پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
ارنست مونیز، وزیر انرژی آمریکا روز جمعه در مصاحبه‌ای با شبکه خبری پی‌بی‌اس بار دیگر بر لزوم دسترسی به اماکن و اشخاص برای توافق هسته‌ای با ایران تأکید کرد.
به گزارش فارس، مونیز در ابتدای این مصاحبه در پاسخ به سوال مجری مبنی بر اینکه آیا ضرب‌الاجل ۳۰ ژوئن برای توافق هسته‌ای، موعدی «واقعی» است گفت که واشنگتن خواستار توافق در تاریخ مذکور است.
او گفت: «ما مطمئنا می‌خواهیم در ۳۰ ژوئن به توافق برسیم. دلایل متعددی برای این موضوع داریم، اعم از تعاملاتی که باید بعد از آن با کنگره داشته باشیم و گزارشی که باید به انها بدهیم. بنابراین داریم سخت تلاش می‌کنیم.»
دولت آمریکا بایستی مطابق مفاد قانونی که ماه گذشته به امضای باراک اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا رسید توافقنامه هسته‌ای احتمالی را تا موعد ۹ جولای (نه روز بعد از ضرب‌الاجل) تقدیم کنگره کند. در صورتی که دولت در موعد مقرر توافقنامه را تحویل کنگره دهد، دوره نظارت بر آن ۳۰ روزه خواهد بود؛ در غیر این صورت دوره مورد نظر به ۶۰ روز افزایش خواهد یافت.
ارنست مونیز افزود: « هدف ما تکمیل این توافق است تا ما و شریکانمان یعنی گروه ۱+۵ بتوانیم اطمینان داشته باشیم که برنامه هسته‌ای ایران صلحآمیز است؛ و اینکه اگر چنین نبود، به سرعت این موضوع را تشخیص داده و به آن پاسخ‌های مناسب بدهیم.»
مونیز در بخش دیگری از این مصاحبه «شفافیت و راستی‌آزمایی» را زیربنای توافق هسته‌ای با ایران خواند و افزود: «ما بر سر اقداماتی فوق‌العاده، اعم از آگاهی از کل زنجیره تأمین در سر تا سر فرایند غنی‌سازی توافق کرده‌ایم. این نوع از دسترسی را برای مدت طولانی خواهیم داشت، بنابراین من فکر می‌کنم ما اقدامات راستی‌آزمایی کاملاً فوق‌العاده‌ای خواهیم داشت.»
مونیز این اقدامات راستی‌آزمایی را محور مسدود کردن آنچه راههای مخفیانه ایران برای دست‌یابی به سلاح هسته‌ای خواند عنوان کرد.
وزیر انرژی آمریکا در پاسخ به سوال دیگری درباره مخالفت مقامات ایرانی با دسترسی به «سایت‌های نظامی» و دانشمندان ایران گفت: « ما نیاز داریم اقدامات راستی‌آزمایی که توصیف کردم را داشته باشیم. درباره دانشمندان باید بگویم که بخشی از ابعاد هسته‌ای توافق باید حل مسائل مربوط به PMD یا ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته‌ای ایران باشد و دسترسی به آنها و مصاحبه با آنها برای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (نه ما) ضروری خواهد بود. برای آژانس، هم دسترسی به اشخاص و هم اماکن ضروری خواهد بود.»
منظور از «ابعاد نظامی احتمالی» ادعاهایی هستند مبنی بر اینکه ایران قبل از سال 2003 اقدام به انجام آزمایش‌هایی در زمینه سلاح‌های هسته‌ای در برخی از سایت‌های خود کرده است. کشورهای غربی ادعا می‌کنند شواهد مربوط به این تحقیقات از اسنادی به دست آمده‌اند که در لپ‌تاپی متعلق به یکی از فعالان برنامه هسته‌ای ایران بوده‌اند.
بسیاری از کارشناسان در صحت این اسناد و منبع آنها ابراز تردید کرده و این احتمال را مطرح کرده‌اند که آنها توطئه‌ای برای جنجال‌آفرینی بر سر برنامه هسته‌ای ایران بوده باشند. «محمد البرادعی»، مدیر کل سابق آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که در زمان افشای سندهای مزبور سکان هدایت این نهاد بین‌المللی را در دست داشته در کتاب خاطرات خود درباره صحت و اعتبار آنها ابراز تردید کرده است.
مونیز به این سوال که آیا دسترسی به اشخاص و اماکن، عوامل اساسی برای رسیدن به توافق هسته‌ای هستند، اینطور پاسخ داد: «بله، کاملاً.»
این اظهارات وزیر انرژی آمریکا در حالی صورت گرفته که کارشناسان می‌گویند فشارها بر ایران برای مصاحبه با دانشمندان هسته‌ای یا بازدید از اماکن نظامی جهت تحقیق درباره «ابعاد نظامی احتمالی» فراتر از اختیارات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تحت سند پروتکل الحاقی است و آژانس تنها با درخواست از ایران برای امضای سند «پروتکل الحاقی مضاعف» است که می‌تواند چنین مطالبه‌ای را مطرح کند.
ایران در چارچوب تفاهم لوزان که در 13 فروردین‌ماه سال جاری با گروه 1+5 امضا کرد با اجرای پروتکل الحاقی در صورت حصول توافق هسته‌ای نهایی موافقت کرده است، اما به گفته کارشناسان، تجربیاتی نظیر ترور دانشمندان هسته‌ای یا وقایع رخ داده برای عراق در بازرسی‌های سازمان ملل از این کشور تحت برنامه موسوم به «آنسکام» خاطراتی تلخ هستند که تهران را به سر سپردن به هر گونه تعهدات فراتر از سند پروتکل الحاقی مشکوک می‌کند، گو اینکه اجرای پروتکل الحاقی در جریان توافق موسوم به «سعد آباد» در پاییز سال 1382 خود نیز تداعی‌گر خاطراتی خوشایند نیست.
علاوه بر این دغدغه‌ها، هانس‌بلیکس، مدیر کل اسبق آژانس ماه گذشته با بیان اینکه نمی‌توان برای بازرسی‌ها از برنامه هسته‌ای ایران ترتیباتی جدا از سایر کشورها در نظر گرفت درخواست‌های مربوط به بازرسی در هر مکان و مکان از تأسیسات هسته‌ای ایران را «غیرقابل‌قبول» خوانده است.
وزیر انرژی آمریکا تصریح کرد موصوعاتی مانند مرحله‌بندی تحریم‌‌ها مسائلی هستند که باید طی دو هفته آینده درباره آنها مذاکره صورت گیرد.
او در ادامه در پاسخ به سوال مجری برنامه که مدعی شد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش خود نوشته ایران ذخائر اورانیوم خود را بر خلاف تعهداتش افزایش داده گفت که مقامات آمریکایی در این باره توضحیات لازم را داده‌اند.
مونیز افزود آژانس همواره تصریح کرده ایران به تمامی تعهداتش پایبند بوده است. مونیز در توضیح بیشتر گفت که ایران تا تاریخ‌های تعیین‌شده ذخائر اورانیوم خود را کاهش خواهد داد و آن را به مقادیر تعیین‌شده خواهد رساند.
مونیز گفت دو راه برای کاستن از ذخائر اورانیوم، رقیق‌سازی و انتقال به خاک یک کشور دیگر هستند که به باور او، راه دوم راهی ساده‌تر است.
وزیر انرژی آمریکا در پاسخ به سوالی درباره اینکه آیا جان کری آماده است هفته آینده به وین سفر کند گفت که با وزیر خارجه ملاقات کرده و او آماده انجام این سفر است.
این مقام امریکایی تحریم‌های بین‌المللی وضع شده با فشار آمریکا علیه ایران را نشان‌دهنده عدم اعتماد جامعه بین‌المللی به صلحآمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران دانست و در ادامه گفت: «من این توافق را فرصتی می‌بینم که ایران در دراز مدت نشان دهد که مقاصدش از برنامه هسته‌ای کاملاً صلحآمیز است.»
