پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : 
کاوش محوطه برده مار (ده کُن) در دره پل ملا از توابع شهرستان سروآباد استان کردستان بخشی از برنامه کاوش های نجات بخشی محوطه های فرهنگی - تاریخی واقع در محدوده سد و نیروگاه داریان در منطقه اورامان است.
در مراحل نخستین کاوش این محوطه، آثاری از معماری سنگ چین همراه با پراکندگی سفال یافت شده که لایه سطحی آن دارای آثاری از دوره اسلامی است.
علاوه بر کاوش در این محوطه، مکان های دیگری با آثار دوره های پارینه سنگی جدید و فراپارینه سنگی با قدمت بین 12 تا 40 هزار سال پیش و مکان های مربوط به دوره های متأخرتر، در چند ماه اخیر شناسایی شده و کاوش آن ها توسط چند تیم از باستان شناسان آغاز شد.
بر اساس گزارش پژوهشگاه میراث فرهنگی، کاوش های باستان شناسی در محدوده سد داریان توسط چهار گروه باستان شناسی و با هدایت فریدون بیگلری انجام می شود.
برنامه کاوش نجات بخشی در مکان های پارینه سنگی هجیج محدوده سد و نیروگاه داریان، کاوش در مکان های سلین و بررسی محوطه های فرهنگی تاریخی محدوده سد و نیروگاه داریان، کاوش در مکان های مرشیخ (پل ملا) و بررسی محوطه های فرهنگی و تاریخی محدوده سد و نیروگاه داریان و کاوش در مکان های سوچر و پل ملا و بررسی محوطه های فرهنگی - تاریخی محدوده سد و نیروگاه داریان به ترتیب با سرپرستی سونیا شیدرنگ، حنان بحرانی پور، امیر ساعد موچشی و فریدون بیگلری انجام می شود.
همزمان با کاوش های باستان شناسی، بررسی های مردم شناسی در محدوده سد داریان به زودی توسط تیمی از مردم شناسان ایرانی و فرانسوی آغاز خواهد شد.
رییس پژوهشکده باستان شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در این خصوص گفت: حوزه فرهنگی اورامان زیستگاهی است که از دوره پارینه سنگی تا دوره اسلامی تداوم داشته است.
حمیده چوبک افزود: این دره جایگاه فرهنگی مهمی در منطقه دارد به گونه ای که آثار وجودی آن هنوز در گویش اهالی دیده می شود و از این سو شناخت آن دارای اهمیت فراوان است.
این باستان شناس پیشکسوت ابراز امیدواری کرد که در کنار ساخت این سد ضمن حل مشکل کم آبی منطقه به ارزش های فرهنگی موجود در منطقه نیز اهمیت داده شود.
