پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : همه خبرگزاري‌ها خبر ديدار وزير خارجه ايران از سه كشور كويت، قطر و عراق را در صدر اخبار و گزارش سياسي خود از خاورميانه قرار دادند. ظريف وزير خارجه در اولين فرصت پس از توافق هسته‌اي، دور جديد ديپلماسي منطقه‌اي ايران را با سفر به سه كشور عربي در حوزه خليج فارس آغاز كرد.
مسئولين اين هرسه كشور با استقبال گرم از وزير خارجه ايران، دستيابي به توافق هسته‌اي ايران و غرب را در جهت صلح و همگرايي منطقه‌اي دانستند. امير كويت در ديدار با ظريف بر ضرورت همكاري با ايران در مبارزه با تروريسم و افراط گرايي در منطقه تاكيد كرد. در بغداد از باز بودن ميدان براي گسترش روابط همه‌جانبه با تهران اطلاع‌داده شد و در قطر، ضرورت همكاري دو و چند جانبه براي حل اختلاف‌ها و همگرايي براي ثبات منطقه به عنوان نظر مشترك ابراز شد. انعكاس خبري و گزارش تفسيري ديدارهاي وزير خارجه از سه كشور عربي حوزه خليج فارس، نشان از حساسيت محافل سياسي دارد كه گام بعدي جمهوري اسلامي ايران پس از توافق هسته‌اي را در سياست منطقه‌اي آن رصد مي‌كنند.
خاورميانه اگرچه هنوز در نگاه نظرپردازان سياسي حدود جغرافياي مشخص و معيني ندارد، اما اين منطقه ـ از ليبي تا افغانستان و تا پاكستان و تركيه ـ را وسيع‌ترين و مهم‌ترين منطقه بحران‌زده در حوزه بين‌الملل مي‌شناسند.
شاخص تعريف امروز خاورميانه، منطقه بحران‌زده و گرفتار تروريسم و جنگ است. شايد اولين گام شناسايي اين منطقه براي تبيين سياست خارجي اين است كه ما (ايران) وارد منطقه‌اي مي‌شويم كه مين‌گذاري شده است و جنگ و ناامني رويداد روزانه آن شده است. اين منطقه در مقايسه با ديگر مناطق جهان فاقد هرگونه پيمان سازنده در ابعاد سياسي، اقتصادي و حتي فرهنگي است. در حالي‌كه همه كشورهاي اين منطقه خود را كشوري اسلامي مي‌خوانند و اكثريت مطلق جمعيت آن مسلمان هستند.
انبوهي از سازمان‌هاي تروريستي از القاعده و داعش و النصره و ديگر گروه‌هايي كه نام «تكفيري» يا «سلفي» گرفته‌اند در سراسر اين منطقه جنگ فراگيري را گسترده‌اند و هر كشوري به‌جاي فعاليت براي امنيت منطقه‌اي همه سرمايه خود را به حراست از امنيت درون مرزي خود اختصاص داده است.
در عراق، سوريه، لبنان، مصر، يمن، عربستان، بحرين، افغانستان، پاكستان و تركيه اخبار روزانه، محصور در تقابل نظامي و بمب‌گذاري‌ها و عمليات انتحاري و كشتار و تخريب و آوارگي مي‌چرخد. در هر يك از كشورهاي خاورميانه كه يك يا چند گروه تروريستي پا مي‌‌گذارد با اجراي يك يا چند عمليات تروريستي اعلام حضور و موجوديت مي‌كند و از آن پس آن دولت يا كشور در شرايط امنيتي قرار داده مي‌شود كه به‌جاي انديشيدن درباره سياست فراگير منطقه‌اي يا «همگرايي»، ناچار معطوف به اجراي سياست شديد امنيتي دروني در مرزهاي بسته كشور خود مي‌گردد. در چنين شرايطي دستيابي به «صلح منطقه‌اي» بسيار مشكل و بسيار پيچيده است تا چه رسد به پيمان منطقه‌اي براي امنيت پايدار و زيست همراه با سازندگي و توسعه پايدار!
خاورميانه شامل كشورهايي است كه طاعون زده شده‌اند، طاعون تروريسم و جنگ. همه دولت‌هاي اين منطقه گرفتار بحران امنيتي شده‌اند و در اين ميان دولت آمريكا چندين بار اعلام كرده است خاورميانه تا ده سال آينده در بحران ترور و جنگ غوطه‌ور خواهد ماند!
تنها رژيم صهيونيستي است كه اين شرايط را مطلوب خود مي‌داند و از آن بهره‌گيري مي‌كند زيرا استراتژي اين رژيم كه امنيت خود را در ناامني كشورهاي پيراموني خود مي‌داند، امروز در اغلب كشورهاي عربي به اجرا درآمده است.
واقعيت ديگر در كشورهاي خاورميانه اين است كه اغلب اين كشورها فقر زده‌اند در حالي كه بخش عمده‌اي از درآمدهاي نفتي گروه كشورهاي نفت خيز به خصوص در حوزه خليج فارس، خرج خريد انواع و اقسام تسليحات نظامي از آمريكا، روسيه، فرانسه و انگليس مي‌گردد.
با دلارهاي نفتي مخارج خريد انواع و اقسام هواپيماهاي جنگي تأمين مي‌گردد. بارها در اين ستون (محك) نوشته شد كه گزاره «نفت و بحران» تعريف واقعي منطقه ما شده است.
سال‌هاي سال است كه از اين منطقه غربي‌ها نفت مي‌برند و بحران تحويل مي‌دهند. محصول معادله نفت و بحران براي مردم اين منطقه جز جنگ و فقر نيست.
حال در بستر اين واقعيت‌هاي تلخ، جمهوري اسلامي ايران شعار همگرايي منطقه‌اي مي‌دهد. اجراي چنين شعاري مشكل و بسيار پيچيده است، اگر چه راهي جز آن نيست. جمهوري اسلامي ايران در حالي كه در چالش نظري و مفهومي با دشمنان ايران قرار دارد و نظام‌هاي قبيله‌اي نيز كشورها را در سلطه ديكتاتوري وابسته در اختيار دارند، نگاه به خاورميانه‌اي دارد كه در آتش فراگير جنگ، فقر و تروريسم مي‌سوزد. تبيين سياست براي دستيابي به همگرايي منطقه، آسان نيست اما به هر دليل يا علت بايد براي تحقق آن تلاش كرد. امروز ايران قافله سالاري براي تحقق چنين راه نجاتي را به عهده دارد.
الوالقاسم قاسم زاده
