پایان کنفرانس سه روز مسکو/ تداوم رایزنی‌ها، تنها توافق نشست

کنفرانس 3 روزه مسکو برای گفت‌وگوهای سوری-سوری با توافق بر ادامه یافتن رایزنی‌ها به کار خود پایان داد.

کنفرانس «مسکو 1» سرانجام پس از 3 روز، روز پنجشنبه به کار خود در پایتخت روسیه پایان داد.

در دو روز نخست‌ گروه‌های معارض با یکدیگر رایزنی‌ کردند و در روز سوم، رایزنی‌ها میان هیئت دولت سوریه به ریاست «بشار الجعفری» (نماینده دائم سوریه در سازمان ملل) و معارضان برگزار شد.

در پایان این نشست، سندی تحت عوان «اصول مسکو» منتشر شد که به نام رئیس روسی نشست صادر شد. به گفته الجعفری برخی معارضان از موضع شخصی در آخرین لحظات با انتشار بیانیه مشترک مخالفت کردند و رئیس جلسه بیانیه (یا سند) را به نام خود تحت عنوان «بیانیه رئیس» (اصول مسکو) صادر شد.

روزنامه سوری «الوطن» در گزارشی درباره این نشست‌های این کنفرانس نوشت: «اگرچه کنفرانس مسکو نشستی مشورتی بین نمایندگان معارضان سوری و هیأتی به نمایندگی از دولت سوریه بود تا با گفت‌وگوی رو در رو زمینه را برای برگزاری نشست‌هایی در آینده فراهم کند، اما برای اولین بار مردم سوریه توانستند، نتایجی از مذاکرات مستقیم طرف‌های متعارض سوری را لمس کنند.

پایان حاکمیت ائتلاف مخالفان خارج‌نشین بر معارضان

بنا به اذعان بسیاری از کارشناسان یکی از مهمترین رهاوردهای کنفرانس مسکو را باید پایان دادن به حاکمیت گروه موسوم به «ائتلاف معارضان سوری»‌ بر معارضان بشمار آورد که موجب شد تا معارضان سوری شرکت کننده در نشست اظهاراتی واقع گرایانه‌تر و مقبول‌تری داشته باشند.

اذعان به شرایط سخت حاکم بر مردم سوریه

گرایش به سمت واقع گرایی موجب شد تا معارضان شرکت کننده در نشست مسکو اذعان کنند که مردم سوریه از زمان آغاز بحران این کشور و با توجه به محاصره و تحریم اعمال شده از سوی غرب و آمریکا علیه سوریه، در شرایط انسانی و معیشتی بسیار سختی به سر می‌برند.

دیگر بندهای سند «اصول مسکو»

شرکت‌کنندگان همچنین اذعان کردند که مردم سوریه در معرض تروریسم قرار دارند و قربانی آن شدند، به همین دلیل مبارزه با آن را امری لازم و ضروری دانستند؛ امری که قبلا بدان اذعان نمی‌کردند.

همچنین، معارضان، بر گفت‌وگو و مذاکره و دستیابی به راه حل سیاسی که در آن دیدگاه و مواضع تمام طیف‌های سوری مد نظر قرار گرفته شده باشد، تأکید کردند.

در عین حال ‌شرکت‌کنندگان در نشست مسکو بر حفظ وحدت و یکپارچگی و استقلال سوریه تاکید و اعلام کردند که بندهای فوق بندهای اساسی و اصلی است که تمام سوری‌ها به آن ایمان و اعتقاد دارند، برخلاف گروه موسوم به «ائتلاف معارضان سوری» که خواهان دستیابی به قدرت با کمک کشورهای غربی بود و حتی در این راه پا را از این هم فراتر نهاد و غرب را به بمباران و گلوله باران سوریه و نابودی آن تشویق کرد تا اعضای آن که اغلب در خارج سوریه بزرگ شده و تحصیل کرده‌اند، و سوریه را نمی‌شناسند، به قدرت برسند.

مذاکراتی سخت و نفس‌گیر

بدون شک مذاکرات و گفت‌وگوهای انجام شده بین طرف‌های معارض در سوریه مذاکرات آسان و راحتی نبود، به همان اندازه که در نکاتی توافق نظر وجود داشت، به همان میزان در موارد دیگر اختلاف نظر مشاهده می‌شد، اما هرچه بود، آنکه این کنفرانس مسکو پیش زمینه نشست‌های بعدی سوری – سوری را فراهم کرد تا به واسطه آن امکان ترسیم آینده کشور وجود داشته باشد.

کنفرانس مسکو چه چیزی را محقق کرد؟

پس از کنفرانس مسکو مردم سوریه این حق را دارند که سوال کنند، «کنفرانس مسکو چه چیزی را محقق کرد»؟

در پاسخ به این سوال باید گفت، کنفرانس مسکو اگرچه در عرصه میدانی رهاوردی درپی نداشت، اما در عرصه سیاسی توانست صفحه جدیدی را بگشاید که در «گفت‌وگوی سوری – سوری» نمود پیدا می‌کند که با بیانیه ژنو 1 نیز مطابقت و همخوانی دارد.

دومین رهاورد کنفرانس مسکو آن بود که به دخالت سیاسی طرف‌های خارجی در امور داخلی سوریه پایان داد، حتی اگر هم پایان نداده باشد، حداقل آن را محدود کرد و این نتیجه‌ای بسیار مهم شمرده می‌شود، چون پس از 4 سال حاکمیت مطلق ترکیه و آمریکا و فرانسه و شیوخ عرب حوزه خلیج فارس بر معارضان سوری خارج نشین، در کنفرانس مسکو نام و نشانی از آنها مشاهده نمی‌شد.

از مهمترین نتایج بدست آمده از کنفرانس مسکو، اتفاق نظر تمام سوری‌ها بر ضرورت مبارزه با تروریسم و درخواست از جامعه بین المللی برای عمل به مسئولیت‌هایش در این امر و اجرای دو قطعنامه 2170 و 2178 سازمان ملل متحد، در زمینه مقابله و جلوگیری از نفوذ عناصر مسلح و تروریستی به خاک سوریه و تسلیح آنها و حمایت از گروه‌های تروریستی و مسلح فعال در سوریه است که در کنفرانس ژنو 2 نیز مورد تاکید قرار گرفت، اما با مخالفت و رد ائتلاف معارضان سوری مواجه شد.

به باور کارشناسان امر، منافع معارضان داخلی سوریه ایجاب می‌کند که آنها ارتباط خود را بطور کامل با ائتلاف معارضان سوری قطع کنند که ارتباطی مستقیم با گروه‌های تروریستی فعال در سوریه و بطور کلی تروریسم دارند و به جای آن اقدامات خود را بر فعالیت‌های ملی متمرکز کنند و در مذاکرات سازنده که طیف گسترده‌تری از سوری‌ها را در می‌گیرد، شرکت کند تا زمینه خروج بیش از پیش کشورشان در بحرانی که در آن گرفتار آمده، را فراهم کنند.

تمرکز بر بعد انسانی پیش از بعد تروریستی بحران

از دیگر نکات قابل تامل در نشست مسکو آن بود که گروه‌های معارض و نهادها و سازمان‌های جامعه مدنی شرکت کننده بر بعد انسانی بحران سوریه بیش از بعد تروریستی آن تاکید داشتند. شاید به این طریق تلاش می‌کردند، برای درد و رنج مردم سوریه حد و مرزی ایجاد کنند.

اما حقایق جاری در عرصه میدانی به این نکته اشاره می‌کند که مبارزه با تروریسم باید در اولویت هرگونه اقدامی قرار گیرد، چون بدون برقراری امنیت و ثبات، امکان هرگونه اقدام بشر دوستانه و کمک و امدادرسانی وجود ندارد و این موضوعی است که در دیدار مستقیم معارضان و هیأت نماینده دولت سوریه طی نشست روز گذشته به آن اشاره شد.

همچنین هیأت نماینده دولت سوریه درهای دمشق را به روی معارضان سوری برای انجام گفت‌وگوها و مذاکرات سوری – سوری با تکیه و استناد بر اصول ثابت ملی گشود و در این خصوص «بشار الجعفری»، رئیس هیئت سوری تاکید کرد که «ما به هرکس که خواهان مشارکت در مذاکرات سوری – سوری بدون دخالت‌های خارجی است، در دمشق خوش آمد می‌گوییم».

جعفری همچنین بر حمایت از تلاش‌های دولت و معارضان ملی برای بازگرداندن امنیت و ثبات و استقرار به تمام نقاط سوریه تاکید و تصریح کرد که «دولت سوریه به معارضان ملی به عنوان شریکی در روند مذاکرات سوری – سوری نگاه می‌کند».

وی همچنین تاکید کرد که بهبود اوضاع انسانی بدون ریشه کن سازی دلایل اصلی بروز این اوضاع که تروریسم مورد حمایت خارجی است، ممکن نیست. هیأت سوری از عدم نام بردن برخی طرف‌های دخیل در بحران سوریه مانند ترکیه و قطر و عربستان سعودی و آمریکا و همچنین نقشی که «اسرائیل» در این بحران ایفا می‌کند، انتقاد کرد.

در این راستا «سرگئی لاوروف»، وزیر خارجه روسیه در سخنانی تاکید کرد که «حل قضایای اساسی و مهم نیازمند آمادگی برای دادن امتیاز و چشم پوشی از برخی خواسته‌ها و ارائه راه حل‌های میانه است، چون این تنها راه نجات سوریه است».

کنفرانس مسکو

کنفرانس مسکو طی چهار و از روز دوشنبه گذشته برابر با ششم بهمن در پایتخت روسیه برگزار شد و روز گذشته (پنج‌شنبه) به کار خود پایان داد. روز اول این کنفرانس پشت درهای بسته و به عنوان نشست مقدماتی و مشورتی بین شخصیت‌های معارض سوری شرکت‌کننده در نظر گرفته شده بود.

هدف این نشست بنا بر تاکید «ولادیمیر پوتین»، رئیس جمهوری روسیه فراهم کردن زمینه بحث و مناقشه برای تمام طرف‌های شرکت کننده در کنفرانس و متفق القول برسر ضرورت برقراری صلح و مبارزه با تروریسم در سوریه است.

تمام گروه‌های معارض سوری به جز گروه موسوم به «ائتلاف معارضان سوری» با شرکت در این کنفرانس موافقت کردند. ائتلاف معارضان سوری اگرچه عدم حضور خود در نشست را اعلام کرد، اما 5 نفر از اعضای خود را به عنوان معارض مستقل راهی این نشست‌ها کرد که احمد الجربا، رئیس سابق ائتلاف و از معارضان نزدیک به عربستان سعودی از جمله افراد شرکت کننده در این نشست‌ها بودند.

بشار الجعفری در کنفرانسی خبری بعد از پایان نشست‌ها گفت که این نشست، مشورتی و مقدمه‌ای برای گفت‌وگوهای آینده بود. او ضمن اعلام اینکه توافق شد که مشورتها و رایزنی‌ها ادامه پیدا کند، گفت که بر بیانیه پایانی نشست توافق شده بود اما برخی افراد در آخرین لحظات از موضع شخصی با آن مخالفت کردند به همین دلیل بیانیه‌ای به نام رئیس روسی جلسه صادر شد. او گفت که موعد دور جدید رایزنی‌ها با توفق طرفین ظرف چند روز آینده اعلام خواهد شد.

بحران سوریه

بحران سوریه که قریب 4 سال است، دامنگیر این کشور شده، با اعتراض‌هایی که مردمی خوانده شده بود، در 15 مارس سال 2011 میلادی و در اصل براساس توطئه‌ای از پیش طراحی شده در برخی مناطق سوریه رقم خورد.

یک سال پس آن و وقتی طرف‌های روشن کننده آتش اعتراض‌های به اصطلاح مردمی به هدف خود در براندازی نظام سوریه به جایی نرسیدند، بحران را وارد مرحله مبارزه نظامی کردند.

در ماه‌های اول اینگونه القا می‌شد که این مبارزات خودجوش و مردمی است، اما چند ماهی نگذشت که ماهیت واقعی و دست‌های پشت پرده این مبارزات مسلحانه رو شد، از آن زمان تاکنون سوریه درگیر جنگی است که تروریست‌هایی از بیش از 80 کشور جهان در آن مشارکت دارند.

آنچه ایده توطئه برای سوریه را تقویت می‌کند، کشف تونل‌های زیر زمینی و استحکامات و مواضع جنگی در مناطق مختلف سوریه است که سال‌ها پیش از آغاز بحران سوریه و ورود آن به مرحله جنگ احداث و مهیا شده بود.

پس از آغاز بحران سوریه نشست‌هایی برای حل این بحران برگزار شد که از جمله می‌توان به نشست‌های «ژنو» اشاره کرد که بدلیل دخالت‌های خارجی بی‌نتیجه پایان یافت.

منبع: فارس