بعیدی نژاد : برای غلبه برتحریم های سیاسی-روانی منتظر برجام نباشیم

حمید بعیدی نژاد با تاکید بر اینکه بخش مهمی از تحریم ها مبنای قانونی ندارد و صرفا ناشی از فضای روانی و سیاسی علیه ایران است گفت: امروز بیش از هر چیز به یک اعتماد به نفس نیازمندیم که بر ذهنیت اینکه تحریم در حوزه های مختلف یک واقعیت است، غلبه کنیم و وارد فضای پس از تحریم گردیم.

حمید بعیدی نژاد، مدیرکل سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه و عضو تیم مذاکره کننده هسته ای کشورمان روز چهارشنبه در صفحه اینستاگرام خود نوشت:

یکی از اصلی ترین مواضعی که کشورمان در مذاکرات هسته ای به عنوان هدفی محوری پیگیری و تعقیب می کرد لغو تمامی تحریم های تحمیلی علیه کشورمان بود. در این چارچوب زمانی که در مذاکرات هسته ای مباحث دقیقی در خصوص شناسایی تحریم های تحمیلی به کشورمان انجام می شد، تلاش هیات مذاکرات کشورمان بر آن متمرکز بود که هیچ تحریم مشخصی از قلم نیفتد و تمامی موارد و مصادیق تحریم های اقتصادی، بانکی و مالی که طی سال های متمادی علیه ایران وضع شده اند شناسایی و به ویژه کشورهای اروپایی و آمریکا نسبت به لغو این تحریم ها متعهد گردند.

هر چند برای زمان های طولانی کشورهای اروپایی و آمریکا از پذیرفتن این رهیافت امتناع می کردند، اما با بحث های بسیاری که صورت گرفت نهایتا آنها پذیرفتند که با احصاء طبقه بندی این گونه تحریم های اقتصادی، مالی و بانکی موافقت کرده و سپس بپذیرند که با اجرایی شدن تفاهم هسته ای نسبت به لغو آنها اقدام کنند. بر همین اساس تمامی موارد این تحریم ها پیرو مباحث بسیار دقیقی که صورت گرفت در پیوست دوم برجام ثبت و ضبط شد که خود حاصل صدها ساعت بحث کارشناسی است.اما در اثنای مذاکرات و به هنگام برشمردن موارد تحریم ها روشن شد که بسیاری از موارد تحریم های اقتصادی، بانکی و مالی که طی این سال های طولانی علیه ایران به اجرا گذاشته شده و می شوند به هیچ وجه حتی دارای مبنای قانونی در مقررات و دستور العمل های رسمی کشورهای اروپایی و آمریکایی نیستند. همین جا بود که در پاسخ به سوالات مکرر طرف ایرانی از طرف مقابل که پس مبنای این تحریم ها چه بوده است و حال که چون مستند به قوانین و مقررات ملی نیستند و امکان درج آنها در برجام وجود ندارد، چگونه باید لغو شوند؟ طرف های اروپایی و آمریکایی مبنای این تحریم ها را فضای سیاسی و روانی علیه ایران اعلام می کردند و راه لغو آنها را نیز حذف فضای منفی روانی و سیاسی علیه ایران می دانستند و معتقد بودند با حصول تفاهم هسته ای تا حد زیادی (لغو) به وقوع خواهد پیوست. این بحث البته توضیحات بیشتری دارد که در صورت نیاز باید در سطح کارشناسی مورد بررسی قرار گیرد، اما این واقعیت که بخش قابل توجهی از تحریم ها و محدودیت های اعمال شده علیه ایران در سال های اخیر ریشه در فضای روانی و سیاسی دارد، قابل انکار نیست.

واقعیت ها حاکی از آن هستند که هر چند در دوره اعمال تحریم ها، قوانین و دستورالعمل های متعددی علیه کشورمان در اروپا و آمریکا برای تحریم ها علیه ایران وضع شد، اما حوزه تحریم هایی که در عمل علیه ایران اعمال می شد بسیار بیشتر بود. در واقع آن بخش از تحریم ها و محدودیت هایی که بدون استناد به قوانین و مقررات مشخص علیه کشورمان تحمیل شدند به دلیل وجود فضای سیاسی و روانی بود که خود موسسات و نهادهای مختلف به ویژه در اروپا به تحمیل آنها مبادرت می کردند.

این حوزه ها اتفاقا بسیار وسیع و متنوع بودند. بسیاری از شرکت های صنعتی در همین چارچوب از تبادلات صنعتی و خدمات صنعتی با طرف های ایرانی خودداری می کردند یا حاضر نبودند که شرکت های صنعتی و مهندسی ایرانی را در مناقصه های بین المللی مشارکت دهند. در حوزه هایی مانند خدمات رسانی هوایی و هواپیمایی مثل عرضه ارابه های فرود تا حتی کترینگ به مرور شرکت های اروپایی و غربی همکاری های خود را با شرکت های هواپیمایی ایرانی قطع می کردند و این در حالی است که اصولا هیچ گونه تحریم هواپیمایی در اروپا علیه ایران وضع نشده است. چنین تحریم ها و محدودیت هایی به عنوان نمونه در حوزه های فرهنگی و ورزشی نیز علیه کشورمان اعمال می گردید.

حتی در ترتیب دادن بازی های تدارکاتی، خیلی از کشورها از بازی با تیم های ورزشی ایرانی طفره می رفتند و حضور متقابل خود را نیز در ایران محدود می کردند. در اثر این گونه اقدامات، ایران حتی با موارد مهمی از محدودیت در دریافت خدمات از فدراسیون های بین المللی ورزشی مانند فیفا در حوزه فوتبال و دیگر ورزش ها نیز روبرو شده است و بر همین اساس در خصوص مشارکت و حضور شرکت های ایرانی در نمایشگاه های بین المللی نیز کشورهای میزبان در مواردی محدودیت های بی موردی را علیه کشورمان تحمیل می کردند. موارد این تحریم ها و محدودیت ها بسیار است اما یک چیز بین آنها مشترک است، اینکه تحمیل این تحریم ها در بسیاری از موارد حاصل فضای منفی سیاسی و روانی علیه ایران بود.

حال در آستانه لغو تحریم ها علیه کشورمان، بیش از پیش اینجا وظیفه نهادها و موسسات ذی نفع ایرانی است که به این امر توجه داشته باشند که ضروری است در کنار پیگیری لغو تحریم های نوشته شده و قانونی، لغو تحریم های ناشی از فضای روانی و سیاسی را در دستور کار خود قرار دهند. این کار حتی می تواند قبل از اجرای برجام آغاز گردد، چون به واقع مبنای این تحریم ها، آن دسته از تحریم های اصلی قانونی و نوشته نیست که لغو آنها نیاز به اجرایی شدن برجام داشته باشد. امروز بیش از هر چیز به یک اعتماد به نفس نیازمندیم که بر ذهنیت اینکه تحریم در حوزه های مختلف یک واقعیت است، غلبه کنیم و وارد فضای پس از تحریم گردیم. شرایطی که البته با اجرایی شدن برجام تثبیت خواهد شد ولی می تواند از همین امروز با تلاش برای لغو تحریم های سیاسی- روانی شروع شود.