پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
چند روز مانده به نوروز ٩٤ هیأت پارلمانی ایران و انگلیس راهی لندن شد تا راه‌حلی برای پایان‌دادن به سردی روابط دیپلماتیک دو کشور به دست آید. حالا «عباسعلی منصوری‌آرانی»، رئیس این هیأت از ضرورت بازگشایی کنسولگری انگلیس در ایران خبر می‌دهد و «تلاش دو طرف برای تسهیل در روند بازگشایی سفارتخانه‌ها». البته او تأکید دارد که «کار بازگشایی سفارتخانه‌ها در حیطه اختیارات وزارت امور خارجه است و تلاش‌های اینچنینی صرفا با هدف ترمیم و بهبود روابط بین دو طرف انجام می‌شود.»
به گزارش شرق، هشتم آذر ٩٠ عده‌ای لباس‌شخصی به سفارت انگلیس در تهران حمله کردند و حمید رسایی، نماینده مجلس، که در روز حمله دانشحویان به سفارت انگلیس در میان آنها بود بعدتر توضیح عجیبی درباره هزینه‌های این حمله به روزنامه «شرق» ارائه داد: «نمی‌دانم هزینه حمله به سفارت انگلیس یک کیلو بود یا دو کیلو». با این حال حمله به سفارت انگلیس از سوی مقام معظم رهبری و دیگر مقام‌های مسئول در ایران محکوم شد.
از آن روز به بعد روابط دیپلماتیک میان ایران و انگلیس شکرآب شد. چندی‌پیش مجلس ایران میزبان هیأتی پارلمانی از انگلیس به ریاست جک استراو بود. البته پیش از سفر استراو به ایران هم برخی او را به پرتاب گوجه‌فرنگی تهدید کرده بودند.
آرانی درباره اهداف و دستاوردهای سفر اخیرش به لندن می‌گوید: «سفر در پاسخ به دعوت هیأت پارلمانی انجام شد و چارچوب‌های مختلف در این سفر دیده شد. رئیس مجلس عوام به‌طور استثنایی خیلی هیأت ایرانی را تحویل گرفت و استقبال و برنامه‌ها در سطح بالایی انجام شد.»
در این دیدار پارلمانی مسائل متنوعی مطرح شده؛ از ماجرای اعدام‌ها در ایران گرفته تا حقوق زنان و مواد مخدر و قطعات هواپیمایی مسافربری تا ضرورت گشایش کنسولگری و جلوگیری از سفر اتباع ایرانی به کشورهای همسایه برای امور ویزا.
ضرورت ایجاد کنسولگری انگلیس در ایران
آرانی درباره ضرورت راه‌اندازی کنسولگری انگلیس در ایران می‌گوید: «ایرانیان برای سفر به انگلیس با دشواری‌های متعددی مواجهند و سفر به کشورهای همسایه برای انجام امور ویزا هزینه‌های سفر را افزایش داده و مشکلاتی برای مردم عادی به وجود آورده است. در این سفر بسیار بر ماجرای گشایش کنسولی تأکید شد.»او درباره اینکه آیا در موضوع بازگشایی سفارتخانه‌ها در دو کشور گفت‌وگویی صورت گرفته نیز موضوع را در حیطه وظایف امور خارجه ایران تعریف کرده است. با وجود این، رئیس هیأت پارلمانی ایران و انگلیس تأکید دارد که «دو طرف اراده‌ای قوی بر بازگشایی سفارتخانه‌ها در ایران دارند و دلیل خاصی وجود ندارد که سفارت‌ها بسته بماند. به هر صورت طرفین برای بازگشایی سفارتخانه‌ها تلاش می‌کنند. بالاخره سوءتفاهم‌هایی هست که باید برطرف شود.»
اطلاعات انگلیسی‌ها درباره ایران زیاد نیست
هیأت ایرانی همچنین درباره موضوع موادمخدر با رئیس کمیته دفاعی مجلس انگلیس ملاقات کرده و درباره ٣٠برابرشدن کشت خشخاش در افغانستان و تبعات آن سخن گفته‌اند. طرف انگلیسی نیز به ماجرای آمار اعدام‌ها اشاره کرده و توضیح هیأت پارلمانی این بوده که ٨٥درصد از اعدام‌ها مربوط به موادمخدر است. آرانی معتقد است که اطلاعات طرف انگلیسی درباره ایران کم بوده و وقتی به آنها گفته‌اند ٦٥درصد زنان در ایران به دانشگاه می‌روند، تعجب کرده‌اند.
حمله خودسرها و تیره‌وتارشدن روابط
حمله به سفارت انگلیس و باغ قلهک نقطه آغازی برای تیره‌وتارشدن روابط ایران و انگلیس بود. بعد از مصوبه مجلس قرار بود سفیر انگلیس از ایران رفته و مناسبات به سطح کاردار تنزل یابد، اما حمله خودسرها به سفارتخانه موجب شد تا ایران مجبور به عذرخواهی رسمی شود. تسخیر سفارت و تخریب اموال کارمندان سفارتخانه یکی از دستاوردهای اصلی برای لباس‌شخصی‌هایی بود که آن روز به ساختمان سفارتخانه حمله کردند. فرمانده نیروی انتظامی و وزیر وقت امور خارجه حرکت لباس‌شخصی‌ها را نقد کرده و رئیس‌پلیس تهران این تجمع را غیرقانونی اعلام کرد. البته خودسرها پیش از حضور در مقابل ساختمان سفارت راهی باغ قلهک شدند؛ باغی که شهرداری تهران از رسیدگی‌نکردن به درخت‌ها و خشکیدگی آنها گله کرده و اسنادی دیگر از تعلق این اراضی به دولت ایران خبر می‌دهد.
محکومیت حمله به سفارت از سوی صالحی
در روز حمله به باغ قلهک که با حمله به سفارت انگلیس توأم شد، ١١ نفر از دانشجویان معترض توسط پلیس دستگیر شدند. آنها دانشجویان دانشگاه‌هایی چون علم‌و‌صنعت، صنعتی شریف و امام‌صادق (ع) بودند. علی‌اکبر صالحی، وزیر امور خارجه وقت ایران همزمان با حمله به سفارت انگلیس به عربستان سفر کرده بود. او از شنیدن این خبر آشفته می‌شود و همان‌جا در ماشین تلفنی با وزیر امور خارجه انگلیس صحبت می‌کند: «متأسفم از اتفاقی که افتاده و نباید این اتفاق می‌افتاد.»
هزینه‌های میلیونی یک تصرف
آنهایی که بی‌هیچ مجوزی به چهارراه استانبول رفته بودند کاری کردند تا مقام‌های رسمی در لندن بالغ بر یک‌میلیون‌پوند از جمهوری‌اسلامی درخواست خسارت کنند. دلیل هنگفت‌بودن این میزان خسارت، تخریب، انهدام و ربوده‌شدن مواردی چون تابلوهای نقاشی ارزشمند، فرش، مبلمان، جواهرات، اشیای قیمتی، دستگاه‌های الکترونیک و چند خودرو اداری بیان شده است.
سرانجام تغییر دولت و تعدیل برخی سیاست‌های تندروانه موجب شد بارقه‌هایی از امید برای ازسرگیری روابط دیپلماتیک میان ایران و انگلیس دیده شود. چنانچه در خلال مذاکرات ١+٥ توافق‌هایی صورت گرفت تا با تعیین «کاردار غیرمقیم» روابط ایران و انگلیس از سر گرفته شود. حالا رفت‌وآمد هیأت‌های پارلمانی و دیپلماسی وزارت امور خارجه ایران امیدهایی برای بازگشایی دو سفارتخانه به وجود آورده است. باید دید در ادامه، رویکرد وزارت امور خارجه ایران در این زمینه چه خواهد بود.
