پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : فرمان مشروطیت در اصل فرمان تشکیل مجلس شورای ملی ست که مظفرالدین شاه
قاجار در ۱۳ مرداد ۱۲۸۵ در پاسخ به متحصنین در جنبش مشروطه ایران امضا کرد و
از طریق آن با مشارکت مردم در امر حکومت موافقت کرد و اینچنین حکومت
مشروطه برای اولین بار در ایران تأسیس شد.
خطاب فرمان به صدراعظم
یعنی میرزا نصراللهخان مشیرالدوله است که خود در تهیه آن و راضی کردن شاه
به امضای آن کوشش کرده بود. اصل فرمان به خط احمد قوام (قوامالسلطنه) است.
متن فرمان
جناب اشرف صدراعظم -- از آنجا که حضرت باریتعالی جلشأنه سررشته ترقی و
سعادت ممالک محروسه ایران را بکف کفایت ما سپرده و شخص همایون ما را حافظ
حقوق قاطبه اهالی و رعایای صدیق خودمان قرار داده لهذا در این موقع که
اراده همایون ما براین تعلق گرفت که برای رفاهیت و امنیت قاطبه اهالی ایران
و تشیید مبانی دولت اصلاحات مقننه به مرور در دوائر دولتی
و مملکتی به موقع اجرا گذارده شود چنان مصصم شدیم که مجلس شورای ملی از
منتخبین شاهزادگان قاجاریه و علماء و اعیان و اشراف و ملاکین و تجار و
اصناف بانتخاب طبقات مرقومه در دارالخلافه تهران تشکیل و تنظیم شود که در
مهام امور دولتی و مملکتی و مصالح عامه مشاوره و مداقه لازمه را به عمل
آورده به هیئت وزرای دولت خواه ما در اصلاحاتی که برای سعادت و خوشبختی
ایران خواهد شد اعانت و کمک لازم را بنماید و در کمال امنیت و اطمینان
عقاید خود را در خیر دولت و ملت و مصالح عامه
و احتیاجات قاطبه اهالی مملکت به توسط شخص اول دولت به عرض برساند که به
صحه همایونی موشح و به موقع اجرا گذارده شود. بدیهی است که به موجب این
دستخط مبارک نظامنامه و ترتیبات این مجلس و اسباب و لوازم تشکیل آن را
موافق تصویب و امضای منتخبین از این تاریخ معین و مهیا خواهد نمود که به
صحه ملوکانه رسیده و بعونالله تعالی مجلس شورای ملی مرقوم که نگهبان عدل
است افتتاح و به اصلاحات لازمهٔ امور مملکت و اجراء قوانین شرع مقدس شروع
نماید و نیز مقرر میداریم که سواد
دستخط مبارک را اعلان و منتشر نمایند تا قاطبه اهالی از نیات حسنه ما که
تماماً راجع به ترقی دولت و ملت ایران است کماینبغی مطلع و مرفهالحال
مشغول دعاگوئی دوام این دولت و این مجلس بیزوال باشند -- در قصر
صاحبقرانیه به تاریخ چهاردهم جمادی الثانیه ۱۳۲۴ هجری در سال یازدهم سلطنت
ما
چون در این فرمان با ذکر «شاهزادگان قاجاریه و علماء و اعیان و اشراف و
ملاکین و تجار و اصناف» ذکری از دیگر طبقات مردم نشده بود، به در خواست
نمایندگان پناهندگان سفارت، فرمان دیگری صادر شد:
جناب اشرف صدراعظم -- در تکمیل دستخط سابق خودمان مورخه چهاردهم
جمادیالثانیه ۱۳۲۴ که امر و فرمان صریحاً در تأسیس مجلس منتخبین ملت
فرموده بودیم مجدداً برای آنکه عموم اهالی و افراد ملت از توجهات کامله ما
واقف باشند امر و مقرر میداریم که مجلس مزبور را به شرح دستخط سابق سریعاً
دایر نموده بعد از انتخابات اجزاء مجلس فصول و شرایط نظام مجلس شورای
اسلامی را مطابق تصویب و امضای منتخبین به طوری که شایسته مملکت و و ملت
و قوانین شرع مقدس باشد مرتب بنمائید که به شرفعرض و امضای همایونی ما
موشح و مطابق نظامنامه مزبور این مقصود مقدس صورت و انجام پذیرد
در این فرمان عبارت «منتخبین ملت» آمده و نیز به جای «مجلس شورای ملی» از "مجلس شورای اسلامی" نام برده شده است.
منبع: خبر