دخل و خرج كشور از ۱۳ زاويه

پرونده دخل و خرج كشور با 20 نشست علني نمايندگان در دو نوبت صبح و عصر نهايتا روز چهارشنبه 13 اسفند، بعد از بررسي ايرادهاي شوراي نگهبان بسته شد. لايحه بودجه سال 94 بر خلاف سال‌هاي رياست احمدي‌نژاد بر پاستور، در زمان قانوني يعني 16 آذر تقديم علي لاريجاني رئيس مجلس شد. با وجود رعايت مسائل قانوني از سوي دولت، اين لايحه ايرادهايي عجيب داشت كه بخش اعظم آن به بودجه نويسي نمايندگان در كميسيون تلفيق بودجه بر مي‌گردد.

به گزارش قانون، دولت ماده واحده بودجه سال 94 را در 22 تبصره به مجلس آورد كه در نهايت 19 تبصره براي تامين نظر وكلاي ملت به آن افزوده شد. الحاق اين تبصره‌ها مورد انتقاد دولت بود. از آنجايي كه نمايندگان مجلس برخي احكام مالي دولت را دائمي كرده بودند، توقع مي‌رفت بررسي لايحه بودجه سال 94 زمان كمتري از صحن علني بگيرد. نه تنها چنين اتفاقي رخ نداد، ‌بلكه در بررسي اين بسته اقتصادي، شاهد تكرار هفت بند قانوني در اين لايحه بوديم.

از سوي ديگر به نظر مي‌رسد غلامرضا تاجگردون رئيس كميسيون تلفيق بودجه امسال تجربه لازم و كافي در تدوين اين لايحه را نداشت چرا كه 16 تبصره و بند از اين بسته اقتصادي مراعا ماند و مجدد در كميسيون مربوطه بررسي شد. نكته حائز اهميت در اين زمينه آن است كه اكثربند‌هاي ارجاعي، در صحن علني بدون هيچ گونه تغييري مورد موافقت نمايندگان قرار گرفت. از سوي ديگر 9 تبصره و بند از ماده واحده لايحه بودجه با نظر نمايندگان به دلايل مختلف از جمله مغايرت با قانون‌ ‌هاي بالادستي، هزينه‌ يا درآمدي نبودن، حذف شد. دولت بودجه کل کشور را 838 هزار میلیارد تومان بسته بود كه مجلس با 8 دهم درصد افزایش این رقم را به 844 هزار میلیارد تومان تغییر داد. همچنین بودجه عمومی که در لایحه درج شد 267 هزار میلیارد تومان بود و مجلس این عدد را به 274 هزار میلیارد تومان افزایش داد. البته پرونده اين لايحه همچنان باز است چرا كه شوراي نگهبان هنوز نظر خود را اعلام نكرده است.

سرعت عمل

رياست نشست‌هاي بررسي لايحه بودجه سال 94 برعهده علي لاريجاني، محمدحسن ابوترابي و محمدرضا باهنر بود. هنگامي كه لاريجاني سكان جلسه را بر عهده داشت تعداد مصوبات مجلس به نسبت زمان اداره ابوترابي افزايش چمشگيري داشت. ابوترابي نشان داد تسلط لازم و كافي براي بررسي بودجه سنواتي كشور را ندارد.

مشاركت 8 درصدي

ميزان مشاركت نمايندگان مجلس در بررسي و تصويب بودجه سال 94 قابل توجه است. در هر جلسه صحن علني، به طور متوسط 25 نفر از وكلاي مردم در بررسي اين لايحه شركت داشتند، يعني تنها 8 درصد بهارستان‌نشين‌ها در مهم‌ترين قانون اقتصادي كشور نقش داشتند.

مشاركت صفر درصدي زنان

اگر نيره اخوان بي‌طرف، به واسطه حسن كامران پيشنهادهايي براي تغيير در لايحه بودجه 94 ارائه نمي‌كرد، سهم 9 زن مجلس صفر بود. هيچكدام از زنان مجلس حتي يك‌بار هم تريبون بهارستان را در اختيار نداشتند.

فعالان مجلس

  هر روز نمايندگان ثابتي در مذاكرات مجلس و بودجه شركت مي‌كردند. نادر قاضي‌پور ، محمدرضا پور ابراهيمي، علي‌رضا محجوب، الياس نادران، احمد توكلي، مهرداد لاهوتي و مقداد نجف‌نژاد از جمله نمايندگان فعال در اين دوره از بررسي لايحه بودجه بودند.

تاثيرگذارترين

احمد توكلي نماينده اقتصادي مجلس كه اين دوره از حضور در كميسيون تلفيق بودجه سال 94 باز مانده بود، با دقت فراوان تمام بند‌هاي لايحه را در صحن دنبال كرد. بسياري از حذف‌ها و ارجاعي‌هاي اين لايحه به دليل اخطارهاي قانوني اساسي به موقع اين نماينده تهران رخ داد.

پيشنهادهاي خانوادگي

حسن كامران و نيره اخوان بي‌طرف، زوج مجلس فعاليت عجيبي در بررسي اين لايحه داشتند. اين زوج پيشنهادهاي اصلاحي فراواني را در اين 20 نشست علني مجلس ارائه كردند كه عاملي شد لاريجاني از آنها بخواهد پيشنهادهاي خانوادگي كمتري مطرح كنند.

ساكتين مجلس

در اين بين سكوت برخي نمايندگان كه تاثير سياسي بسزايي در فضاي مجلس دارند در زمان بررسي اين بسته اقتصادي محسوس بود و  صداي آنها از تريبون هرم سبز شنيده نشد. حداد عادل، بروجردي، كاظم جلالي، روح‌ا... حسينيان از جمله اين نمايندگان بودند. نكته حائز اهميت اين است كه نام رئيس مجلس دوره هفتم يك بار در ليست غايبين جلسه علني بودجه قرار گرفت.

سفر در فصل بودجه

علي مطهري كه در آخرين نطق خود به شجاع‌ترين نماينده مجلس دوره نهم تبديل شده بود در بررسي بودجه 94 حضور كمرنگي داشت. او در طول بررسي اين لايحه سفر كاري به هند داشت و صندلي خالي او در مجلس به چشم مي‌آمد. نوباوه و آقاتهراني نيز به هند سفر كرده بودند.

حضور اصلاح طلبان در بودجه

مسعود پزشكيان و محمدرضا تابش نمايندگان طيف اصلاح‌طلب مجلس تنها يك بار تريبون بهارستان را در اختيار داشتند. تابش براي طرح پيشنهادي در زمينه محيط زيست و ريزگردها و پزشكيان براي مسئله بهداشت و درمان سهمي در بودجه داشتند.

نگران يارانه

غلامرضا مصباحي‌مقدم كه سال‌ گذشته رياست كميسيون تلفيق بودجه را برعهده داشت در اين دوره حتي به عنوان عضو در اين كميسيون حضور نداشت.
 اما او كه دغدغه اجراي درست هدفمندي يارانه‌ها را دارد با ارائه پيشنهادهايي خواهان اجراي گام د وم هدفمندي و حذف يارانه پردرآمدها شد كه مجلس مخالفت كرد.

دفاع نوبخت از بودجه نويسي دولت

محمدباقر نوبخت كه مسئول مستقيم تدوين لايحه بودجه است در روز بررسي بخش درآمدي تبصره مربوط به هدفمندي به مجلس آمد. مصباحي مقدم كه تمام و كمال عملكرد دولت در اين زمينه را زير سوال برده بود با دفاع قاطع سخنگوي دولت از اجراي هدفمندي مواجه شد. نوبخت تاكيد كرد که از محل حذف يارانه ثروتمندان کسری ۱۰ هزار میلیاردي پرداخت یارانه نقدی جبران نخواهد شد.

دلواپسان سربازي

مهدي كوچك‌زاده و حميد رسايي نمايندگان جريان سياسي اصولگراي تندرو نيز نقش كمرنگي در بررسي بودجه  داشتند. آنها تنها در زمان بررسي تبصره جريمه غايبان از خدمت نظام وظيفه مشاركت چشمگيري داشتند كه هيچ‌كدام از اخطارهاي قانون اساسي و پيشنهادهاي اين دو، مورد موافقت قرار نگرفت.

موافقت نيروهاي مسلح با جريمه غايبان سربازي

محمدرضا طلایی نیک، معاون پارلمانی وزارت دفاع در زمان بررسي جريمه غايبان از خدمت نظام وظيفه تأکید کرد که نظر زیرمجموعه‌های مربوطه از جمله نیروهای مسلح اخذ شده است. وی ادامه داد: این مصوبه تکلیف سربازان فراری را تعیین می‌کند و افراد یا تصمیم می‌گیرند خدمت کنند یا جریمه عدم حضورشان را پرداخت می‌کنند. این کار هم از بعد اجتماعی تأثیرگذار است و هم مشکلات مالی نیروهای مسلح را برطرف می کند.