روایتی از متن و حاشیه دیدار شاعران با رهبر معظم انقلاب

 پایگاه اطلاع رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنه ای روایتی از متن و حاشیه دیدار شاعران با رهبر معظم انقلاب منتشر کرد.

به گزارش  پایگاه اطلاع رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنه ای، متن این گزارش به این شرح است: وقتی وارد محوطه حیاط بیت شدم فضا آرام بود و چند نفری نشسته بودند روی زیلوهای پهن شده در حیاط. هوا دم داشت، معلوم بود قبل از آمدن شعرا زمین را آب زده اند. همه داشتند خوش و بش می کردند. بعضی نشسته بودند در صف دوم و سوم نماز، لابد به هوای نزدیک تر بودن به آقا. غافل از اینکه موقع آمدن ایشان تغییر و تحولات زیادی رخ می دهد.

بین آنها که عقب نشسته بودند سیدسکندر حسینی را شناختم. شاعر اهل بلخ که در محفل شعر فجر کابل هم شعر خوانده بود سال گذشته و در افغانستان یک انجمن شعر راه انداخته بود به اسم مولانا. نشستم و سلام و علیکی کردم. پرسیدم از غیر ایرانی هایی که او می شناسد، گفت سیداحمد شهریار از پاکستان هست که در فارسی و اردو شعر دارد. از شعری که می خواست بخواند پرسیدم، یک شعر بلند نشانم داد که روی بعضی ابیاتش خط زده بود. گفت: اگر فرصت بشود، و خندید.

محسن مؤمنی را دیدم با همان لبخند همیشگی و تسبیح فیروزه ای رنگی که در دست می چرخاند. شعرا که می آمدند خوش آمد می گفت.

شعرا یکی یکی و دوتا دوتا می آمدند. خانم ها در صف های عقبی که به باغچه کشیده شده بود، نشسته بودند. آقای دست پیش روی صندلی نشسته و آرام بود. یک شاعر هندی و یک شاعر پاکستانی آن طرف تر روی صندلی نشسته بودند، مؤدب هم کنارشان. اسماعیل امینی مثل همیشه آرام و نجیب نشسته بود کنار درختی به تکیه. جواد محقق با سعیدی راد صحبت می کرد.

کاغذها و کتاب های نویسندگان که آمد، آرامش جمع کمی به هم خورد. همدیگر را صدا می زدند و کاغذ و کتابشان را می گرفتند. شرکت کنندگان این جلسه که کم کم عمرش دارد به سه دهه می رسد، امیدشان به دیده و خوانده شدن کارهایشان زیاد است، به خاطر همین هول می زنند کتابشان را پیدا کنند که بدهند دست آقا. یک پسر جوان که تی شرت سیاه آستین کوتاه داشت و از گرما کلافه شده بود، بلند شد و آرام زیر لب می غرید: سردرد گرفتیم. مردیم. حوصله مان سر رفت.

هوا خاکستری شده بود و پرنده هایی که روی کاج های بلند خیابان فلسطین می نشینند، رفتند. شاید نیم ساعتی مانده بود به اذان که آقا آمدند. جمع بلند شدند و صلوات فرستادند. آقا جلو آمدند به هر که می شد در آن شلوغی نظر کردند، نگاه کردند و سر تکان دادند به سلام.

وقتی نشستند تازه معلوم شد صف ها چقدر به هم ریخته. ازدحام شد به دیدن ایشان. از یک طرف می آمدند و از یک طرف می رفتند. سلام و خوش و بش.

قزوه به رسم مهمان نوازی، شعرای خارجی را جلو آورد برای معرفی. احمد شهریار رفیق سکندر را جلو هل داد و گفت: اگر قرار باشد پاکستان اقبال دومی به خودش ببیند، همین است. آقا لبخند زدند و گفتند: جدی فارسی هم شعر دارید شما. شهریار به زبان آمد که بله شعر فارسی هم می گویم.

بعد پیرمرد هندی را راهنمایی کردند که اسمش دهر مندرنات بود. قزوه تندتند توضیح می داد که پدر و مادر مندرنات از مبارزین علیه استعمار بودند و از یاران گاندی. پدر مندرنات هم علاوه بر اینکه شاعر بوده در دولت جواهر لعل نهرو وزیر بوده. سه کتاب هم برای پیامبر صلی الله علیه وآله، امام علی علیه السلام و امام حسین علیه السلام از شعر شعرای هندو جمع کرده. قزوه حرفش را تمام کرد که ایشان مسلمان نیست، هندوست. آقا صورت مندرنات را بوسیدند.

بعد دکتر محمد اکرم آمد که آقا حسابی تحویلش گرفتند و بوسیدندش. انگار آقا او را می شناختند.

بعد از او شاعری عرب جلو آمد که نفهمیدم کجایی بود، شاید یمن. از بین صحبت ها «کیف حالکم» آقا را متوجه شدم و بعد «نصرکم الله علی اعدائکم».

همین موقع ها سبزواری آمد. به اقتضای پیشکسوتی و احوالش شعرا راه باز کردند تا او جلو برود. آقا خوشحال شدند و برای بوسیدنش گردن کشیدند. در حالت عادی هم صدای سبزواری سخت شنیده می شود چه رسد به شرایط ازدحام. بعد از احوالپرسی از حلقه ی ازدحام بیرون آمد. همان پسر سیاه پوشی که از اوضاع شاکی بود جلو آمد. صورتش عرق کرده بود. آقا دست کشیدند به صورت پسر، پسر همان دست آقا را بوسید. لبخندش از محیط ریش پرفسوری آنکادرش بیرون زده بود و ردیف دندان های سفیدش معلوم بود. آن قدر حواسش پرت شد که یادش رفت کتابش را بدهد آقا.

شاعری از ترکیه جلو آمد با لهجه ی استانبولی چیزهایی گفت. قزوه هم توضیح اجمالی داد که از شاعران مقاومت است در ترکیه.

شاعر مسنی کپی شناسنامه و کپی سند ملکی ای را آورده بود از آقا دستوری اداری بگیرد. یکی دو نفر پیرمرد را بلند کردند و حالی اش کردند اینجا جایش نیست.

امید مهدی نژاد هم مجله ی سه نقطه اش را داد و لابلایش کتاب کوچکی از طنزهایش. وقتی می رفت به من گفت: «اسم من را بنویس!» پنکه ای پشت سر آقا می چرخید و باد می زد ولی تأثیری بر گرما نداشت.

صداها یک خط درمیان می رسید اگر می رسید و گفت وگوها بیش از این بود. صدای اذان که بلند شد، محافظ ها جدی تر شدند و شاعرها پراکنده تر. صف نماز شکل گرفت و سجاده ی سفیدی پهن شد برای آقا. آقا که از جمع رو برگرداندند سمت قبله دیگر شعرا به فکر جاگیری در صف های نماز بودند. هنوز صدای اذان از دوردست می آمد که آقا ایستادند به تکبیر و حیاط ساکت شد و فقط صدای قرائت سوره ی حمد ایشان می آمد.

نماز مغرب خواندیم و بعدش آقا نافله خواند. نماز عشاء خواندیم و تا ما برویم دنبال کفش هایمان باز آقا نافله خواند. نمازشان که تمام شد و بلند شدند، عباس احمدی صدایشان کرد و کتابی سمتشان گرفت. آقا کتاب را نگاه کردند و با دقت خواندند: مخزن الا...شرار. تا نمک ترکیب نام کتاب به آقا مزه داد، خنده شان گرفت. ازآن خنده ها که کمی غیر ارادی است و لابد دلچسب تر. کتاب را پشت و رو کردند و باز گفتند: مخزن الاشرار! این بار به لبخند.

جمع برای افطار آماده بود و آقا همان ابتدای ورودی که سفره ی خانم ها بود، ایستادند. خانم ها که بیشترشان جوان بودند، جمع شده بودند به دیدن آقا. یک نفر از بین جمع گفت: آقا دعامون کنید. آقا با لبخند گفتند چشم... ماشاءالله، آدم از دیدن این همه شاعر در خانم ها خوشحال و امیدوار می شود. یک نفر سریع انگشترش را درآورد و گرفت سمت آقا: آقا می شه این را تبرک کنید. آقا انگشتر را گرفتند و دعایی خواندند. انگشتر را که پس دادند چند نفر دیگر انگشترشان را گرفته بودند سمت آقا. یک نفر دیگر از خانم ها گفت: آقا بعضی ها که دعوت نشده بودند و نتوانستند بیایند، خیلی سلام رساندند. آقا انگشترها را یکی یکی تبرک می کردند، بین دعا و تبرک گفتند: سلام من را بهشان برسانید. آقا انگشترها را می دادند به همان یکی دو نفری که جلوتر از بقیه بودند و می گفتند: مواظب باشید به صاحبش برسد.

آقا آرام رو برگرداند سمت مسیر. بالای پله ها هم کسی کتابی نشان ایشان داد. آقا پرسیدند: «این شهید قنوتی است یا قنواتی؟» آن بنده خدا گفت: قنوتی. آقا گفتند: «این شهید همانی است که مغزش را درآوردند؟» آن بنده خدا گفت: «بله عکسش هم توی کتاب هست.» آقا راه افتادند و گفتند: «بله کتاب را که خوانده ام.» و این جمله چقدر از زبان ایشان آشناست: «این کتاب را خوانده ام».



* * *

آقا که داشت می نشست برای افطار خودم را بین آقای محقق و رحماندوست جا دادم. رحماندوست پای مصنوعی اش را تکان داد تا جای من بهتر شود و گفت: مجلس، ما را از شعر و قصه انداخته و این را به آقا گفتم می دونی چی گفت؟ گفت: تا یک ورق از کلیله در گوشم شد / سیصد ورق از شفا فراموشم شد.

سفره ی افطاری ساده اما کامل بود. نان، پنیر، سبزی، خرما، چای، حلوا، برنج، مرغ و البته آب. بین غذا خوردن آقا طبق معمول بعضی آمدند به سلام و علیک. آقا با یک دست آرام غذایشان را می خوردند و بینش جواب هم می دادند. بعد از غذا هم یکی از شاعران جوان آمد جلو که آقا بوسیدش. چیزهایی گفتند که نشنیدم. آقا به کسی رو کردند و گفتند: اینها حاضریراقان صحنه هستند. جوان ادب کرد و گفت: ما دلگرمیم به دعاهای شما. آقا گفتند: ای عشقِ دل افروز، دل من به تو گرم است. به خاطر کوتاهی شب برنامه باید زودتر شروع می شد.



* * *

ساعت نزدیک 10 شب بود که قاری جلسه را رسمی کرد: إِنَّ الْأَبْرَارَ یَشْرَبُونَ مِن کَأسٍ کَانَ مِزَاجُهَا کَافُوراً...

بعد از قرآن قزوه جلسه را با شعری از مرحوم منزوی شروع کرد درباره ی امام حسن مجتبی علیه السلام :

از جانب خدای تعالی گُزین شدی

آیینه دار حُسن جهان آفرین شدی

زیبا به خَلق و خُلق و به روی و موی

مجموعه محاسن روی زمین شدی

قزوه آخر شعر گفت به این خاطر این شعر را از منزوی انتخاب کرده که منزوی مصادره شده به عاشقانه سرایی و خواسته این وجه شاعرانگی او را هم یاد کند. بعد رفتگان شعر معاصر را یکی یکی یاد کرد و تذکری هم از آقا گرفت که: مرحوم بهجتی را نگفتید.

قزوه به بزرگی حمید سبزواری در شعر و شاعری انقلاب اشاره کرد و هم سنی او با مرحوم مشفق و مرحوم شاهرخی و از او خواست شعری بخواند. سبزواری سلام کرد و خواند:

خوش نشینان ساحل بدانند

موج این بحر را رامشی نیست

دل به امید رامش نبندند

بحر را ذوق آسایشی نیست

آقا که بین شعر آفرین می گفتند بعد از شعرخوانی سبزواری گفتند: طیب الله انفاسکم آقای حمید. خیلی شعر خوبی بود، شعر جوانانه ای بود. معلوم می شود آدم در نود سالگی هم می تواند شعر جوانانه بگوید. خدا دلتان را جوان بدارد و جسمتان را سالم. ممنون.

قزوه رفت سراغ شعرای خارجی. دکتر محمد اکرم از پاکستان، پیر شاعران فارسی گوی آن دیار. از اقبال شناسان معروف. اینها را قزوه در معرفی دکتر اکرم گفت تا او شعرش را بخواند. اکرم پیرمردی کوتاه و تکیده و سر و رو سپید کرده بود که لباس بلند پاکستانی پوشیده بود. تشکر کرد از فرصتی که برایش مهیا شده و خواند:

رندان بلانوش که سرمست الستند

از هر دو جهان رَسته، به میخانه نشستند

مستان قلندرمنش حلقه ی همت

هر بند گسستند و ز هر سلسله رَستند

اکرم که شعرش تمام شد آقا گفتند: خیلی خوب بود دکتر اکرم زنده باشید. من کتاب ایشان را درباره ی اقبال 30سال پیش خواندم. از اقبال شناسان اردو زبان و فارسی دوست هستند. انتظار هم دارند که آقای دکتر حداد با ایشان همکاری بیشتری کنند، به من گفتند به دکتر حداد سفارش کنم. بعد کمی خم شدند جلو و به دکتر حداد نگاه کردند و ادامه دادند: بدین وسیله به دکتر حداد سفارش می کنم همکاریتون را بیشتر کنید. حداد عادل چیزی گفت در مایه ی اینکه همکاری دارند. آقا جواب دادند: معلوم می شود کافی نبوده همکاری تان. دکتر حداد خندید، اکرم هم.



* * *

قزوه رفت سراغ دهر مندرنات هندی. از چهره های شناخته شده ی شعر هندوستان و فرزند گبینات از شاعران بزرگ هندوستان.

آقا به قزوه گفت: بفرمایید که هندو هستند. قزوه تأکید کرد که او و پدرش هر دو هندو هستند.

دهر مندرنات یک رباعی از پدرش خواند:

دین است حسین، فخر دین است حسین

دین است امانت و امین است حسین

چون خاتم الانبیا محمد بوده

بر خاتم الانبیا نگین است حسین

آقا چند بار سر تکان داد و آفرین کرد و گفت:

ای بسا هندو و ترک همزبان / ای بسا دو ترک چون بیگانگان

پس زبان همدلی خود دیگر است / همدلی از همزبانی بهتر است



* * *

قزوه شاعری از تاجیکستان را معرفی کرد، شاه منصور شاه میرزا. شاه میرزا سلام کرد و گفت: واقعاً برای من جای افتخار و سرافرازی است که در این محفل عرفانی شعر شرکت دارم و فکر می کنم در هیچ کشور دنیا یک رهبر بر جایگاه شاعر این قدر ارزش قائل نیست که در ایران باشد. من زمانه ای هم که در تاجیکستان بودم بی صبرانه این برنامه را دنبال می کردم و عاشقانه تماشا می کردم. بعد شعرش را خواند:

دل اندوه پرور نباشد نباشد

هما سایه گستر نباشد نباشد

به شیرینی ذکر حق دلخوشم من

سر سفره شکّر نباشد نباشد

شاه میرزا یک جا در شعرش خواند:

خوشا گم شدن در معاد نگاهت

اگر صبح محشر نباشد نباشد

آقا به شوخی گفتند: هست دیگر، چاره ای نیست! جمع خندیدند و زود آرام گرفتند.

شاه میرزا شعرش را تا آخر خواند و آقا آفرین گفتند. هم بر لفظ هم بر معنا. بعد از تشویق آقا قزوه گفت: من تأثیر شعرخوانی بعضی از دوستان را که از خارج می آیند می خواهم بگویم. پارسال دکتر شکلا شاعر هندو اینجا شعری درباره ی مولا علی علیه السلام خواند. امسال برای ایشان برنامه ای در دهلی می ساختیم، یک استاد دیگر دانشگاه به ما گفت: وقتی شعرخوانی او در فضای مجازی منتشر شد و دانشجوهای ایشان آن را دیدند، 120نفر از دانشجوها آمدند در رشته ی زبان فارسی ثبت نام کردند.

آقا با لحنی طنزآلود گفتند: شما کارتان درسته! جمع خندیدند. قزوه فهمید در تعریف ها کمی مبالغه کرده. گفت: البته این مال بزرگی این جلسه و خود آقاست. جمع همچنان می خندید.



* * *

نوبت رسید به ضامیق محموداف که قزوه صدایش زد ضامیق محمودزاده. ضامیق را هم در باکو دیده بودم. شاعری اهل جمهوری آذربایجان با شعرهایی پرشور. جوانی بود دوستدار ایران. شعرهای مذهبی اش در آذربایجان پرطرفدار بود و یادم هست با حاج آقای اجاق نژاد نماینده ی ولی فقیه در باکو مرتبط بود. ضامیق سلام هموطنانش را رساند و تقاضای دعایشان و از آقا تشکر کرد که به حضور پذیرفته او را. آقا گفت: ان شاءالله دعا ایلرم. ضامیق ادامه داد: من را هم لطفاٌ به اسم دعا کنید که از نوکران امام زمان باشم. ضمناً یک تبرکی هم ازتان می خواهم چون ما عطشمان زیاد است، حسرتمان هم زیاد است. بعد شعری خواند با نام دیارهای مظلوم. شعری در مظلومیت یمن و فلسطین و افغانستان و بحرین و آفریقا. آقا آفرین گفتند و به ترکی از آقای کلامی خواستند بعداٌ درباره ی برخی مضامین ترکی این شعر به ایشان توضیح دهد.



* * *

نوبت رسید به آقای حکمت از استهبان فارس. حکمت سلام کرد و خواند: «گنه کرد در بلخ آهنگری...» آقا فوری به شوخی گفتند: «عجب! جدیداً؟... قدیم هم بود ...» همه خندیدند. حکمت شعرش را خواند:

یکی را پسر مست و مخمور بود

ز اخلاق نیکو بسی دور بود

یکی باغ انگور بودش پدر

معیشت نمودی از این رهگذر

چو مستی هر روز فرزند دید

همه تاک آن بوستان را برید

شعر علی حکمت از دسته شعرهای اخلاقی بود. آقا آخر شعر گفتند: «کلمات خوب چیده شده و بدون حشو و زوائد. توی سبک شعر اخلاقی حشو نداشتن خیلی مهمه.»



* * *

قزوه اسم سیدسکندر حسینی را خواند. سید سلام کرد و گفت پاره هایی از یک غزل مثنوی بلند را می خواند با مضمون اوضاع فعلی افغانستان. آقا به شوخی گفتند: حالا چند بیتش را می خواهید بخوانید. سکندر گفت: 15-20 بیت. و شروع کرد:

این قصه از سواحل آمو شروع شد

با کوچ دسته های پرستو شروع شد

ناگاه در مسیر قریب الوقوع مرگ

تنها گذشته ثانیه ای از شروع مرگ

وقتی که ریخت قطره ی خون در میان خاک

دیدم که رخنه کرده جنون در میان خاک

این است شهر خسته و دنیای مردگان

با من خوش آمدی به تماشای مردگان

سیدسکندر محکم و با صلابت شعر می خواند و البته کمی با سرعت. شاید به خاطر سؤال آقا درباره ی تعداد ابیات. شعر سکندر که تمام شد آقا خیلی تشویقش کردند به آفرین و ماشاءالله. و گفتند: «از افغانستان خاطرات شعری خوبی داریم ولی الان این خیز دوباره ی شعر در افغانستان خیلی جالب است.» آقا سر ذوق آمده بودند و سراغ آقای کاظمی را گرفتند: «آقای کاظمی نیستند؟» و البته کاظمی نبود.

شعرخوانی آقای سید سکندر حسینی از افغانستان



* * *

قزوه امجد ویسی را معرفی کرد از سنندج. ویسی لباس کردی پوشیده بود. او سلام مردم کردستان را رساند و از آن دیار به سرزمین مجاهدت های خاموش یاد کرد.

اول شعری کوتاه و کردی خواند. تا تمام شد، آقا ترجمه اش را خواستند. ویسی گفت: شعر از ملا مصطفی بهسارانی بود به این مضمون که: وقتی که خوابم عمیق و رویایی می شود، دوست دارم تو را در خواب ببینم و قدم های تو را بر چشمانم به تصویر بکشم. اگر همین هم نشد با مژه هایم خاک قدمت را جارو کنم.

ویسی بعد از این ترجمه غزلی فارسی خواند:

روزی که نگاهم به دو چشمان تو افتاد

همچون غزلی دست به دامان تو افتاد

بعد از اتمام شعر آقا گفتند: خدا ان شاءالله شما را و همه ی نفس های گرم استان کردستان را که استانی فرهنگی است، برای فرهنگ این کشور باقی بدارد. ما در آنجا از مرحوم گلشن و ستوده خاطرات خیلی خوبی داشتیم، خدا رحمتشان کند.



* * *

رضا نیکوکار از گیلان معرفی شد برای شعرخواندن. او غزلی برای پیامبر صلی الله علیه وآله خواند:

گفتند از شراب تو میخانه ها به هم

خُم ها به وقت خوردن پیمانه ها به هم

تو آن حقیقتی که تو را مژده می دهند

اسطوره های خفته در افسانه ها به هم

آقا نیکوکار را تشویق کردند و پرسیدند کتاب چاپ شده هم دارد یا نه؟ نیکوکار گفت کتابش را داده سر شب به آقا. آقا گفتند: این غزل شما بنده را وادار می کند بروم حتماً کتاب شما را از اول تا آخر بخوانم.

بعد از جلسه اسم کتابش را درآوردم: خواب مشترک، انتشارات سوره مهر.



* * *

عباس احمدی قرار بود شعری طنز بخواند. به آقا گفت نقیضه ای است بر یکی از شعرهای فاضل نظری. آقا پرسیدند از خود

فاضل اجازه گرفته یا نه که احمدی گفت گرفته. بعد بیت اول شعر فاضل را خواند:

مرگ در قاموس ما از بی وفایی بهتر است / درقفس با دوست مردن از رهایی بهتر است

تا این بیت تمام شد آقا گفتند: آفرین... بعد رو کردند به فاضل و ادامه دادند: آفرین به فاضل.

احمدی شعر طنزش را خواند. جاهایی کمی فلفلی، جاهایی کمی نمکی، خنده ی آقا و حضار را دربرداشت:

مرگ نزد شاعران از بی نوایی بهتر است

وضع ما از مردم اتیوپیایی بهتر است

فقر و زن هر دو بلا هستند در خانه ولی

بین این هر دو بلاها زن، خدایی بهتر است

آقا با دست به خانم ها اشاره کردند و به شوخی گفتند حقش نبود این بیت را اینجا بخوانی. خانم ها و بقیه همه با هم خندیدند.

شعر طنز آقای عباس احمدی



* * *

مهدی مردانی از قزوین یک شعر خواند برای غدیر:

آن سان که دست گل سر دست بهار رفت

آن روز دست یار سر دست یار رفت

در بیت آخر خواند:

می خواستم ز آدمیان دلبری کنم

گفتم که یاعلی دل پروردگار رفت

آقا آفرین گفتند و اینکه: «مبالغه ی قشنگی بود.»



* * *

مهدی جهاندار از اصفهان معرفی شد توسط قزوه برای شعر خواندن و او مخمس خواند برای حضرت علی علیه السلام:

با ساقی میخانه کسی گفت امیرا / خورشید وشا، باده کشا، ماه منیرا

یارا و نگارا و بزرگا و دلیرا / باید در این خانه بخوانم چه کسی را

آقا تشویقش کردند مخصوصاً برای استفاده های به جا و زیبا از آیات قرآن.



* * *

سیدمحمدصادق آتشی از یزد نفر بعدی بود. در معرفی خودش گفت:

از حسینیه ی ایرانم؛ یزد

آن که مشهور قنوت است و قنات

شادی روح شهید محراب

آیت الله صدوقی صلوات

آقا خیلی خوششان آمد از این بیتی که خواند.

مسجد یکی، مناره یکی و اذان یکی ست

قبله یکی، کتاب یکی، آرمان یکی ست

ما را به گرد کعبه طوافی ست مشترک

یعنی قرار و مقصد این کاروان یکی ست

فرموده است: «واعتصموا...، لا تفرّقوا»

راه نجات خواهی اگر ریسمان یکی ست

آقا بعد از شعر آتشی را تشویق کردند و گفتند: جزو موضوعاتی که در شعر خیلی بهش احتیاج داریم، یکی همین وحدت است. شما هم با روحیه ی جوانی و الفاظ با طراوت و جوان این شعر را گفتید.



* * *

محمد غفاری شعری در استقبال یکی از شعرهای صائب تبریزی خواند:

رو به زیبایی او چشم تماشاست بلند

سمت بخشندگی اش دست تمناست بلند

قطره در قطره - که تا ساحل لطفش برسد -

موج، دستی ست که از شانه ی دریاست بلند

آقا بعد از شعر گفتند: خدا خیرتان بدهد به یاد و احترام صائب شعر گفتید.



* * *

فاطمه بیرامی خواند:

وقتی که شاعری دلت آئینه ی خداست

یعنی محل آمد و رفت فرشته هاست

وقتی که شاعری نم باران شنیدنی ست

گیسوی بید در نفس بادها رهاست

اسما سوری هم خواند:

منم گنجشکِ مفتِ سنگ هایِ بر زمین مانده

هراسی کهنه از صیادهای در کمین مانده

شعرش را آقا خیلی تشویق کردند و البته گفتند: «ان شاءالله شیرین تر و امیدوارانه تر شود.»

بعد معصومه فراهانی که دانش آموز جمع بود و جوان ترین، سلام رفقایش را رساند و خواند:

قصه به سر نمی رسد و طِی نمی شود

هِی خواستم که دل بکنم، هِی نمی شود

پرسیده ای که کی دل من تنگ می شود

خندیده ام، عزیز! بگو کی نمی شود؟

آقا بعد از شعر گفتند: «آفرین... شماها آینده ی خوبی دارید، به شرطی که کار کنید. فکر نکنید اینجا منزل آخر است، اینجا تازه اول راه است.»

پروانه نجاتی از شیراز شعری خطاب به دخترش خواند. شعر جدید نبود، قدیمی بود، و از روی کتاب خواند. خود متن هم بیش از شعر، نظم بود.

آخرین خانم هم عطیه سادات حجتی بود با شعری حماسی.



* * *

قزوه به آقا و جمع توضیح داد 17نفر از 19نفری که شعر خواندند، بار اولشان بوده. آقا با لبخند گفتند: شعر اولی ها. قزوه در ادامه ی توضیحاتش گفت: شرکت کنندگان هم بیش از 70درصد جدیدند. بعد قزوه بیابانکی را صدا زد که به عنوان یک غیر شعر اولی، شعری بخواند. بیابانکی هم به یاد شهدای غواص یک شعر قدیمی خواند:

میان خاک سر از آسمان درآوردیم

چقدر قمری بی آشیان درآوردیم

وجب وجب تن این خاک مرده را کندیم

چقدر خاطره ی نیمه جان درآوردیم

بعد از بیابانکی، قزوه از محمدرضا طهماسبی خواست شعرش را بخواند:

شرار هجر تو بر جان عاشقان زده اند

بیا که نوبتی آخرالزمان زده اند

شعر را تقدیم کرده بود به امام زمان عجل الله تعالی فرجه و البته همه ی مسائل منطقه را هم یک دور در آن مرور کرده بود.



* * *

قزوه به آقا گفت «وقت، دیگر وقت شماست اگر بخواهید کسی شعر بخواند یا صحبت بفرمایید.» آقا گفتند: «اصل برای من در این جلسه استماع است نه تکلم.»

در بین صحبت های قزوه و آقا اسم اسفندقه آمد به شعرخوانی. اسفندقه گفت از بین 7-8 غزلی که برای همسرم خواندم، یکی را خودش انتخاب کرد تا اینجا بخوانم. جمع خندید، آقا گفتند: پس شعرتان دلپسند است!

امیری اسفندقه خواند:

عمر از چهل گذشت و دلم ناامید نیست

عاشق شدن هنوز از این دل بعید نیست

بعد از شعر آقا گفتند: معلوم شد شما به خوبی قصیده، غزل هم می گویید... بعد روگرداندند سمت آقای حداد عادل که: آقای دکتر شما شعری، چیزی؟

تا این حرف از دهان آقا درآمد دکتر چند کاغذ از جیب کتش بیرون کشید، انگار مدت زیادی منتظر بود. جمع شعرا به این سرعت عمل لبخند صداداری زد. حداد غزلش را شروع کرد:

مهربانا! مهربانی را که تعلیم تو کرد؟

ای نسیم! این گلفشانی را که تعلیم تو کرد؟



* * *

دیگر جلسه رسید به جایی که خود آقا صحبت کنند. ایشان ولادت امام حسن مجتبی علیه السلام را تبریک گفتند و اشاره کردند به ماه رمضان که برای استفاده از فرصتش شعرا و هنرمندان از همه شایسته ترند. آقا گفتند: از دعا در این ماه غفلت نکنید...

«ای تکیه گاه و پناه زیباترین لحظه های پرعصمت و پرشکوهِ تنهایی و خلوت من ای شطّ شیرین پرشوکت من»

من کاری ندارم مرحوم اخوان این شعر را برای کی گفته، من این شعر را برای صحیفه ی سجادیه می خوانم...از این شب ها به وسیله ی این دعاها که از لطیف ترین دلها و فصیح ترین زبانها به ما رسیده استفاده کنید.

بعد آقا به اثرگذاری شعر و به تبع آن مسئولیت آور بودن شاعری اشاره کردند و گفتند: وقتی شما یک ثروت و امکانی در اختیار دارید... اگر از آن استفاده درست نکردید، خلاف مسوولیت عمل کرده اید...این قریحه شاعری نعمتی خداداد است و از آن سوال خواهد شد... بی طرفی در دعوای حق و باطل معنی ندارد. شاعر و هنرمند نباید در جنگ حق و باطل بی طرف باشد، اگر بود نعمت خدا را ضایع کرده، اگر طرف باطل را گرفت خیانت و جنایت کرده.

آقا به تلاش در استفاده از ابزار شعر برای غفلت زایی در فضای مجازی با پرداختن به مسایل لهو یا جنسی اشاره کردند و البته حضور جوانان متعهد و شاعر که با شعرهایشان غفلت زدایی می کنند. ایشان از جوان ها خواستند نسبت به اتفاقات پیرامون توجه نشان بدهند و تأکید کردند شعر برای آنچه در امت اسلامی می گذرد مؤثر است. ایشان واکنش سریع شعرای جوان نسبت به حوادث پیرامون را تحسین کردند.

ایشان همین طور از پیشرفت شعر در کشور پس از انقلاب ابراز خشنودی کردند و از کارهایی که در حوزه ی نوجوانان و جوانان انجام می شود مثل برنامه های شهرستان ادب یاد کردند اما گفتند: ظرفیت شعر در کشور ما بیش از این حرف هاست، سطح عمومی شعر ما به سطح عمومی شعر متناسب با کشورمان نرسیده.

آقا در پایان هم ابراز امیدواری کردند شعر انقلاب (و تأکید کردند شعرِ در خدمت انقلاب، نه شعر دوران انقلاب) رتبه و رفعت بیشتری پیدا کند. و آخرین جمله ی آقا: شعر انقلاب یعنی شعری که در خدمت اهداف انقلاب است؛ عدالت، انسانیت، دین، وحدت، رفعت ملی، پیشرفت همه جانبه کشور... این شعر انقلاب است.



* * *

جلسه تمام شد. مثل همیشه شعرا ریختند دور آقا. این بار بیشتر خانم ها. آقا حرف هایشان را گوش می کردند اگر می شنیدند. بعضی که فرصت نشده بود کتابشان را بدهند، دادند. بعضی التماس دعا و ... آقا که از جا بلند شدند، جمع تکانی خورد. وزیر ارشاد چیزی به آقا گفت و جواب شنید که معلومم نشد. آقا رفتند سمت در خروجی و این دیدار ماند تا سال بعد.

وقتی ایشان رفتند، نیمه شب بود و شعرا خندان بودند به خاطره ی جلسه. یکی از خانم ها که دوست می داشت شعر بخواند و نشده بود گریه می کرد. و از بین این همه شاید خوشحال ترین فرد ضامیق محموداف بود که نمی دانم یادگاری ای که خواسته بود را کی گرفته بود، یک انگشتر عقیق. انگشتر را نشان بقیه می داد و لبش به خنده باز بود یکسره.

شعرا خداحافظی می کردند و کار من تازه شروع می شد. می دانستم میخواهم تیتر گزارشم را این جمله بگذارم: شاعر و هنرمند نمی تواند در دعوای حق و باطل بی طرف باشد.

جمعی از اهالی فرهنگ، اساتید شعر و ادب فارسی، شاعران جوان و پیشکسوت کشور و تعدادی از شاعران از کشورهای هند، پاکستان، افغانستان، تاجیکستان و آذربایجان، چهارشنبه گذشته در شب ولادت کریم اهل بیت حضرت امام حسن مجتبی (ع) با حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی دیدار کردند.