سریال «احضار» دیپلمات ها به بهارستان

 آن گونه که سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی خبر داده، محمدجواد ظریف در هفته جاری دو بار باید به مجلس برود. پیش از این در دستور کار هفتگی کمیسیون ها تصریح شده بود که وزیر امور خارجه سه شنبه پیش رو برای پاسخ به سؤالات نمایندگان درباره پیاده روی با همتای امریکایی خود و همچنین سفر به فرانسه و دیدار با وزیر خارجه این کشور باید به کمیسیون یادشده برود.

اما روز گذشته سید حسین نقوی خبر داد: امروز (یکشنبه) وزیر امور خارجه و مسئولان امنیتی کشورمان برای بررسی اظهارات نایب رئیس مجلس آلمان در سفری که به ایران داشت و حرف های وی تداعی گر نوعی دخالت در امور ایران است، در کمیسیون امنیت ملی حاضر خواهند شد. بدین ترتیب سؤال تندروهای بهارستان از وزیر امور خارجه بدل به یک سریال ناتمام شده است.

تهیه طرح سؤال جدید از وزیر امور خارجه و احضار وی به مجلس در حالی است که ظریف کمتر از یک ماه پیش نیز برای پاسخ به سؤالات نمایندگان عضو یا همسو با جبهه پایداری که پایه ثابت مخالفت با سیاست های دولت هستند به صحن علنی رفته بود. کریمی قدوسی که در طرح سؤال جدید هم نامش دیده می شود در آن جلسه (16 دی) از توضیحات وزیر خارجه قانع نشد اما اکثریت نمایندگان مجلس از توضیحات وزیر امور خارجه اظهار رضایت کردند.

منتقدان و مخالفان دولت حال در طرح سؤال جدید خود بر وزیر امور خارجه خرده گرفته اند که چرا در حاشیه گفت وگوهای دوجانبه با همتای امریکایی خود پیاده روی کرده و چرا همزمان با اتفاقات نشریه شارلی ابدو در فرانسه به پاریس سفر کرده و با وزیر امور خارجه این کشور دیدار و گفت وگو کرده است.

*رفتار ظریف بر خلاف عرف دیپلماتیک نیست

سؤال کنندگان در حالی این اقدام ها را خارج از عرف دیپلماتیک جمهوری اسلامی خوانده اند که بسیاری از همکاران آنها در مجلس و همچنین کارشناسان حوزه سیاست خارجی چنین اعتقادی ندارند. نوذر شفیعی، عضو کمیسیون امنیت ملی در گفت وگو با خبرنگار «ایران» تأکید دارد که این قبیل خرده گیری ها بیشتر حاشیه سازی است و ربطی به عرف دیپلماتیک ندارد. اتفاقاً پیاده روی که مورد انتقاد برخی نمایندگان قرار گرفته نوعی لابی محسوب می شود برای تلطیف مواضع که در دیدارهای مختلف دیپلماتیک در سراسر دنیا مرسوم است و اتفاق می افتد.

شفیعی افزود: مذاکره به صورت نشسته یا پیاده روی تفاوتی ندارد و این هنر دیپلمات است تا هر چه بیشتر به دیپلمات های دیگر نزدیک شود چون این نزدیکی ها در نتیجه مذاکرات تأثیرگذار است چرا که مذاکره در نهایت عبارت است از تأثیرگذاری بر ذهن طرف مقابل. این نماینده مجلس که استاد روابط بین الملل نیز هست ادامه داد: فراموش نکنیم که ما در عصر دیپلماسی عمومی به سر می بریم و رفتارهایی همچون پیاده روی مذاکره کنندگان موجب تأثیرات جانبی جهت پیشرفت در مسائل مورد گفت وگو خواهد شد.

به گفته شفیعی، ظریف دیپلماتی تحصیلکرده و با تجربه است که به عرف حاکم بر مناسبات بین المللی و حقوق بین المللی اشراف و تسلط کامل دارد ضمن اینکه نسبت به چارچوب های ارزشی نظام هم دغدغه و آگاهی دارد. بنابر این نمی توان ادعا کرد که مواضع و رفتارهای او و تیم مذاکره کننده بر خلاف عرف دیپلماتیک جمهوری اسلامی است. ممکن است با چارچوب های نظری و سیاسی برخی جریان های سیاسی تطابق نداشته باشد که این هم طبیعی است.

به نام نقد، به کام منافع و مواضع جناحی

اصرار یک جریان سیاسی خاص در مجلس برای احضار وزیران و بخصوص به چالش کشیدن مذاکرات هسته ای این ذهنیت را در بین برخی کارشناسان و چهره های سیاسی ایجاد کرده که برخی به نام نقد اساس یک موضوع را زیر سؤال می برند. چنانچه در مورد دستگاه دیپلماسی و مشخصاً مذاکرات هسته ای در اظهارات و مواضع این جریان خاص نشانی از اعلام حمایت ها یا اشارات آنها به برخی نکات مثبت دیده نمی شود.

در اعلام مواضع آنها حمایت های رهبر معظم  انقلاب از تیم مذاکره کننده، افکار عمومی و طیف وسیعی از کارشناسان و خبرگان این حوزه از گفت و گو ها و نتایج مثبت آن در حوزه های مختلف پیدا نیست.

رئیس جمهوری روز گذشته در مقابل همین نوع مواضع که گویی در انتظار اعلام شکست مذاکرات هسته ای روز شماری می کنند، از تیم مذاکره کننده دفاع کرد و گفت: ما دیپلمات های بسیار مجربی را امروز در اختیار داریم و می بینید که تیم مذاکره کننده ما در برابر 1+5؛ 6 کشور قدرتمند می ایستد، سخن می گوید و حرف حقوقی، سیاسی و فنی می زند. این برای کشور ما افتخار است، حالا ممکن است کسی ایراد بگیرد و بگوید آقا تند راه رفتی، کند راه رفتی یا اینکه کت اش کج بود، عینک اش چطوری بود، اینها که حرف نشد. ما باید به دیپلمات های شجاع مان افتخار کنیم. به دیپلمات های شجاع مان افتخار می کنیم اما در داخل کشور برخی برای آن طرفی ها کف می زنند.

حجت الاسلام سید محمد سادات ابراهیمی عضو فراکسیون رهروان ولایت مجلس در همین باره به ایران گفت: برخی جریان های سیاسی که در مجلس هم نمایندگانی دارند اساساً تاب تحمل موفقیت های دولت را ندارند. آنها همه چیز را با عینک سیاسی می بینند و لذا هر گونه موفقیت دولت را به ضرر خود می بینند.

این نماینده مجلس افزود: مخالفان دولت به این قاعده اساسی در سیاست بی توجه هستند که دولت برگزیده مردم باید این حق را داشته باشد تا سیاست های خود را پیاده کند اما آنها با فرافکنی ها و حاشیه سازی های خود می خواهند مسئولان و دولت را سرگرم برخی مسائل حاشیه ای کنند.

به گفته وی، طرح سؤال از وزیر امور خارجه به بهانه پیاده روی با جان کری و دیدار با همتای فرانسوی یک برنامه کاملاً سیاسی است که البته در بین اکثریت نمایندگان مجلس جایگاهی ندارد.

نماینده مردم شوشتر و گتوند ادامه داد: این انتظار از همه جریان هایی که مدعی دلسوزی برای نظام و مردم هستند وجود دارد که جلوتر از رهبری حرکت نکنند و منافع و مطامع سیاسی و حزبی خود را به نام مردم و نظام مطرح نکنند. همه می دانیم که موضع رهبری در باره مذاکرات چیست. ایشان بارها بر حمایت از تیم مذاکره کننده تأکید کرده اند.

کلیت کمیسیون امنیت ملی حامی مذاکرات است

احمد شوهانی، عضو دیگر کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی هم معتقد است در گفت وگوهای هسته ای ایران با 1+5 اصل چارچوب های ترسیم شده نظام است که تا حالا تیم مذاکره کننده از آنها عدول نکرده است. مسائلی همچون پیاده روی آقای ظریف با جان کری حاشیه و فرعی است.

نماینده ایلام افزود: با این حال برخی اصل را رها کرده و به همین حاشیه ها می پردازند و آن را بزرگ نمایی می کنند. به گفته شوهانی 4-3 نفری در کمیسیون امنیت ملی و چند نفری در صحن مجلس چنین نگاه های سیاسی نسبت به مذاکرات هسته ای دارند و مدام روی حاشیه ها مانور می دهند ولی کلیت کمیسیون امنیت ملی و همچنین اکثریت مجلس از مذاکرات هسته ای دفاع می کند چنانچه ظریف تا حالا دوبار به مجلس احضار شده و با حمایت نمایندگان روبه رو شده است.

شوهانی در باره دیدار نایب رئیس مجلس آلمان با برخی چهره های سیاسی و احضار ظریف و برخی مسئولان امنیتی در این باره به جلسه امروز کمیسیون هم گفت: این موضوع یک مقداری بزرگ نمایی شده است. دیدارها با هماهنگی مجلس و وزارت خارجه انجام شده است.

او افزود: فردی که با مقام خارجی دیدار می کند مسئول اظهارات و مواضع طرف خارجی نیست. به هر حال حرف هایی زده می شود و پاسخ هایی هم می شنود. اما با توجه به سابقه ای که از این دیدارها وجود داشت این موضوع هم بزرگ نمایی شد.

شوهانی در باره اینکه برخی معتقدند برای این قبیل دیدارها شرط و شروطی از قبل تعیین شود، گفت: این ایده خوبی نیست برخی می گویند که دیدارها را محدود به تعیین شرط و شروطی از قبل کنیم اما خود کمیسیون امنیت ملی هم موافق با این محدودیت ها نیست و معتقد است که باید عرف های دیپلماتیک رعایت شود.

*روزنامه ایران