انتشار گزارش علت سقوط آنتونوف 140

 مسئول بررسی سانحه هواپیمای آنتونف 140 گفت : عملکرد نامناسب سامانه کنترل موتور همزمان با از دست رفتن موتور سمت راست دلیل اصلی بروز سانحه هواپیمای آنتونوف 140 در سال گذشته است.

محمد شهبازی در مصاحبه با خبرگزاری صدا و سیما همرمان با سالگرد این سانحه ناگوار با اشاره به 30 هزار نفر ساعت کار 11 گروه کارشناسی سازمان هواپیمایی کشوری افزود:

متاسفانه بررسی ها نشان می دهد سامانه کنترل موتور که وظیفه اطلاع رسانی و هشدار به گروه پروازی و فدر کردن ملخ موتور هواپیما را عهده داشته ، با 17 ثانیه تاخیر عمل کرده است.

مسئول بررسی سانحه هواپیمای آنتونف 140 افزود : دمای بالای هوا ، وزش باد جانبی با مولفه باد پشت بالا ، وزن بیش از حد مجاز و برخی موارد دیگر نیز در بروز سانحه آنتونوف 140 تاثیر گذار بوده است.

شهبازی با بیان اینکه گزارش نهایی در 72 صفحه برای مراجع ذیصلاح ارسال شده است ، گفت: در این بررسی ها مشخص شد خلبان اشتباهاتی داشته اما دلیل اصلی سانحه اشتباه خلبان نبوده است.

مسئول بررسی سانحه هواپیمای آنتونف 140 گفت : بر اساس مقررات بین المللی گزارش نهایی این سانحه برای کشورهای مربوط از جمله اوکراین و روسیه ارسال می شود و آنها دو ماه فرصت دارند نظر خود را اعلام کنند.

شهبازی افزود : ‌پس از این مرحله ، گزارش نهایی به صورت عمومی منتشر و به سازمان بین المللی هوانوردی ایکائو و سایر مراجه ارسال خواهد شد.

وی با اشاره به اینکه این گزارش در مقایسه با حوادث مشابه هوایی در جهان در مدت زمان خوبی به جمع بندی رسیده است ، درباره مراحل و جزئیات بررسی سانحه آنتونوف 140 گفت :‌ در پی وقوع سانحه هواپیمای آنتونف 140 در مرداد سال گذشته، سازمان هواپیمایی کشوری با تشکیل تیم بررسی سانحه، متشکل از 11 کارگروه از متخصصان مجرب اقدام به بررسی این سانحه کرد.
شهبازی افزود: به موازات بررسی این سانحه ازجانب این تیم برابر الزامات بین المللی مندرج در ضمیمه شماره 13 پیمان شیکاگو، سازمان هواپیمایی کشوری ضمن اطلاع رسانی به سازمان بین المللی هواپیمایی کشوری(ایکائو) و کشورهای ذیربط تمهیدات لازم را جهت حضور نمایندگان کمیسیون بررسی سانحه کشورهای مشترک المنافع، شرکت آنتونف (طراح هواپیما)، شرکت موتورسیچ و پروگرس (طراح و سازنده موتور هواپیما)، شرکت طراح سیستم کنترل موتور و شرکت طراح ملخ هواپیما فراهم کرد.

وی خاطرنشان کرد: آنها نیز در بررسی این سانحه مشارکت کردند و در بررسی این سانحه همچنین از توان و امکانات تعدادی از شرکت های داخلی و متخصصان صنعت هوایی کشور از جمله متخصصان شرکت هسا، شرکت طراحی و ساخت موتورهای توربینی، شرکت پارس و ... بهره گرفته شد.

مسئول بررسی سانحه هواپیمای آنتونف 140 تصریح کرد: پس از بررسی های اولیه؛ گزارش مقدماتی بررسی سانحه در 37 صفحه در تاریخ 1 / 8 /93 تهیه و به مبادی مربوط ارسال شد و پس از آن تیم بررسی سانحه برای تکمیل بررسی ها به منظور مشخص کردن زوایای مختلف این سانحه اقدام کرد.

شهبازی افزود: در این فرایند بقایای لاشه هواپیما مورد بررسیهای دقیق کارشناسی قرار گرفت و برخی از قطعات به کارگاه ها و آزمایشگاه های داخلی جهت انجام آزمایشات مختلف ارسال شد و موتور سمت راست، واحد کنترل سوخت( FCU)، توزیع کننده سوخت و قطعات دیگر بطور کامل باز شد و مورد بررسی های فنی و تحلیل قرار گرفت.

وی ادامه داد: بررسی سایر مستندات و مدارک هواپیما و شواهد عینی و همچنین اطلاعات جعبه های سیاه هواپیما و مکالمات مراقبت پرواز بصورت موشکافانه با تلاش متخصصان داخلی بررسی شد و همچنین فرآیند و نحوه عملیات نجات، اطلاعات هواشناسی و غیره مورد بررسی و ارزیابی کارشناسی قرار گرفت.

مسئول بررسی سانحه هواپیمای آنتونف 140 یادآورشد: در مراحل مختلف کارشناسان خارجی با سفر به ایران ضمن بازدید از لاشه هواپیما و بررسی اطلاعات FDR و CVR (جعبه های سیاه) هواپیما در امر بررسی این سانحه مشارکت کردند.

شهبازی ابراز داشت: در مرحله اخیر که نمایندگان کمسیون بررسی سانحه کشورهای مشترک المنافع، شرکت طراح سیستم کنترل موتور و شرکت طراح و سازنده ملخ هواپیما حضور داشتند، تیم بررسی سانحه یافته های خود در ارتباط با بررسی این سانحه، به ویژه گراف های تهیه شده از جعبه سیاه هواپیما را به تیم خارجی ارائه و اقدام به تبادل نظر با طرف های مذکور کرد.

وی اظهار داشت : تیم بررسی سانحه مشکلات مربوط به عملکرد هواپیما، موتور و سیستم های مختلف آن را در این سانحه مطرح و نظر تیم خارجی را جویا شد که در این ارتباط تیم خارجی اظهارنظر در مورد برخی یافته های تیم بررسی سانحه را موکول به بررسی های تکمیلی کرد.

مسئول بررسی سانحه هواپیمای آنتونف 140 افزود: تیمی متشکل از کارشناسان بررسی سانحه با سفر به اوکراین و حضور در شرکت طراح هواپیما ضمن تبادل نظر با شرکت سازنده پیگیر دلایل برخی از اشکالات و عملکرد نامناسب هواپیما و سیستم کنترل موتور آن شد و همچنین به منظور انجام آزمایش تکمیلی بر روی محفظه احتراق موتور هواپیما قطعه مذکور به آزمایشگاه پیشرفته کشور روسیه ارسال شد که در حال حاضر برخی از آزمایشات تحت نظارت کارشناسان تیم بررسی سانحه انجام شده و مقرر است پس از تکمیل آزمایشات گزارش تحلیلی آن تحویل تیم بررسی سانحه شود.

مسئول بررسی سانحه هواپیمای آنتونف 140 به تشریح گزینه های مطرح شده درباره دلایل از دست رفتن موتور هواپیما پرداخت و گفت: طبق بررسی های انجام شده سناریوی ارائه شده مبنی بر اینکه جریان مغشوش ناشی از هواپیمای جلویی (wake turbulence) باعث از دست رفتن موتور این هواپیما شده است، در بررسی های دقیق کارشناسی تیم بررسی سازمان هواپیمایی کشوری، رد شد و نظریه تیم بررسی سانحه سازمان نیز پس از ارائه به طرف های خارجی مورد تایید تیم کمیسیون بررسی سوانح کشورهای مشترک المنافع و شرکت آنتونف نیز قرار گرفت.

شهبازی گفت: عملکرد سیستم کنترل الکترونیکی موتور هنگام از دست رفتن موتور نامناسب بوده و این موضوع تاثیر زیادی در وقوع این سانحه داشته است. عملکرد نا صحیح این سیستم باعث شده است، هشدار از دست رفتن موتور به شکل صحیح و به موقع به خلبانان پرواز داده نشود و از طرف دیگر ملخ این موتور نیز با تاخیر فدر(feather) شده است.

وی با بیان اینکه بررسی های پارامترهای جعبه سیاه (FDR) ازجانب تیم بررسی سانحه از عملکرد غیر متعارف این سیستم در حین از دست رفتن موتور حکایت دارد افزود: بررسی های تکمیلی در این باره نشان داد عملکرد نامناسب این سیستم می تواند دلیل از دست رفتن موتور باشد لذا پس از تکمیل بررسی ها، یافته های تیم بررسی سانحه در این باره به طرف های خارجی نیز منتقل شد.

مسئول بررسی سانحه هواپیمای آنتونف 140 گفت: براساس آزمایش های انجام شده بر روی محفظه احتراق موتور در داخل کشور وجود شکستگی در پوسته محفظه احتراق در اثر ضربه ناشی از سانحه ایجاد شده و وجود ترک در آن قبل از وقوع سانحه تایید نشد با این وجود به پیشنهاد طرف خارجی و به منظور انجام آزمایش های تکمیلی، این قطعه به آزمایشگاههای مجهز کشور روسیه ارسال و مقرر شده است نتایج آن به زودی در اختیار تیم بررسی سانحه قرار گیرد.

شهبازی تصریح کرد: سایر مسائل مربوط به این سانحه از زمان بارگیری تا زمان سقوط و حتی سوابق و مستندات هواپیما، مربوط به قبل از بروز این سانحه به دقت ازجانب تیم بررسی سانحه تجزیه و تحلیل شده است که در گزارش نهایی ارائه خواهد شد.

وی گفت: عملکرد نامناسب سیستم کنترل موتور (SAO 2000) همزمان با از کار افتادن موتور سمت راست، حدود 2 ثانیه قبل از جدا شدن هواپیما از سطح باند دلیل بروز این سانحه بوده است. البته عوامل دیگری از جمله رعایت نکردن دستورالعمل های مربوط به محاسبه وزن بار و مسافر(وزن برخاست بیش از حد مجاز هواپیما) وجود بادجانبی با مولفه باد پشت بالا ، دمای بالای هوا و سرعت تصمیم به برخاست( VR) کمتر از مقدار تعیین شده در کتاب هواپیما، عملکرد خلبانان و همچنین وزن خالی بالای این هواپیما در بروز این سانحه موثر بوده اند.

وی با اشاره به تاثیرگذار بودن سوخت گیری بیش از مقدار مورد نیاز برای این پرواز در افزایش آتش سوزی بعد از برخورد هواپیما به زمین افزود: قرار بود شرکت آنتونف در ده روز پس از برگزاری جلسات کارشناسی اخیر گزارش خود را ارائه داده و به سوالات تیم بررسی سانحه پاسخ دهد و همچنین گروه دوم از کارشناسان تیم بررسی به کشور اکراین اعزام شوند که تاکنون به دلیل عدم اعلام آمادگی شرکت آنتونف این گروه اعزام نشده اند ولی برابر پیگیریهای انجام شده مقرر است این تیم به زودی به اوکراین اعزام شوند.

شهبازی، ابراز داشت: پیش نویس گزارش نهایی با توجه به مقررات و الزامات بین المللی تهیه شده که پس از دریافت نتایج آزمایش های تکمیلی محفظه احتراق از روسیه، پاسخ سوالات تیم بررسی از طراح در خصوص عملکرد نامناسب موتور و سیستم های کنترل آن و نظر شرکت آنتونف، این گزارش تکمیل و به کشورهای مربوط ارسال می شود.

وی تاکید کرد: این کشور ها حداکثر 60 روز فرصت دارند نظر خود را بصورت مکتوب به تیم بررسی سانحه ارائه کنند و گزارش نهایی پس از دریافت این نظر ، تکمیل و برای ایکائو و سایر مبادی مربوطه ارسال می شود.

سانحه هوایی آنتونوف 140 نوزده مرداد سال گذشته لحظاتی پس از برخاستن از مهرآباد در نزدیکی تهرانسر رخ داد که بر اثر این سانحه از از 48 سرنشین آن 40 نفر جان خودرا از دست دادند.