مذاکرات محرمانه مقامات آمریکا و سوریه

در حالی گزارشات حاکی از مذاکرات محرمانه میان برخی مسوولان وزارت خارجه آمریکا و سوریه است، دولت عمان نیز تلاش می‌کند تا با ارائه طرح‌هایی موانع را از سر راه بحران سوریه بردارد و مقدمات را برای دیدار سه جانبه میان وزیر خارجه سوریه با همتایان عربستانی و عمانی‌اش جهت حل اختلافات فراهم آورد.

به گزارش ایسنا، به نوشته روزنامه الاخبار لبنان، پس از چند دوره مذاکرات غرب و آمریکا با ایران و رسیدن به توافق هسته‌ای و همچنین مذاکرات اخیر روسیه و عربستان درخصوص نظام منطقه‌ای جدید در خاورمیانه مذاکرات سوریه و آمریکا نیز به صورت محرمانه آغاز شده است. درست است که این مذاکرات در سطح پایینی است اما به یک مذاکرات سیاسی از سوی دیپلمات‌های وزارت خارجه آمریکا تبدیل شده است.

این مذاکرات به منزله این است که آمریکا به حقیقت اوضاع سوریه اعتراف کرده است؛ هیچ جایگزینی برای بشار اسد رئیس‌جمهوری سوریه نیست و به ناچار باید با وی مذاکره کرد نه درخصوص اوضاع سیاسی داخلی بلکه درخصوص هماهنگ کردن تلاش‌ها برای مبارزه با تروریسم، آینده کردها و مخالفان مسلح.

در حالی که جان کری، وزیر خارجه آمریکا همچنان از برکناری اسد سخن می‌گوید زیردستانش مذاکرات مفصلی را با همتایان سوری خود برگزار می‌کنند.

آمریکایی‌ها قبول کرده‌اند که دامنه حملات علیه گروه‌های تروریستی گسترش یابد و علاوه بر داعش شامل جبهه تروریستی النصره، شاخه القاعده در سوریه و هم‌پیمانانش باشد. این یک پیروزی سیاسی برای دمشق است که با خطر طرح بازسازی مجدد ساختار النصره به عنوان «مخالف میانه‌رو» مواجه است. در نتیجه 80 درصد گروه‌هایی که علیه ارتش سوریه می‌جنگند در صورت تفاهم سوریه و آمریکا با خطر مواجه می‌شوند. دیگر نیروها در سوریه نیز باید راهکاری برای آنها یافته شود از جمله الحاق ارتش آزاد به ارتش سوریه یا نیروهای دفاع مردمی. واشنگتن در حال حاضر به دمشق نزدیک‌تر است تا به آنکارا، آنکارایی که همچنان با گروه‌هایی تروریستی در ارتباط است و از جنگ علیه تروریسم برای ضربه زدن به حزب کارگران کردستان این کشور (پ.ک.ک) استفاده می‌کند. در حالی که شاخه سوری آن هم‌پیمان سوری‌ها و آمریکایی‌هاست.

رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه به زودی در مقابل دو گزینه قرار می‌گیرد یا اینکه به شکل جدی و عملی به ائتلاف ضدتروریسم بپیوندد یا اینکه پوشش سیاسی برای مقابله با پ.ک.ک را از دست بدهد و با سرنوشت خود در داخل ترکیه مواجه شود.

اعلام آمریکا برای تامین حمایت هوایی از «مخالفان میانه‌رو» به صورت عملی علیه النصره، داعش و ترکیه است نه علیه سوری‌ها.

هنوز مشخص نیست که آیا موافقت مبهم آمریکا با ایجاد منطقه امن در شمال سوریه واقعاً درست است و آیا این توافق به معنای یک اقدام میدانی و عملی است یا اینکه تنها این منطقه به اردوگاهی برای حل و فصل اوضاع تروریست‌هایی تبدیل می‌شود که عضو داعش، النصره و هم‌پیمانان آنها نیستند؟ در هر حال هرگونه اقدامی در این راستا تنها با موافقت سوریه صورت خواهد گرفت.

در همین راستا ولید معلم، وزیر خارجه سوریه دعوت رسمی را از یوسف بن علوی، همتای عمانی خود برای سفر به مسقط و انجام دیدارهای دو جانبه دریافت کرد که راه را برای دیدار وی با عادل جبیر، همتای عربستانی‌اش باز می‌کند. احتمالاً یک دیدار سه جانبه طی همان سفر ولید معلم به مسقط برگزار شود.

طرح عمان در راستای تحولات سریعی است که در روند راهکار ایجاد شده است و عناوین کلی آن در دیدار وزرای خارجه عربستان، روسیه و آمریکا در دوحه مشخص شد. این عناوین در واقع تکمیل‌کننده طرح ایران است که در دیدار سه جانبه مقامات ایران، روسیه و سوریه در تهران مطرح شد و شاید آغازی برای پایان جنگ در سوریه باشد.

منابع اعلام کرده‌اند که محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران و عادل جبیر همتای عربستانی‌اش نیز به مسقط خواهند رفت.عربستان نیز موافقت اولیه خود را با آغاز این مذاکرات اعلام کرده است.

منابع به الاخبار گفتند که عربستان با پیشنهادات روسیه که مورد حمایت آمریکاست با آغاز مذاکرات مستقیم با تهران درباره پرونده‌های داغ و روابط دوجانبه موافقت کرده است اما ریاض شرط گذاشته است که ایران درباره یمن و سوریه نیز مذاکره کند. برخی اشاره‌های اروپایی و آمریکایی حکایت از این دارد که عربستان تمایل به توقف جنگ در یمن دارد.

مرحله آتی دارای این عناوین است: مبارزه با تروریسم تکفیری و از بین بردن آن، حذف اخوان‌المسلمین، کاهش درگیری‌های ژئوسیاسی و مذهبی، رسیدن به حل و فصل پرونده‌های داغ منطقه، همکاری بین‌المللی و منطقه‌ای برای بازسازی در واقع شکست گزینه حذف ایران، سرنگونی سوریه و حزب‌الله و حوثی‌ها و جنبش بحرین موجب قبول توازن نظام منطقه‌ای جدید شده است طوری که نفوذ روسیه و منافع آن در منطقه به رسمیت شناخته شده و به ایران به عنوان قدرت منطقه‌ای اصلی نگریسته می‌شود و همچنین ارتش سوریه و حزب‌الله شریک اصلی در مبارزه با گروه‌های تروریستی و تامین امنیت منطقه به شمار می‌آیند.

عمان که تاکنون موضع روشنی نسبت به حل و فصل مساله هسته‌ای ایران نگرفته است احتمالاً چراغ سبز تحرک برای حل و فصل بحران‌ها را دریافت کرده باشد. دولت اردن نیز می‌تواند در زمینه‌های امنیتی، لجستیکی و تجاری به دمشق کمک کند و در مقابل به راهکاری برای مشکل آوارگان سوری در اردن دست یابد.