پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
دانمارک یکی از آن کشورهایی است که اقتصادی درست‌ودرمان دارد و به‌خوبی در بسیاری از شاخص‌های اقتصادی، گوی سبقت را از دیگر رقبایش در غرب اروپا، ربوده است. دانمارک را ما ایرانیان با پنیرش می‌شناسیم؛ صبحانه‌ای که در دهه٦٠، پای ثابت سفره‌های ایرانی بود. همین حالا هم، پنیر دانمارکی برای ما یک نوستالژی محسوب می‌شود. کمی بعد‌تر یعنی در اواخر دهه٧٠ (١٨مهر١٣۷۸) بازی‌ای دوستانه بین تیم‌های ملی فوتبال ایران و دانمارک در کپنهاگ برگزار شد و نتیجه مساوی این دیدار، آن‌هم در برابر تیم قدرتمند آن‌روزهای دانمارک، خاطره‌ای خوش برای ایرانیان خلق کرد.
به گزارش شرق، در دنیای سیاست اما، از دانمارکی‌ها، خیلی خاطرات خوبی نداریم! آنها در طول چندسال اخیر یکی از منتقدان ما در عرصه سیاست خارجی بوده‌اند.
به گذشته برگردیم؛ اولین‌بار در سال۱۶۹۱ یک سفیر از ایران، چمدان‌هایش را بست و راهی دانمارک شد تا روابط دیپلماتیک ما با این کشور اروپای‌غربی را رسما استارت بزند. آن‌روزها، یک دردسر تجاری، دستور کار اولین سفیر ایران در کپنهاگ بود. ظاهرا محموله‌ای ایرانی که توسط یک کشتی بنگالی حمل می‌شد، توسط ناوگان دریایی دانمارک توقیف شده بود. سفیر ایرانی به‌همراه استوارنامه‌ای که به امضای شاه‌سلیمان صفوی (۱۰۲۶ تا ۱۰۷۳شمسی) رسیده بود، به کاخ کریستین پنجم، پادشاه وقت دانمارک رفت تا با او یک چانه‌زنی دیپلماتیک داشته باشد.
حالا از آن زمان، ٣٢٤سال می‌گذرد و دانمارک، توانسته خود را بهعنوان کشوری تراز اول در دنیا، مطرح کند، آن‌هم در بخش‌هایی چون مبارزه با فساد اقتصادی، ریشه‌کن‌کردن فقر، تورم ناچیز، نرخ بیکاری پایین و چندین شاخص اقتصادی مثبت دیگر که آرزوی بسیاری از کشورهای دنیاست!
«شرق» برای بررسی گوشه‌ای از اقتصاد پیشرفته و رفاه‌محور دانمارک با «کریستین ینسِن»، وزیر سابق مالیات و نماینده فعلی پارلمان این کشور، گفت‌وگویی انجام داده است. ینسن ٤٤ساله بارهاوبارها تاکید می‌کند پاسخ‌های او به این سوالات، نظر شخصی خودش است و ارتباطی به دیدگاه رسمی دولت دانمارک ندارد. او در حال حاضر سخنگوی حزب لیبرال دانمارک نیز هست. مشروح این گفت‌وگو در ادامه آورده می‌شود.
کشور دانمارک جزو کشورهای حوزه اسکاندیناوی است و به‌دلیل رفاه بالای مردمش، جزو بهترین کشورهای جهان به‌حساب می‌آید. چگونه این کشور به این سطح از رفاه رسیده است؟ درواقع اقداماتی را که دولت رفاه انجام داده تا مردمش به این سطح از رفاه برسند را به‌طور کامل توضیح دهید.
تاریخ دولت رفاهی دانمارک به نیمه‌دوم قرن هجدهم میلادی برمی‌گردد. به‌طورکلی در آن زمان، اعتقاد بر این بود که دولت باید نقش خود را در تضمین شرایط اجتماعی اساسی شهروندان ایفا کند. ظهور دولت رفاه مدرن نیز می‌تواند بهعنوان یک توافق بین هر دو ایده اقتصاد بازار آزاد و ایده برابری سوسیالیسم مطرح شود. در دانمارک، دولت رفاه به‌طور قابل‌توجهی بیشتر از دیگر کشورهای توسعه‌یافته کار انجام داده است، که در نتیجه امنیت اجتماعی، فراگیرتر و نابرابری به میزان اندکی است. سطح فعلی رفاه در دانمارک نتیجه سال‌ها بحث و مبارزات سیاسی است. از لحاظ تاریخی، دانمارک نرخ مشارکت نیروی کار بالایی داشته است که این تا حدی به‌دلیل سطح بالای مشارکت زنان بهعنوان نیروی کار است. بنابراین اکثریت جمعیت دانمارک دارای یک شغل هستند و مالیات می‌پردازند، که این به‌نوبه خود به این معنی است ما با درآمدهای مالیاتی نسبتا بالا ما می‌توانیم موفق به حفظ سطح بالایی از رفاه شویم.
شما گفتید که مردم دانمارک اغلب دارای یک شغل هستند. یعنی هیچ‌کس در این کشور دوشغله نیست؟
برخی از دانمارکی‌ها صاحب یک شغل و بعضی دارای چندین شغل هستند. با این‌حال، اکثریت جمعیت دانمارک فقط یک شغل دارند.
سیاست اشتغالی دولت رفاه در دانمارک را توضیح دهید؟
سیستم اشتغال دانمارک یک سیستم پیچیده است. درواقع، ما یک شبکه امنیت اجتماعی با مزایای نسبتا بالا و سخاوتمندانه داریم، اما ما یک سیاست بازار کار فعال داریم که تضمین می‌کند فرد بیکار فعالانه به‌دنبال اشتغال است.
به‌جز سطح بالای رفاه، دانمارک کشوری است که دارنده کمترین فساد در دنیاست. این کشور با چه راهکار‌هایی توانسته به این موفقیت دست یابد؟
دانمارک در مطالعات سازمان شفافیت بین‌المللی درخصوص فساد، در سطح دنیا جزو رده‌های برتر است. به عقیده من عدم فساد در دانمارک به‌علت عدم پرداخت رشوه و عملکرد بسیار خوب بخش دولتی است. علاوه‌براین، باید توضیح داد که تمرکز لیبرال‌دموکراسی ایجاد تعادل بین قوه‌مقننه و دولت است.
رفاه بالا در دانمارک قطعا فاصله طبقاتی را کاهش داده است. شکاف طبقاتی یا همان ضریب جینی در کشور شما چقدر است؟
دانمارک دارنده یکی از پایین‌ترین ضرایب جینی در جهان است که بر اساس اطلاعات OECD این ضریب در سال٢٠١١ حدود ٢٥ بوده است.
از سطح درآمدها بگویید. حداقل و حداکثر درآمد افراد در دانمارک به دلار چقدر است؟ به درآمد سرانه هم اشاره کنید.
ما در دانمارک حداقل دستمزد یا حداکثر دستمزد نداریم. با این‌حال، به‌طور متوسط درآمد در دانمارک نسبتا بالاست. درآمد سرانه ملی در دانمارک با توجه به اطلاعات بانک جهانی ٦٨٠ /٦١دلار در سال٢٠١٣ اعلام شده است.
تمام گفته‌های شما به این معنی است که در کشور دانمارک، فقر ریشه‌کن شده است. دولت رفاه چگونه توانسته فقر را ریشه‌کن کند؟
ما موفق به پایین‌آوردن نسبت فقر در دانمارک، با استفاده از طیف وسیعی از برنامه‌های رفاه عمومی شده‌ایم. در دانمارک ما یک سیستم آموزشی کاملا توسعه‌یافته داریم که در آن، رفتن به مدرسه و تحصیل در دانشگاه، رایگان است. این به این معنی است که هرکس این فرصت را دارد که دقیقا به آموزشی که می‌خواهد دست پیدا کند. به‌طور مشابه، ما تعدادی برنامه رفاه داریم تا این اطمینان حاصل شود که اگر شما کار خود را از دست بدهید، از لحاظ مالی تامین هستید. بنابراین شما همیشه از نوعی درآمد برخوردار خواهید بود؛ بنابراین اگر شما نتوانید مخارج خودتان را از طریق کار، تامین کنید، دولت دانمارک شما را حمایت خواهد کرد.
دانمارک جزو کشورهایی است که بحران مالی ٢٠٠٩، اقتصاد این کشور را با رکود همراه کرد. چه اقداماتی برای خروج از رکود در پیش گرفته شد و آیا کشور شما از آن زمان تاکنون توانسته رکود را پشت‌سر بگذارد و به‌طورکامل از این مخمصه خارج شود یا نه؟
نشانه‌های آشکاری وجود دارد که ما در راهی متفاوت از بحران مالی که در سال٢٠٠٩ رخ داد، حرکت می‌کنیم. چیزی که ما درحال‌حاضر شاهد آن هستیم، تغییر حالت است؛ به‌خصوص از جانب شرکت‌هایی که به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای، یک چشم‌انداز بهتر نسبت به سال گذشته داشته‌اند. بااین‌حال، ما هنوز با رشد محدودی در دانمارک مواجه هستیم. حزب لیبرال، چندین برنامه با هدف تحریک رشد اقتصادی پیشنهاد داده است؛ بهعنوان مثال ما می‌خواهیم به شرکت‌های خصوصی، آزادی مالیاتی بدهیم که به اعتقاد ما از طریق آزادی مالیاتی و کاهش بوروکراسی، شرکت‌های خصوصی صاحب فرصت‌هایی برای ایجاد اشتغال و در نتیجه، تحریک رشد اقتصادی می‌شوند.
زمانی دانمارک در حوزه کشاورزی، قوی و اقتصادش مبتنی بر کشاورزی بود. آیا همچنان قسمت اعظم اقتصاد کشور بر پایه کشاورزی است؟
بله، همچنان بخش بزرگی از اقتصاد دانمارک بر پایه کشاورزی است. درواقع، بخش کشاورزی و مواد غذایی در دانمارک دارای یک پتانسیل برای افزایش صادرات خود تا ٥٠میلیارد کرون حدود (٠٠/ ٠٠٠ /٥٧٠/ ٧ دلار) است. علاوه‌براین، این بخش به‌طور بالقوه، می‌تواند تا ٢٥هزار شغل در طول پنج‌سال آینده ایجاد کند. متاسفانه، این پتانسیل به‌دلیل بار سنگین مالیاتی در این بخش، محدود شده است. همچنین دولت دانمارک، در سیاست‌های مربوط به بخش کشاورزی، دغدغه‌ها و نگرانی‌های زیست‌محیطی دارد که آنها برایش دارای اولویت‌هایی هستند؛ به‌عبارت‌دیگر، منافع رشد کشاورزی به حاشیه رانده شده است. اما حزب ما، (لیبرال) می‌خواهد به بخش کشاورزی یک فرصت برای رشد و ایجاد شغل بدهد.
اصلی‌ترین درآمد دولت از کدام بخش اقتصاد است؟
درآمد اصلی دولت دانمارک از مالیات از افراد و شرکت‌های خصوصی است.
ذخایر نفت و گاز دانمارک در چه وضعیتی است و میزان بهره‌برداری از آنها چقدر است؟
با توجه به آمار اوپک، ذخایر نفت دانمارک ٨٠٥میلیون بشکه و ذخایر گاز آن ٩١میلیاردمترمکعب در سال٢٠١٣ بود. در مورد میزان بهره‌برداری، اطلاعات دقیقی ندارم.
چرا تاکنون دانمارک به حوزه پولی یورو، نپیوسته است؟
ازآنجایی‌که ما به این توافق رسیده‌ایم که حق انصراف از مشارکت تحت پیمان ماستریخت را در سال١٩٩٢ داریم از یورو بهعنوان ارز خود استفاده نمی‌کنیم. در سال٢٠٠٠ دولت دانمارک یک همه‌پرسی در مورد یورو انجام داد، بااین‌حال، ٢/٥٣درصد از مردم به موضوع استفاده از واحد پولی یورو، رای منفی دادند. بسیاری از احزاب سیاسی بزرگ در پارلمان دانمارک تمایل به همه‌پرسی دوباره درباره استفاده از واحد پولی یورو دارند؛ بنابراین، رفراندوم دوم چندین‌بار پیشنهاد شده است. من باور دارم که دانمارک در آینده باید به یورو بپیوندد. بااین‌حال، معتقدم اکنون زمان انجام این کار نیست. نیاز به اعتماد دوباره به یورو و اقتصاد اروپا در کل وجود دارد. این موضوع، مستلزم آن است که اتحادیه پولی و اقتصادی اروپا ارتقا پیدا کند، به‌طوری‌که سیاست پولی واحدی توسط یک اتحادیه بانکی ارایه شود.
روابط دیپلماتیک و اقتصادی ایران و دانمارک به قرن ١٧میلادی بازمی‌گردد؛ پیشنهاد شما برای توسعه روابط در زمان ریاست‌جمهوری حسن روحانی چیست؟
بر کسی مخفی نیست که دانمارک یک رابطه تا حدی تیره‌وتار با ایران دارد. این تا حدودی به‌دلیل تفاوت اساسی نظرات ما نسبت به حقوق زنان و حقوق بشر است؛ بااین‌حال، ما امیدواریم که انتخاب رییس‌جمهور روحانی بتواند منجر به یک رابطه بهتر بین دانمارک و ایران شود که درآن‌صورت، ما بتوانیم با همدیگر، همکاری کنیم. یکی از اولویت‌های ما در این برهه از زمان، تثبیت اوضاع خاورمیانه است.
اگر تحریم‌ها برداشته شود، کدام شرکت‌های دانمارکی می‌توانند در بازار ایران سرمایه‌گذاری کنند؟
دانمارک علاقه‌مند است که به‌طور فعال در تمام بازارها شرکت کند البته اگر شرایط اجازه دهد. من ایران را به‌دلیل فرهنگ غنی آن، یک بازار بالقوه می‌دانم.
