برج طغرل ، شاهکار معماري ايران

برج طغرل یکی از شاهکارها و زیبائیهای بر جای مانده تاریخ ایران، در منطقه ابن بابویه ، با گذشت بیش از 700 سال هنوز پا برجاست. این بنا با مساحت 48 متر مربع و ارتفاع حدود 20 متر ،با اسکلتی خشتی و آجری به صورت استوانه‌ایی افراشته خود نمایی می‌کند.

نمای داخلی این برج به صورت استوانه و نمای بیرونی آن از 24 کنگره با زوایه‌های حاده تشکیل شده است. دیوارهای بالای ارتفاع 4متر به صورت تو خالی طراحی شده است و وسط آن پلکانی به عنوان رابطی میان بخشهای زیرین و بالایی برج در ضلع شمالی بنا وجود دارد.

سازنده این برج در کف آن و کناره‌های دیوارها ، کانالهای گذر هوا تعبیه کرده‌ است که این کانالها مانع از رطوبت بنا می‌شود.

استاد سازنده این برج کاربردهایی را در جاودانه ساختن آن بکار برده و معماری پنهانی هم برای پی بردن به اسرار آن عجین کرده است.

از جمله کاربردهای این برج استفاده در شبهای تار با روشن کردن آتش بر باروی بلند آن برای راهنمایی مسافران جاده ابریشم که از جانب خراسان به ری می‌آمدند بود و در روز، احتیاجات گاه شماری مردم را برطرف می کرده است.

برج طغرل ویژگی پنهان دیگری هم داردکه زیبایی اندیشه استاد سازنده خود را جلوه‌گر می‌کند و آن ساعت آفتابی منحصر به فرد در دل کنگره‌های آن است که شاید مورد مشابه آن در تاریخ علم کمتر یافت ‌شود. در بالای هر کنگره 4 نیم دایره وجود دارد که بیانگر ربع ساعت است.

در بالای آن نیز 6 مستطیل است که هر یک 10 دقیقه را نشان می دهد، سپس شیارهای ریزتری به عنوان ثانیه وجود دارد که هرگاه خورشید در وضعیت تازه ای قرار می گیرد با ایجاد سایه و روشنها، زمان دقیق نشان داده می شود.

دو ناودان شرقی و غربی نیز ساعت3 و 9 را نشان می دهند و درهای ورودی برج در شمال و جنوب آن، نمایانگر ساعت6 و 12 هستند.

 بنا به حکایت مرحوم سید محمد محیط طباطبائی  که خود نیز بنا به وصیتیش در زاویه شمالی برج دفن شده است، این برج نه تنها آرامگاه طغرل سلجوقی و مادرش ، بلکه مرقد بسیاری از فرزانگان و دانشمندان عصر سلجوقی است که این بقعه به پاسداشت عظمت آنها بنا شد.

این اثر کهن با شماره 147در سال 1310شمسی در فهرست آثار ملی ثبت شده ‌است