تقدی بر ضعف مدیریت در فوتبال به بهانه واقعه تبریز

پس از آنکه ماجرای کهنه و کشدار فوتبال ما از ابعاد مختلف زخم ناسوری شد که امیدی بر بهبود آن لااقل به این زودیها متصوّر نبودیم وهنوز تب داغ ماندن یا نماندن سر مربی تیم ملی فروکش نکرده بود که این روزها ماجرای عجیب و غریب قهرمانی تیم تراکتور سازی و اعلام اشتباه احتمالاً عمدی نتیجه بازی همزمان که در اصفهان برگزار میشد، نقل محافل و رسانه هاست.

مگر نه اینکه قهرمانی یک تیم فوتبال یک رویداد کاملآ ورزشی است که قاعدتآ اثرات چندانی در حوزه های سیاسی و اجتماعی ندارد؟ پس چگونه ممکن است در یک فاصله زمانی هفت – هشت دقیقه ای تمام وسائل ارتباطی و رسانه ای همزمان دچار اختلال شود؟ و مگر منافعی غیر از "یک موفقیت ورزشی" در میان است که امکان رسوخ در سیستم کنترلی و اداری دولت وجود داشته باشد؟

درتجزیه و تحلیل ماهیت امروز فوتبال ما، صرفنظر از افت شدید بازیکنان از لحاظ کیفی و فنی که خود داستان کشدار و غم انگیز دیگری است ، ریخت و پاشهای کلان که بعضآ رنگ و بوئی از فساد سنگین مالی میگیرد، وضعیت ناخوشایند امروز را موجب شده که چنین وقایع بیسابقه ای در دنیای ورزش را شاهدیم .

بدیهی است که صرفنظر از این که فاصله فوتبال ما روز بروز با آسیا و جهان بیشتر میشود، علل اصلی را باید در دامنه عدم ثبات مدیریتی و انتساب مدیران ناکارآمد سیاسی که به ورزش و بویژه فوتبال تسرّی پیدا کرده جستجو کرد.

ازهمین نقطه است که بیراهه رفتن فوتبال ما آغاز میشود.اگر بپذیریم که سوءمدیریت و فقدان صلاحیّت مدیریتی بنیان هر سیستم – حتی کارآمدی - را متزلزل خواهد کرد، از فوتبالی که بشدت از سوء مدیریت رنج میبرد و گردش مالی سالانه آن به دهها میلیارد تومان میرسد، چه انتظاری میتوان داشت ؟ آیا همین دو نکته مهم که اشاره شد زمینه مناسبی برای گرایش به انحراف مالی را فراهم نخواهد کرد ؟

 درکنترل هر سیستم موفّق که از مدیرانی کاربلد، با ثبات و قدرتمند سود میبرد کوچکترین خطای مالی رخ نخواهد داد واگر هم رخ دهد قبل از آنکه نضج گرفته وبه ارقام کلان بدل شود در نطفه خفه خواهد شد ، چه رسد به آنکه بخواهد رسانه ای نیز بشود.

متاسفانه آنچه در سیستم اداره فوتبال ما رخ میدهد شیوه ای بکلی متفاوت است . از یکسو خلاء مدیریتی قدرتمند در راس هرم اداره فدراسیون فوتبال که بصورتی وارونه از سوی تعدادی مربی که بصورت چرخشی در تیمهای مطرح کشور جابجا میشوند و تعدادی بازیکن نما که با ایرادات قابل توجه و بدور از دنیای حرفه ای – به معنای عام کلمه – از این تیم به آن تیم شده و با بی اخلاق ترین آنها برخورد متناسبی صورت نمیگیرد منفعلانه عمل کرده واقدامی برای پیشرفت منطبق با علم روز فوتبال جهان صورت نمیدهند و از سوی دیگررخنه و رشد افراد و مراکزی که فاقد صلاحیت لازمند، بی شبهه زمینه مناسبی برای ریخت و پاشهای کلان و گرایش به سوی حواشی و باند بازی و تبانی و ... بالاخره بسوی فساد خواهد بود.

از تازه ترین نمونه های شاخص ضعف مدیریتی را در ماجرای ابقای سرمربی کنونی تیم ملی بوضوح دیدیم. بعد از ماهها کش و قوس و ناتوانی فدراسیون در تصمیم گیری ،بالاخره با خواست عمومی و با دخالت مستقیم دولت و معرفی نماینده تام الاختیار، در یک مقطع چند روزه ، ماجرا با ماندن سرمربی پرتقالی تیم ملی، به ظاهر خاتمه پیدا کرد. اما چند روز بعد و در نهایت تعجب موضعگیری تند وزیر ورزش و انتقاد شدید شخصی از این مربی را شاهد بودیم ! طبیعی است سئوال بزرگی در اذهان عمومی شکل میگیرد که چگونه وزارت ورزش با هدف پایان دادن به ماجرا نماینده تام الاختیار معرفی میکند اما بعد از چند روز بالاترین مقام ورزش کشور دوباره کار ساده انتخاب سرمربی را زیر سئوال برده و فرآیند بظاهر پایان یافته را مجددا وارد بحران میکند؟.نقدی بر روال سیاسی وزارت ورزش نداریم اما مثلآ آیا امکان آن نبود قبل از معرفی نماینده تام الاختیار و حضور در فرآیند تصمیم گیری، ابهامات امروز جناب وزیرپاسخ داده میشد؟ حال که موضوع بظاهر با دخالت وزارت ورزش در ابقاء سرمربی تیم ملی ظاهرآ بخوشی فیصله پیدا کرده، چه الزامی به رسانه ای کردن ابهامات جناب وزیردر میان بوده است ؟ اگر افکار عمومی این روند نادرست را به تاثیر گذاری مراکز غیر مسئول نسبت دهد، بخطا رفته است ؟ آیا مجموعه این فرآیند ناشی از ضعف شدید مدیریتی و ناتوانی فدراسیون فوتبال از بدیهی ترین مسئولیتهای مدیران این نهاد ورزشی نیست؟

(1) - فوتبال امروز یک زنگ ورزش نیست که دانش آموزان را به حیاط بفرستند. فوتبال امروز یک علم است و مدیریت علمی و خاص خود را مبطلبد. حضور مدیران سیاسی و فرهنگی و اقتصادی در حوزه ورزش و بویژه فوتبال، اقدامی نسنجیده بوده که پیامدهای منفی خاص خود را دارد. مانند آنچه در فوتبال امروز ما میگذرد.