پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
معاون حقوقی ، امور بین الملل و سخنگوی سازمان انرژی اتمی گفت: بر اساس مذاکرات هسته ای ، دسترسی ها به تاسیسات کشورمان، تعریف شده و بر اساس پروتکل الحاقی خواهد بود.
بهروز کمالوندی درباره فرآیند بازرسی از تاسیسات ایران در توافق جامع هسته‌ای افزود: در خصوص شفاف سازی قرار است ما علاوه بر پادمان، پروتکل الحاقی را نیز مشروط به پذیرش مجلس شورای اسلامی اجرا کنیم.
وی گفت: این پروتکل در سال ۱۹۹۴ تدوین شد و حدود ۱۴۸ کشور به آن پیوسته‌اند؛ ایران هم حدود ۱۰ سال پیش آن را اجرا کرد اگرچه به تصویب مجلس شورای اسلامی نرسیده بود.
معاون حقوقی و امور بین الملل سازمان انرژی اتمی افزود: آنچه اهمیت دارد این است که پس از توافق به سمت اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی می‌رویم که طبعاً ادامه آن منوط به تصویب مجلس شورای اسلامی است.
کمالوندی همچنین درباره اظهارات اخیر آمانو و خواست او برای بازدید از سایت پارچین اظهار داشت: طبق توافق ایران و آژانس که آبان ۱۳۹۲ به امضای آقایان آمانو و صالحی رسید، کانال ارتباطی تعریف شده‌ای با آژانس برقرار است.
وی گفت: طبق این توافق مقرر شد همکاری‌ها گام به گام باشد به نحوی که چند موضوع در یک مرحله بررسی شود و پس از حل مسائل در هر مرحله، وارد مسائل جدید شویم.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی افزود: در گذشته ما می‌گفتیم موضوعات تک به تک رسیدگی شود و هر مسئله‌ای حل شد، سراغ مسئله بعدی برویم اما آژانس می‌گفت این‌ها با هم مرتبطند پس تفاهم شد که موارد مرتبط با هم در یک مرحله بررسی شود و نام آن نیز توافق گام به گام تعریف شد.
وی گفت: در چارچوب این کانال ارتباطی، رفت و آمد میان مسئولان دو طرف برقرار است که در حال مذاکره‌ایم حالا هر از گاهی نیز ممکن است حرفی در چارچوب رسانه و مطبوعات مطرح شود.
کمالوندی در پاسخ به ادعای آمانو مبنی بر مغایرت برخی مشاهدات ماهواره‌ای از فعالیت‌های صلح آمیز هسته‌ای ما با راستی آزمایی آنان اظهار داشت: این موضوع جدیدی نیست، مطلبی است که در گذشته نیز مطرح کرده‌اند و ما هم پاسخ داده‌ایم که این‌ها برخی فعالیت‌های معمولی یک سایت نظامی است و طبعاً به همین اندازه کافی است.
وی تصریح کرد: در گذشته نیز آنان به سایت پارچین دسترسی داشته‌اند و دو بار از آن بازدید و نمونه برداری کرده‌اند.
قرار نیست سایتی نظامی به صورت دائم به روی آژانس باز باشد
معاون حقوقی و امور بین الملل سازمان انرژی اتمی تاکید کرد: ما همان زمان به آژانس گفتیم که هر کاری اعم از نمونه برداری و بازرسی از این سایت مدنظرشان است انجام دهند زیرا قرار نیست سایتی نظامی به صورت دائم به روی آنان باز باشد.
کمالوندی افزود: به هر حال بخشی از این مطالب رسانه‌ای است که بویژه در رسانه‌های بین المللی با اهداف خاص منتشر می‌شود.
وی در پاسخ به ادعای آمانو مبنی بر اینکه پارچین بخشی از ابعاد احتمالی نظامی فعالیت‌های هسته‌ای ایران است، گفت: آقای آمانو این موضوع را در گذشته بار‌ها مطرح کرده است و ما هم هر بار جواب دادیم و فکر می‌کنم مفاهمه‌ای میان هر دوطرف هست که ما چه می‌گوییم و آن‌ها چه مدنظرشان هست صرف نظر از اینکه ممکن است در رسانه‌های بین المللی مطالبی به شکلی مطرح شود.
وی افزود: آنچه مسلم است این است که اگر سوالات و ابهاماتی درباره گذشته بوده است با روش معقولی که مورد قبول دو طرف باشد که اشاره کردم بر اساس روش گام گام ۱۸ موضوع را مطرح کردیم که ۱۶ موضوع آن حل شده است.
کمالوندی گفت: بحث‌های گذشته و حال می‌تواند موضوعات مذاکره باشد و این‌ها قرار است بر اساس همکاری که کشورمان خواهد داشت رفع ابهام شود.
ابهامات ساختگی است و کاربردرسانه‌ای دارد
وی تصریح کرد: البته همواره اعلام کرده‌ایم که این ابهامات ساختگی است و کاربرد رسانه‌ای دارد که بزرگنمایی می‌شود و مسایلی نیست که با اهداف فنی مطرح شود بلکه با اهداف سیاسی مطرح می‌شود.
کمالوندی گفت: نیاز است با ادامه مذاکرات با آژانس مسایل را روشن کنیم و قادر خواهیم بود که به مفاهمه‌ای با آژانس برسیم که در نهایت مسایل گذشته حل شود.
ما پروتکل الحاقی را اجرا می‌کنیم
سخنگوی سازمان انرژی اتمی همچنین درباره ادعای آمانو مبنی بر موافقت ایران با بازرسی از تاسیسات اعلام شده و اعلام نشده اظهار داشت: آنچه ما در مذاکرات اعلام کردیم این است که پروتکل الحاقی را اجرا می‌کنیم که اگر در چارچوب اختیارات مجلس شورای اسلامی تصویب شود به اجرای آن ادامه خواهیم داد.
وی گفت: این ممکن است تفاوتی نسبت به گذشته داشته باشد به این معنی که در گذشته ما فقط پادمان را اجرا می‌کردیم گرچه برخی دسترسی‌ها را داوطلبانه به آنان داده بودیم اما پذیرفتن، اجرا و تصویب پروتکل الحاقی را نمی‌شود این طور تعبیر کرد که حتما رژیم خاصی از بازرسی‌ها خواهد بود.
کمالوندی افزود: این می‌تواند مرحله‌ای جدید در نوع همکاری‌های ایران و آژانس فرا‌تر از گذشته باشد اما نمی‌توان نام رژیم خاص بازرسی‌ها روی آن گذاشت مگر اینکه اهداف دیگری غیر از این داشته باشند.
وی تاکید کرد: به هر حال در مذاکرات مراقبیم که نوع رابطه ما با آژانس رابطه ویژه‌ای نباشد بلکه رابطه‌ای تعریف شده و دارای چارچوب مشخص باشد که بهترین حالت آن اجرای پروتکل الحاقی است.
اظهارات جان کری نوعی زرنگی سیاسی است
معاون سازمان انرژی اتمی همچنین درباره اظهارات اخیر جان کری مبنی بر ابدی بودن بازرسی‌ها از ایران گفت: این نوعی زرنگی سیاسی است که جان کری این حرف‌ها را در کانال ۱۰ تلویزیون رژیم صهیونیستی مطرح کرده و به نوعی در صدد جلب رضایت این رژیم است.
کمالوندی افزود: این موضوعی بسیار عادی است زیرا این جمله درباره خود آمریکا هم صدق می‌کند زیرا این کشور هم عضو پروتکل الحاقی است و علی الابد تحت بازرسی خواهد بود همچنان که ایران هم بدون پروتکل الحاقی و حتی در چارچوب پادمان و تا وقتی پادمان را اجرا کند از تاسیساتش بازرسی می‌شود.
وی اضافه کرد: پس این موضوع خیلی عجیبی نیست منتهی با زرنگی مطرح کرده است تا بتواند از آن بهره برداری سیاسی کند. شیطنت رسانه‌های آمریکایی نیز سبب برجسته کردن این موضوع بسیار ساده و معمولی شده است.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی همچنین با اشاره به انواع بازرسی از تاسیسات هسته‌ای اعضای ان پی تی، آن را شامل بازرسی‌های مقدماتی، سرزده، روتین و اعلام نشده برشمرد که هر یک معانی خاص خود را دارد و برخی از آن‌ها در چارچوب پادمان و برخی در چارچوب پروتکل الحاقی انجام می‌شود.
کمالوندی گفت: اگر ما بر اساس پادمان توافقی با آژانس داریم و قراردادی امضا می‌کنیم به آژانس دسترسی می‌دهیم و آژانس موظف است طبق خواست کشورهای عضو، وقتی کشوری فعالیت‌هایش را اعلام می‌کند برای راستی آزمایی فعالیت‌ها، بازرسی کند که این غیرطبیعی نیست.
وی افزود: بازرسی‌ها حتی بر اساس پادمان هم برای اعضایی که آن را پذیرفته‌اند علی الابد انجام می‌شود پس نکته خاص و جدیدی نیست.
کمالوندی همچنین درباره بی‌تعهدی دولتمردان آمریکایی در نقض حرف گذشته مبنی بر ۱۰ تا ۱۵ ساله بودن دوره راستی آزمایی فعالیت‌های صلح آمیز هسته‌ای ایران گفت: اینکه با چه تفسیری و از چه زاویه‌ای موضوعی مطرح می‌شود بستگی به نگاه طرف مقابل دارد که می‌خواهد از موضوع چه بهره برداری انجام دهد.
مادام که پروتکل را پذیرفتیم تحت بازرسی هم می‌توانیم باشیم
وی افزود: وقتی ما پروتکل الحاقی را اجرا کنیم و در مجلس شورای اسلامی تصویب شود می‌توانیم بگوییم ما مانند هر کشور دیگری، مادام که پروتکل را پذیرفتیم تحت بازرسی هم می‌توانیم باشیم پس بیان این جمله علی الابد، برای بهره برداری دیگر است.
کمالوندی اضافه کرد: این مانند این است که گفته شود اگر کسی ازدواج کرد علی الابد متاهل است این حرف عجیب و غریبی نیست منتهی باید دانست این حرف با چه منظوری گفته می‌شود. هدفشان این است که افکارعمومی و برخی مخالفان داخلی خود را متقاعد کنند که آنچه به دست آورده‌اند ارزشمند است.
وی ادامه داد: بیان جملاتی مانند اینکه می‌گویند راه‌های ساخت بمب را به روی ایران بسته‌اند از همین نوع القائات تبلیغاتی است زیرا ایران در پی بمب نبوده است. این‌ها کاربرد تبلیغاتی دارد.
کمالوندی به رسانه‌های داخلی توصیه کرد: رسانه‌ها در انعکاس این مطالب مراقبت و به راحتی آن را تحلیل کنند، نیازی نیست که این موضوعات را حتما مقامی رسمی توضیح دهد.
بازرسی‌ها باید بر حسب مذاکره و توافق باشد
سخنگوی سازمان انرژی اتمی همچنین با بیان اینکه بازرسی‌ها نیز ساز و کار خاص خود را دارد افزود: بازرسی‌ها باید بر حسب مذاکره و توافق با کشور عضو باشد و دسترسی‌ها باید تعریف شود.
وی تصریح کرد: بازرسی‌ها به آن نحو که برخی فکر کنند تمام در‌ها باز شده یا باید باز شود نیست بلکه روشهای خاص خود را دارد و حتماً باید رضایت کشور عضو جلب و مبتنی بر توافق باشد.
کمالوندی افزود: حتی بازرس‌ها قبلاً باید مورد تأیید کشور عضو قرار گیرند. اسامی آنان باید مانند سفرا قبلاً ارائه شود و کشور عضو آنان را تأیید کند و پس از تأیید، نامشان در فهرست بازرسان بالقوه قرار می‌گیرد تا هرگاه بخواهند بازرسی کنند از آنان استفاده شود.
وی ادامه داد: بنا بر این از بازرسی‌ها نباید این گونه تلقی شود که وضع کاملاً از هم گسیخته‌ای حاکم می‌شود که درهای کشور و درهای سایت‌های نظامی و غیرنظامی باز می‌شود و هر فردی در هر ساعتی بخواهد وارد شود.
کمالوندی تاکید کرد: صدا و سیما حتما باید زمینه‌ای فراهم کند که درباره مفاد و بندهای پروتکل الحاقی، پادمان و تفاوت‌های آن‌ها، بازرسی‌ها و شرایط و نحوه آن توضیح داده شود تا از اقدام عمدی برخی رسانه‌های بین المللی برای ایجاد اضطراب در کشورمان جلوگیری شود.
وی، بازرسی‌های آنلاین و سرزده را متفاوت دانست و افزود: بازرسی‌های سرزده می‌تواند حتی در حالت پادمانی هم باشد به این نحو که ما گزارشهایی داده باشیم و برای اینکه کامل و دقیق بودنش بررسی شود بخواهند این گونه بازرسی‌ها را داشته باشند.
کمالوندی با اشاره به بازرسی‌های کوتاه مدت گفت: بر اساس پروتکل الحاقی اگر در فرصت کمی بخواهند طبق اعلام کشور عضو از مکانی که فرآوری پلوتونیوم یا غنی سازی بالای ۵ درصد انجام می‌شود بازدید کنند این حق برای آژانس وجود دارد که بتواند بازرسی کوتاه مدت داشته باشد.
کمالوندی افزود: این بازرسی‌ها هم حداقل باید ۲۴ ساعت قبل انجام شود و حتما به کشور مقابل اطلاع داده می‌شود.
وی اضافه کرد: این مدت درباره بازدید از اماکنی که در آن غنی سازی زیر ۵ درصد انجام می‌شود یک هفته قبل است.
بازرسان همه جا نمی‌تواند بروند و محدودیت‌هایی هست
سخنگوی سازمان انرژی اتمی همچنین درباره نحوه بازرسی‌ها در چارچوب پروتکل الحاقی گفت: بازرسان همه جا نمی‌تواند بروند و طبق مذاکرات و توافقات، محدودیت‌هایی در این باره هست.
کمالوندی افزود: حتی زمانی که وارد سایت می‌شوند ممکن است کشور عضو دوربین و امکانات بازرسان و حتی در صورت نیاز لباس و کفش آنان را به دلایل خاص امنیتی عوض کند. این طور نیست که بازرسی‌ها حساب نشده باشد و یکباره وارد جایی شوند و گزارشی تهیه کنند.
نگرانی از سوء استفاده سرویسهای جاسوسی از اطلاعات آژانس وجود دارد
معاون امور حقوقی و بین الملل و سخنگوی سازمان انرژی اتمی، برخی نگرانی‌ها از درز اطلاعات محرمانه ایران و دیگر اعضای ان پی تی از طریق آژانس بین المللی انرژی اتمی را وارد دانست.
بهروز کمالوندی درباره برخی نگرانی‌ها از حضور جاسوسان در پوشش بازرسان آژانس در تاسیسات کشورمان افزود: این نکته درستی است؛ نه فقط ایران که دیگر کشور‌ها نیز نگرانند که اطلاعات حساسشان در اختیار نااهلان قرار گیرد.
وی اضافه کرد: البته ممکن است در مواردی بازرسان مشکلی نداشته باشند و کار حرفهای خود را درست انجام دهند اما اطلاعاتی که به آژانس می‌برند و در آنجا نگهداری می‌شود، در اختیار دیگرانی قرار گیرد که از آن سوء استفاده کنند.
کمالوندی ادامه داد: این اتفاقات قبلا هم نه فقط درباره کشور ما که درباره کشورهای دیگر نیز افتاده است.
وی گفت: بحث مهم در آژانس، بحث لزوم محرمانه ماندن اطلاعات است و دسترسی به اطلاعات در آنجا باید محدود و انتشار اطلاعات باید با توافق کشور عضو باشد.
کمالوندی افزود: این‌ها ایرادهایی است که فقط کشور ما به آژانس ندارد مواردی هست که به علت روند امور اداری آژانس اشکالاتی ایجاد می‌کند که رفع آن‌ها نیازمند اصلاح آن است که در این باره درحال تلاش هستیم و در میان اعضا نیز بحث مطرح است که چه باید کرد که دسترسی به اطلاعات محدود باشد و در اختیار هر کسی قرار نگیرد.
وی تصریح کرد: البته ما به علت وضع خاصی که داریم طبعا نگرانی‌هایمان در این باره بیشتر است و باید در این باره دقت داشته باشیم و به ویژه در سازمان انرژی اتمی باید مراقبت بیشتری داشته باشیم که اطلاعات در حد نیاز و در حدی که ابهامات را برطرف می‌کند در اختیار قرار گیرد.
معاون امور حقوقی سازمان انرژی اتمی گفت: اما وقتی اطلاعات در آژانس قرار می‌گیرد نه فقط درباره کشور ما بلکه درباره اعضای دیگر نیز اگر دقت نشود ممکن است از آن سوء استفاده شود و با ارائه به رسانه‌ها منتشر شود و حتی سرویسهای جاسوسی از آن استفاده کنند.
ضریب ناامنی باید کاهش یابد تا دغدغه‌ها کاسته شود
کمالوندی با طرح این پرسش که چه باید کرد که ضریب ناامنی در این باره به حداقل برسد، افزود: این‌ها دغدغه‌های ما و دیگر اعضایی است که در این باره نگرانی دارند و این‌ها موضوعاتی است که هر روز در میان اعضا بررسی می‌شود.
وی نحوه اعتبارسنجی اطلاعات در آژانس را از دیگر ایرادهای این نهاد بین المللی دانست و تصریح کرد: چه بسا اطلاعاتی که در اختیار این نهاد قرار داده می‌شود از طریق سازمان‌های جاسوسی با اهداف سیاسی باشد که درباره کشور ما مکرر اتفاق افتاده است.
کمالوندی گفت: آژانس ساز و کار مناسب برای اعتبارسنجی اطلاعات را ندارد و فقط خود را موظف می‌داند که صرفا به این اطلاعات رسیدگی کند حتی گاهی سوالاتی درباره جعلی بودن برخی مدارک از آژانس می‌کنیم اما آنان می‌گویند به شکل سند کاری ندارند بلکه به محتوایش می‌پردازند و خواستار پاسخ دهی ما می‌شوند.
وی با اشاره به سابقه ۵۰ ساله فعالیت آژانس بین المللی انرژی اتمی افزود: این نهاد با هدف کمک به کشورهای دنیا برای بهره‌مندی از مزایای انرژی اتمی در حوزه‌های مختلف مانند برق، کشاورزی، صنعتی و پزشکی است و باید تلاش کند به سمت اهداف اصلی خود برود.
ما در پی اعمال عدالت، رفع ظلم و اصلاح ساز و کارهای بین المللی هستیم
سخنگوی سازمان انرژی اتمی گفت: ما به عنوان کشوری که حرفهای زیادی برای گفتن داریم و در پی اعمال عدالت، رفع ظلم و اصلاح ساز و کارهای بین المللی هستیم کار زیادی باید انجام دهیم و طبعا کار دشوار است اما نباید از این موضوع فرار کرد.
کمالوندی افزود: راهکار این نیست که ما در‌ها را ببندیم و با بیان اینکه از آژانس سوء استفاده می‌شود بگوییم کاری به این نهاد نداریم.
وی تاکید کرد: آژانس باید در اختیار کشورهای بی‌طرف و مستقل قرار بگیرد و در ساز و کار انتخاب اعضای شورای حکام باید تغییراتی ایجاد شود مانند ساز و کار دیگر سازمان‌های بین المللی و شورای امنیت که نیاز به اصلاح دارد همچنان که نمی‌توان گفت به نفع ما نیست که عضو سازمان ملل متحد باشیم، حضور در این سازمان برای ما محاسنی دارد در عین حال که مشکلاتی نیز دارد.
کمالوندی گفت: جمهوری اسلامی ایران در ماموریت‌های ارزشی خود اصلاح ساز و کار این سازمان‌های بین المللی را مدنظر دارد و فرهنگ سازی خوبی را نیز در میان کشورهای غیرمتعهد و جهان سوم انجام داده است اما هنوز کارهای زیادی در این باره داریم.
کمالوندی در پایان گفت: باید خیلی مراقب باشیم زیرا طرف مقابل گروه منسجمی در اختیار دارد که اهداف خود را پیگیری می‌کند، کار‌ها در این باره زیاد است اما باید با قدم‌های بلند راه طولانی را پیش برد.
