در سالهای گذشته، علی رغم ورود کشورهای مختلف به عرضه ساختمانهای هوشمند، در کشور ما کمترین توجه به موضوع ساختمان های هوشمند شده است. با این وجود، عطش زیادی در بین خریداران ساختمانهای مسکونی، اداری و تجاری برای این نوع تکنولوژی ها مشاهده می شود. در بازار مسکن پایتخت، برخی از سازندگان با افزودن چند گزینه محدود، ساختمان خود را به نام ساختمان هوشمند بسیار بالاتر از قیمت های منطقه ای قیمت گذاری می کنند و خریداران نیز حاضر به پرداخت چنین هزینه های هنگفتی می شوند.
به گزارش ایسنا به منظور آشنایی بیشتر با ویژگی های یک ساختمان هوشمند در گفت‌و‌گو با دکتر مهدی روانشادنیا، عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات از کاربردهای اتوماسیون و هوشمند سازی در پروژه های ساختمانی پرسیده است.
روانشادنیا با بیان این که یک خانه هوشمند خانه ای است مانند طبیعت که دارای هوشمندی و کنترل اتوماتیک برای پاسخ به رفتار ساکنین باشد و بتواند برای بهره برداران تسهیلات گوناگونی را ایجاد کند گفت: سیستم اتوماسیون مدرن ساختمان نه تنها راحتی بیشتر را تأمین می‌کند، بلکه به دلیل وجود سیستم های کنترل هوشمند مثل روشنایی و جلوگیری از اثر اشعه خورشید، صرفه جویی هزینه انرژی قابل ملاحظه ای را در بردارد. برای مثال، در سالهای گذشته پوشش های پنجره های ساختمانی جمع شونده به بازار آمده اند که متناسب با نور خورشید ویژگی‌های نمای ساختمان تغییر می کند. در دنیای امروز، تکنولوژیهای هوشمند مدیریت ساختمان، در جهت اهداف توسعه پایدار حرکت می کند.
وی سیستم های کنترل از راه دور را از دیگر ویژگی‌های ساختمانهای هوشمند عنوان کرد و گفت: سیستم عامل اندروید یا خدمات وب، اخیرا محبوبیت زیادی در بازار موبایل کسب کرده است. بسیاری از سیستم های مدیریت ساختمان، امکان کنترل از راه دور را فراهم می کنند. برای مثال، مالکان یک ساختمان می توانند با تلفن همراه هوشمند خود روشن یا خاموش شدن سیستم روشنایی، سیستم تهویه، سیستم امنیتی و حتی پخت غذا را دستور دهند و از وضعیت ساختمان خود مطلع شوند.سیستم های امنیتی
براساس یک نظر سنجی بین المللی 90 درصد از مردم امنیت، 78 درصد کاهش مصرف انرژی و 64 درصد از شرکت کنندگان نیز ساده شدن سبک زندگی را از مهم ترین دلایل استفاده از سیستم ساختمان هوشمند می دانند. اخیرا، پروژه های زیادی برای دسترسی از راه دور هشداردهنده ها و کسب آگاهی های لازم در استفاده از سیستم اندروید و خدمات وب طراحی و اجرایی شده اند.
روانشادنیا با اشاره به سیستم هوشمند نظافت نما گفت: تعداد ساختمانهای با نماهای صاف و شیشه ای بزرگ در سراسر جهان در حال افزایش است و این در حالی است که بنا به نتایج یک تحقیق، هزینه نظافت و تمیز کردن به طور زیادی به چند عامل از خصوصیات نما، تناوب نظافت یا سطح کلی که بایستی نظافت شود بستگی داشته و هر متر مربع آن حدود 9 دلار است. نظافت یک ساختمان نمونه با 1200 مترمربع سطح نما 100 هزار دلار هزینه دارد و این کار تقریبا هرساله انجام می شود. کاربرد یک سیستم نیمه اتوماتیک واتوماسیون نظافتی می تواند تا 60 درصد هزینه در این زمینه را صرفه جویی کند. در حال حاضر، رباتهای نظافتچی نما در کشورهای مختلف دنیا استفاده می شوند که از جمله آن می توان به سیستم اتوماتیک تمیز کاری شیشه های قوسی نمایشگاه تجاری لایپزیک درآلمان اشاره کرد.
وی افزود: در طراحی سازه های مقاوم در برابر زلزله، انواع روش های هوشمند پاسخ سازه به زلزله مطرح شده اند و روش های فعال و غیرفعال متعددی مورد استفاده قرار گرفته اند. خروجی این سیستم ها عمر بیشتر ساختمان، کاهش وزن سازه و ایمنی بیشتر در زمان حوادث طبیعی است.
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به رویکرد صنعت ساختمان به هوشمند سازی فرایندهای مدیریت ساخت گفت:
فناوری‌ها و مفاهیم متعددی در برنامه ریزی، کنترل و مدیریت پروژه های ساختمانی و همچنین مدیریت کارگاه همچون مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط زیست مورد توجه قرار گرفته‌اند. مثلا می توان از واقعیت افزوده برای نمایش پیشرفت پروژه های در حال اجرا استفاده کرد.
واقعیت افزوده، به ترکیب واقعیت و مجاز در یک محیط، برای کمک به درک هر چه بهتر کاربر از واقعیت گفته می شود. پژوهشگران، انطباق مدل های چون - برنامه را بر روی عکسهای واقعی کارگاهی در یک محیط واقعیت افزوده پیشنهاد داده اند. شکل زیر نمونه ای از کاربرد این روش برای فهم میزان پیشرفت پروژه است.
در این شکل، رنگ سبز تیره برای نمایش اجزایی است که به دلیل تحقق برنامه اجرایی، کمترین تلاش مدیریتی را لازم دارند در حالی که اجزای رنگ قرمز نیاز به فعالیت بیشتر کنترل پروژه ای دارند. بنابراین ، با استفاده از این تکنیک به راحتی انحراف از برنامه مشخص می شود و برای هر شخصی هر چند دانش چندانی در خصوص مباحث مدیریت و کنترل پروژه نداشته باشد(مانند مالک پروژه) قابل درک است.
وی با اشاره به سیستم های هوشمند مدیریت تعمیر و نگهداری ساختمان گفت: با توسعه فناوری‌های مختلف رادیویی و دیجیتالی، هم اکنون امکان ثبت، بررسی و مدیریت تعمیرات ساختمان فراهم آمده است. در این سالها، انواع سیستم های مراقبت هوشمند سازه ای ساختمانها مطرح و در ساختمانهای حساس مورد استفاده قرار گرفته اند. سیستم های اعلام و اطفا حریق نیز از جمله سیستم های مراقبتی در نگهداری ساختمان ها است.سیستم های اعلام حریق فعلی براساس سیستم سیم کشی می باشد در صورتی که سیستم های بی سیم هوشمندی که اخیرا توسعه یافته اند امکان ارتباط با شبکه یکپارچه و متمرکز مدیریت ساختمان را دارند.
روانشادنیا تصریح کرد: با توسعه سنسورها، تلفن های هوشمند، دوربین های دیجیتال، تبلت ها و غیره نقش آنها در ساختمان سازی غیر قابل اغماض شده است. ارزان شدن و توسعه تکنولوژیهایی مثل دوربین های مدار بسته، GPS، RFID و غیره نیز به توسعه این سیستم ها کمک کرده اند. فناوری اطلاعات هم در صنعت ساختمان، امکان مدیریت از راه دور نیروی انسانی دفاتر کار، مدیریت تأسیسات مکانیکی و برقی (مثل تهویه و نورپردازی) و دریافت بازخوردهایی از سیستم های اعلام و اطفا حریق و سیستم های امنیتی هوشمند را فراهم کرده است.
وی با بیان این که در معدود ساختمانهای به اصطلاح هوشمند شهر تهران به سالن سینمای سه بعدی با سیستم صوتی دالبی ساراند، کنترلرهای هوشمند با امکان تنظیم دما، نور و صدا یا موسیقی به عنوان گزینه های هوشمندی اشاره می شود و خبری از نوآوریهایی چون پنجره هوشمند، روفتایل های فوتوولتایی، مصالح بازیافتی، نماهای خود تمیز شونده، مصالح نانو و بایو، مصالح مگنتو استریکتیو و سرامیک های پیزوالکتریک نیست، خاطرنشان کرد: در بسیاری از ساخت و سازهای کنونی، به نظر می رسد فلسفه اصلی هوشمند سازی یعنی کاهش مصرف انرژی و حرکت در جهت پایداری (ضمن حفظ رفاه ساکنان) کمتر مورد توجه بوده است که آشنایی بیش از پیش جامعه مهندسی با فناوری‌های هوشمند، همکاری بین رشته یی بین مهندسان معمار، عمران، برق و مکانیک، برنامه ریزی برای تولید داخلی برخی اقلام، یکپارچه سازی سیستم ها برای عملکرد بهتر، تعامل با ذینفعان کلیدی پروژه های هوشمند به ویژه بهره برداران و آمادگی دستگاههای اجرایی و برنامه ریزی به ویژه وزارت راه و شهرسازی و شهرداریها، ضروری می نماید.
