ظرافت‌هایی که می‌شود از انتخابات پارلمانی بریتانیا یاد گرفت

ده ماه مانده به انتخابات مجلس دهم و در حالی که مجمع تشخیص مصلحت نظام مشغول تهیه سیاست‌های کلی انتخابات است، برخی نمایندگان مجلس نیز مشابه همکاران خود در مجالس قبل در حال تلاش برای تغییر برخی قوانین مربوط به انتخابات مجلس هستند. آخرین تلاش‌ آنها در این راستا با مانع شورای نگهبان برخورد کرد ولی تضمینی وجود ندارد که در هفته‌ها و ماه‌های آتی، بر فهرست طرح‌های نمایندگان برای تغییر قوانین انتخاباتی افزوده نشود. انتخابات پارلمانی روز پنج‌شنبه در بریتانیا، شاهد نمونه‌های جالبی از قوانین انتخاباتی حاصل سالها تجربه برگزاری انتخابات است.

به گزارش «تابناک»، در حالی که برای رای‌دهندگان بریتانیایی، بیش از هر چیز وعده‌های انتخاباتی احزاب رقیب و سرنوشت دولت آینده این کشور مهم است، در داخل ایران نیز انتخابات در این کشور اروپایی که برای مردم ایران بیشتر با نام استعمار و دخالت در امور ایران شناخته می‌شود، می‌تواند از دو جنبه کلی قابل توجه باشد.

مساله نخست آینده روابط ایران و انگلیس است که با توجه به کاهش سطح روابط در سالهای گذشته، نطق ناپسند نخست‌وزیر فعلی این کشور در مجمع عمومی سازمان ملل و مشکلات پیش آمده بر سر بازگشایی سفارت‌های دو کشور همچنان با چالش‌های زیادی برابر است.

از سوی دیگر، ظرافت‌های برگزاری انتخابات در بریتانیا صرف نظر از نتیجه آن؛ از آن جایی که نتیجه سالها تجربه و تلاش برای پیدا کردن راه‌های رسیدن به پارلمانی بهتر است، قابل توجه است.

یکی از این ظرافت‌ها برگزاری انتخابات در روز پنج‌شنبه است. به گزارش بی‌بی‌سی، پیش از این برگزاری انتخابات در روز پنجشنبه بیش از آن‌که الزام قانونی باشد، عرف بود. اما قانون جدیدی که دوره‌های کاری مجلس عوام را محدود کرده، می‌گوید انتخابات باید هر پنج سال یک بار، اولین پنجشنبه ماه می برگزار شود. یکی از فرضیاتی که در مورد ریشه "پنجشنبه" طرح می‌کنند این است که در دوران قدیم مردم دست‌مزد کار هفتگی‌شان را جمعه‌ها می‌گرفتند، بنابراین انتخابات را پنجشنبه برگزار می‌کردند که مردم بیش از حد مست نباشند.

انتخابات مجلس عوام از نوع انتخاباتی است که در آن در هر حوزه انتخابیه، تنها یک نامزد به عنوان برنده انتخاب می‌شود و به مجلس عوام راه خواهد یافت. انتخابات امسال برای انتخاب 650 نماینده مجلس عوام برگزار می‌شود.

قوانین مربوط به نظارت بر هزینه فعالیت‌های انتخاباتی و سقف تعیین شده در باره آن نیز جالب است. از زمان پایان ثبت‌نام انتخابات، نامزدهای انتخابات مجازند تنها تا سقفی مشخص هزینه کنند. ضمن این‌که کمیسیون نظارت بر انتخابات از نامزدها می‌خواهد سابقه همه مخارج را نگه دارد.

در مناطق غیرشهری هر نامزد می‌تواند حداکثر ۸۷۰۰ پوند به‌علاوه ۹ پنس به‌ازای هر یک نفر واجد شرایط رأی‌دادن در آن حوزه خرج کند. در مناطق شهری این رقم حداکثر ۸۷۰۰ پوند به‌علاوه ۶ پنس برای هر رأی‌دهنده است. این بدان معناست که برای مثال، حتی در بزرگترین حوزه‌های انتخاباتی که جمعیت واجد رای دادن در آنها حدود صد هزار نفر است، حداکثر میزان هزینه تبلیغاتی هر نامزد حدود پانزده هزار پوند یعنی حدود هفتاد و پنج میلیون تومان است.

احزاب ثبت شده از ۳۶۵ روز مانده به انتخابات محدودیت دارند، به این ترتیب که هر حزب می‌تواند برای هر حوزه انتخابی که در آن نامزد دارد، حداکثر ۳۰ هزار پوند هزینه کند. بر این اساس حداکثر هزینه مجاز هر حزب در انتخابات امسال مجلس عوام، کمتر از بیست میلیون پوند است.

نکته جالب این است که احزابی که توانایی معرفی نامزد در همه حوزه‌های انتخابیه را داشته باشند محدود هستند و این احزاب هم در همه حوزه‌های انتخابیه از حداکثر هزینه‌های ممکن انتخاباتی استفاده نمی‌کنند. مجموع هزینه‌های انتخاباتی شش حزبی که در سال 2010 موفق شدند نماینده‌ای را به مجلس عوام بفرستند، تنها حدود سی میلیون پوند یعنی با قیمت فعلی ارز حدود 150 میلیارد تومان بوده است.


صرف هزینه در خارج از قالب حزبی و فراتر از هزینه‌های نامزدها، نیز دارای قوانین مشخصی است. اگر اشخاص ثالث بخواهند بیش از ۲۰ هزار پوند در انگلستان، یا ۱۰ هزار پوند در اسکاتلند، ولز و ایرلند شمالی هزینه کنند، باید خودشان را به‌عنوان فعال غیر حزبی در کمیسیون نظارت بر انتخابات ثبت کنند