این دم عجیب و غریب که حالتی افسانه ای را تداعی می کند نقشی در شنا کردن اسب های دریایی ندارد؛ یعنی کاربرد آن با دم ماهی ها که ابزاری موثر برای شنا کردن محسوب می شود متفاوت است. دم اسب های دریایی شاید بیشتر شبیه یک انگشت خیلی بزرگ است که به آنها اجازه می دهد مثلا روی پستی و بلندی های زائده مانند یک مرجان لنگر بیندازند و از میگوهای خوشمزه ای که اطراف آنها یافت می شود تغذیه کنند.
این اندام منحصربه فرد مدت هاست مورد توجه محققان رشته مهندسی رباتیک (ساخت و استفاده از ربات ها) قرار گرفته است. پژوهشگران آمریکایی و بلژیکی در تحقیقی چندساله تلاش کرده اند به راز این انعطاف پذیری فوق العاده در دم اسب های دریایی پی ببرند. انعطاف پذیری مثال زدنی دم اسب های دریایی معیاری ایده آل برای طراحی ابزارهایی است که بتوانند راحت تر و بهتر به اشیای اطراف چنگ بزنند یا آنها را بگیرند و نگه دارند.
کاربردهای متفاوت دم در حیوانات
دم در برخی حیوانات مثل میمون ها، اپوسوم (یک نوع حیوان کیسه دار که بیشتر در آمریکای جنوبی یافت می شود) و آفتاب پرست مخصوص گرفتن و نگه داشتن چیزی مانند شاخه یک درخت است، اما دم اسب های دریایی علاوه بر مزایایی که دارد اندامی فوق العاده قوی محسوب می شود. صفحات اسکلتی که داخل بدن اسب های دریایی ساخته می شود، همچون زرهی بدن آنها ازجمله دم را محافظت می کند.
استادیار رشته مهندسی رباتیک دانشگاه ایالتی اورگان، راس هَتون در مصاحبه با بخش خبری موسسه اسمیتسونین در این باره می گوید: «طبیعت الگوهایی فوق العاده مانند این دارد که نه تنها به اندازه کافی قوی و ناگسستنی هستند، بلکه به اندازه ای انعطاف پذیرند که می توانند وظایف گوناگونی را انجام دهند.»
هتون و همکارانش در جستجوی راز چهارگوش بودن دم اسب های دریایی، مدل های رایانه ای سه بعدی از دم های چهارگوش و استوانه ای ساختند تا مقاومت آنها را در شرایط مختلف با یکدیگر مقایسه کنند. آنها دریافتند، اگر فشار کافی بر دم های مصنوعی استوانه ای وارد شود، بسرعت دفرمه می شوند و می شکنند.
در حالی که دم های مصنوعی چهارگوش هنگام دریافت فشار مازاد اغلب شکلی مسطح به خود می گیرند و در این حالت از فشار وارد بر مرکز ثقل داخلی به شکل قابل ملاحظه ای کاسته می شود؛ یعنی مرکز ثقل میانی در عمل آن طور که باید آسیب نمی بیند و متلاشی نمی شود.
این آزمایش به خوبی نشان می دهد که دم های چهارگوش الگوبرداری شده از دم اسب های آبی پیش از آن که متلاشی شوند، می توانند فشار بیشتری را تحمل کنند و این مساله دستاوردی مهم برای صنعت رباتیک محسوب خواهد شد.
جام جم
