بین مردم و عمال رژیم شاه از حدود عصر 19 دی ماه و در زمانی که ماموران در یکی از میادین شهر قم راه را بر مردم سد کردند، شروع و این درگیری و زد و خورد منجر به شهادت تعدادی از اهل قم شد.
به دنبال شهادت جمعی از مردم قم و همزمان با چهلم این شهدا مردم تبریز نیز دست به تظاهرات زدند و در ادامه اربعین شهدای تبریز، مردم یزد به پا خاستند و بعد از این، اعتراض ها به جهرم، تهران، مشهد و سراسر کشور کشیده شد.
شاه بعد از قیام نوزدهم دی ماه دست اقداماتی از جمله تبعید جمعی از شاگردان امام و کشت و کشتار مردم بی گناه در جای جای کشور کرد، اما این حرکت های باعث شد تا هر چه بیشتر به دوران اضمحلال خود نزدیک شود.
بعد از قیام 19 دی در قم، امام خمینی(ره) در واکنش به کشتار مردم قم در این روز، در پیامی این قیام را پرتویی از نهضت 15 خرداد سال 42 دانستند و گفتند: نهضت اخیر که پرتویی از نهضت 15 خرداد است و شعاعش در سراسر کشور نورافکنده، خود کوبندگی خاصی دارد که شاه را از خود بی خود کرده و او و دار و دسته چاقو کشش را به تلاش مذبوحانه واداشته است. جنایات 19 دی 56 نقطه عطفی است به جنایات شاهانه 15 خرداد، شاه خواست ضرب شستی به ملت مسلمان نشان دهد.
همچنین امام خمینی(ره) در ادامه پیام خود به مسلسل بستن مرکز تشیع و حوزه فقاهت اسلام در جوار مرقد پاک حضرت فاطمه معصومه(س) را در راستای تحکیم نوکری شاه با آمریکا می داند، و درباره تظاهرات عمومی و تعطیلی سرتاسری دامنه دار و اظهار تنفر ملت از رژیم شاه می گوید: ملت با این کار ثابت کرد که شاه را نمی خواهد و از او و خاندانش بی زار است و بیان می‌کند که این رفراندوم طبیعی در حقیقت خلع او از سلطنت غاصبانه جابرانه است.
