سرطانی که فقط جان زنان را می‌گیرد

در نشست خبری به مناسبت آغاز هفته سرطان به علائم و ضرورت‌های پیشگیری از سرطانی که فقط در بین زنان شایع است باعث مرگ آنان می‌شود، پرداخته شد، بطوریکه عنوان شد سرطان دهانه رحم در کشور از هر دو زن مبتلا به این بیماری جان یک نفر را می‌گیرد.
 
 علی شجاعی متخصص پاتولوژی بالینی در نشست خبری به مناسبت آغاز هفته سرطان؛ درباره سرطان شایع در زنان اظهار داشت: در دنیا سرطان دهانه رحم در حال کاهش است ولی متاسفانه در ایران افزایش آن را شاهد هستیم. در حالیکه این سرطان به راحتی قابل پیشگیری است. به طوریکه هر عضو بدن می‌تواند دچار سرطان شود ولی برخی از این نوع سرطان‌ها قابل پیشگیری، غربالگری و تشخیص برای درمان اولیه است که سرطان دهانه رحم یکی از آنها به حساب می‌آید.
 
شجاعی ادامه داد: برخی سرطان‌ها مانند سرطان معده فقط چند توصیه بهداشتی مانند پرهیز از مصرف غذاهای نمک‌دار و نیترات‌دار و مصرف بیشتر غذاهای ‌آنتی‌اکسیدانی می‌توان داشت ولی سرطان‌هایی مانند پروستات و دهانه رحم قابل پیشگیری و غربالگری هستند، شیوع سرطان دهانه رحم نیز از نخستین رابطه جنسی شکل می‌گیرد که براساس یک ویروس به نام «پاپیلوما» شکل می‌گیرد در حالیکه دیگر سرطان‌ها از عوامل متعددی شکل می‌گیرد.
 
وی عنوان کرد: ممکن است در نخستین رابطه جنسی ویروس این سرطان منتقل شود در واقع در این نوع سرطان عامل ژنتیک خیلی تأثیرگذار نیست و بیشتر ویروس قابل انتقال آن است البته باید این را در نظر داشت که این نوع سرطان به کُندی رشد می‌کند.
 
شجاعی با اشاره به واکسن HPV که در 3 نوبت و در طول 6 ماه برای پیشگیری از سرطان دهانه رحم به کار گرفته می‌شود، افزود: طبق توصیه‌ها بهتر است که خانم‌ها از سن 9 تا 45 سالگی  و مردها نیز از سن 9 تا 29 سالگی این واکسن را تزریق کنند، البته این واکسن را هم‌اکنون افراد باید خود به قیمت 870 هزار تومان تهیه کنند در حالیکه در کشور عربستان این واکسن رایگان است. بنابراین هزینه واکسن بالا است در حالیکه تا چندی قبل 3 دُز این واکسن یک میلیون و 200 هزار تومان قیمت داشت که با تلاش‌های فراوان مقداری از این هزینه کم شد.  
 
وی ادامه داد: این واکسن نیم‌ سی‌سی است که در عضله بالای شانه تزریق می‌شود و در 3 نوبت باید تزریق آن انجام شود، امیدواریم با تلاش وزارت بهداشت قیمت این واکسن کاهش یابد و حتی مانند برخی از کشورها رایگان شود.  
 
در ادامه این نشست خبری زهره شاهوردی عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز با تشریح سرطان دهانه رحم که در کشورهای رو به‌ توسعه از جمله ایران در حال افزایش است، گفت: هر سال حدود 500 هزار زن در دنیا مبتلا به این سرطان می‌شوند که حدود 300 هزار نفر از آنان جان‌شان را از دست می‌دهند.
 
وی ادامه داد: این سرطان در کشورهای توسعه یافته دهمین سرطان خانم‌ها به حساب می‌آید ولی در کشورهای در حال توسعه سومین سرطان شایع خانم‌ها است، بنابراین نقش پیشگیری و تشخیص زودرس بسیار اهمیت دارد تا از نظر اقتصادی و اجتماعی بار زیادی بر کشورها وارد نشود، از طرفی دیگر هم این سرطان درد بسیاری برای فرد ایجاد می‌کند.  
 
شاهوردی تصریح کرد: واکسن پیشگیری از این سرطان در سال 1980 ساخته شده است که 99.7 درصد شیوع این سرطان نیز عامل آن فقط یک ویروس است، بیش از 150 نوع ویروس وجود دارد که 40 نوع آن در این رابطه بیماری‌زا بوده و 15 نوع آن ویروسی است که سرطان ایجاد می‌کند اما سایر ویروس‌ها در این ناحیه از بدن ریسک کمتری داشته و شاید فقط منجر به زگیل تناسلی شود.
 
این عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی عنوان کرد: 85 تا 90 درصد  افراد تا سن 80 سالگی حتی با انجام یک مقاربت جنسی ممکن است در معرض ابتلا به این ویروس قرار گیرد البته در سال اول و دوم درگیری با این ویروس بدن خود به خود آن را پاک می‌کند و فقط 10 تا 20 موارد در بدن بیمار پایدار می‌ماند و منجر به وضعیت پیش‌سرطانی می‌شود البته این وضعیت قابل تشخیص است و  10 تا 15 سال زمان می‌برد تا به سرطان تبدیل شود.
 
شاهوردی راه‌های ابتلای این سرطان زنان را تماس پوست به پوست و مقاربتی عنوان کرد و بیان داشت: این مساله که حتی نشستن در توالت باعث ابتلا به این سرطان می‌شود غلط است، ولی باید دقت داشت که حتی میکروب‌های  زیر ناخن نیز در زمان مقاربتی براساس آن ویروسی که عنوان شد می‌تواند باعث ابتلا به این سرطان شود ولی می‌توان با تزریق این واکسن تا حدودی از ابتلا به سرطان دهانه رحم جلوگیری کرد.
 
وی ادامه داد: کاندوم نیز 100 درصد نمی‌تواند از این بیماری جلوگیری کند و فقط تا 70 درصد در جلوگیری از انتقال این بیماری مؤثر است، ولی از مهم‌ترین فاکتورهای این بیماری سیگار و دخانیات است، همچنین می‌توان به قرص‌های جلوگیری از بارداری نیز به عنوان یکی از مهمترین‌ فاکتورهای سرطان دهانه رحم اشاره کرد.
 
این عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی بیان داشت: اگر هم‌اکنون برای پیشگیری این سرطان اقدام کنیم 2 دهه آینده شاهد کاهش سرطان دهانه رحم در بین زنان ایرانی خواهیم بود ولی هم‌اکنون بیمه‌ها واکسن‌های این سرطان را پوشش نمی‌دهند ولی می‌توان با سرمایه‌گذاری در حوزه پیشگیری صرفه‌جویی در بودجه درمان داشت.
 
شاهوردی عنوان کرد: راه پیشگیری از این ویروس این است که در سن معینی واکسن آن تزریق شود این واکسن GarDsil است که در سال 2006 - 2007 توسط سازمان غذا و داروی آمریکا تأیید شده است، تزریق این واکسن مخصوص سرطان دهانه رحم زنان در دوران بارداری و شیردهی نیز با رعایت موازینی که وجود دارد اشکال و عوارضی ندارد؛ ولی پیشنهاد می‌کنیم وزارت آموزش و پرورش در مقاطع دبیرستان مفاد آموزشی و پیشگیری از این بیماری را در کتب درسی بگنجاند.
 
شاهوردی خاطرنشان کرد: این ویروس در مردان نیز می‌تواند ایجاد سرطان کند به طوریکه در ناحیه مقعد یا در ناحیه تناسلی زگیل و سرطان ایجاد شود، بنابراین مردان نیز باید مراقبت رفتارهای جنسی خود باشند.
 
در ادامه این نشست خبری اعظم‌السادات موسوی رئیس انجمن سرطان زنان ایران نیز عنوان کرد: در کشور هنوز آمار سراسری و دقیق سرطان نداریم و براساس گزارشات بیمارستانی آمار تهیه می‌شود. هم‌اکنون سرطان دهانه رحم چهارمین سرطان شایع زنان و پنجمین علت مرگ آنان است. بنابراین ما نیز تلاش کردیم تا به زنان جامعه در این زمینه هشدار دهیم.
 
این متخصص زنان و زایمان بیان داشت: بر اساس گزارشی از سازمان جهانی بهداشت و بر اساس آمار سال 2010، 25 تا 30 میلیون نفر از افراد بالای 15 سال در کشور در معرض خطر ابتلا به این سرطان قرار دارند.
 
موسوی تصریح کرد: سالیان سال در ایران غربالگری صورت پذیرفته است ولی مدیریتش درست نبود و آزمایشات نیز به خوبی دیده نشد و در نهایت دسترسی به گروه‌های پُرخطر نیز وجود نداشت، به طوریکه بیش از 90 درصد کسانی که دچار سرطان دهانه رحم شدند هیچ وقت غربالگری بر روی آنان صورت نپذیرفته است.  
 
رئیس انجمن سرطان زنان ایران در توضیح غربالگری سرطان دهانه رحم اشاره کرد: در وزارت بهداشت به دلیل آنکه دید اثربخشی در این غربالگری‌ها وجود نداشت، 5 تا 6 سال این غربالگری متوقف شد ولی در 3 سال اخیر با بازنگری مجدد دستورالعمل غربالگری سرطان دهانه رحم آماده شده است تا هر خانم بالای 25 تا 60 سال  هر 3 سال این غربالگری بر روی آن صورت پذیرد.  
 
وی با بیان اینکه هم‌اکنون در خانه‌های بهداشت، بیمارستان‌های دانشگاهی و همچنین مراکز درمانی خیریه برای آزمایشات تست سرطان دهانه رحم پذیرش و کارهای لازم انجام می‌شود، عنوان کرد: ولی به دلیل کیفیت در پاسخگویی به نتایج آزمایشات، حتماً باید پاتولوژیست‌های سلول‌شناس این آزمایشات را مشاهده کنند.  
 
موسوی در توصیه به زنان بیان داشت: البته خانم‌ها دقت کنند لازم نیست هر 6 ماه برای این آزمایشات مراجعه کنند، هم‌اکنون نیز خانم‌ها باید خودشان به مراکز درمانی مراجعه کنند و درخواست غربالگری کنند. علائم اولیه این بیماری نیز ترشحات غیر طبیعی، بدبوی و خونریزی‌های غیرطبیعی در بین 2 قاعدگی و یائسگی است.  
 
وی با بیان اینکه هم‌اکنون 127 کشور دنیا واکسن پیشگیری از سرطان دهانه رحم را در لیست واکسن‌های کشوری خود قرار دادند، افزود: این واکسن در کشورهای منطقه ایران نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. در کشور ما نیز مجوز ورود این واکسن صادر شده است اما افراد باید خودشان آن را تهیه کنند زیرا کمیته واکسن وزارت بهداشت مباحث اولویت‌ها و بودجه را مطرح می‌کند، ولی ما انجمن‌های علمی باید آنها را برای در اولویت قرار دادن چنین واکسن‌هایی اغنا و مجاب کنیم تا دختران جوان‌مان بتوانند از این واکسن استفاده کنند.  
 
این متخصص زنان و زایمان عنوان کرد: سالانه در حدود 1200 خانم در ایران مبتلا به سرطان دهانه رحم می‌شوند که در دنیا این آمار سالانه 500 هزار زن است ولی تفاوت بارز در آن است که در کشورهای پیشرفته 25 درصد مبتلایان به این سرطان فوت می‌کنند ولی در ایران 50 درصد این بانوان جان خود را از دست می‌دهند یعنی از هر دو زن مبتلا به این سرطان یک نفر می‌میرد.
 
موسوی با بیان اینکه شایع‌ترین ویروس مقاربتی مربوط به همین ویروس (پاپیلوما) دستگاه دهانه رحم است، خاطرنشان کرد: از سال 2014، سازمان جهانی بهداشت واکسن پیشگیری از این سرطان را به عنوان یکی از ایمن‌ترین واکسن‌ها به تمام کشورهای جهان توصیه کرده است تا در لیست فهرست واکسن‌های ملی‌شان قرار دهند.