مرد ما در تهران؛ کتابی در مورد جاسوسی ديپلمات كانادایی

انتشار خبر نامزدي كتاب «مرد ما در تهران» در جايزه برترين كتاب غيرادبي «جان دبليو دافو» كه با موضوع بررسي چگونگي جاسوسي ديپلمات سفارت كانادا در زمان تسخير سفارت آمريكا در ايران تاليف شده نكته‌اي بود تا گزارشي از اين اثر براي مخاطبان ارائه گردد.

به گزارش خبرگزاري فارس، كتاب «مرد ما در تهران» با موضوع بررسي چگونگي جاسوسي ديپلمات سفارت كانادا به منظور پيشروي اهداف دولت آمريكا در زمان تسخير سفارت آمريكا در ايران به قلم «رابرت رايت»، از جمله آثاري است كه انتشار آن در سال گذشته ميلادي توجه بسياري از مخاطبان و رسانه‌هاي جهان، به ويژه رسانه‌ها و مطبوعات كشورهاي غربي را به خود معطوف كرد.
كتابي كه در هفته گذشته نيز به عنوان يكي از نامزدهاي شايسته دريافت جايزه برترين كتاب غيرادبي «جان دبليو دافو»، جايزه برترين كتاب نويسندگان كانادايي، از سوي هئيت داوران اين جايزه انتخاب و معرفي شده است.

اين اثر كه به قلم يك محقق و مدرس رشته تاريخ در دانشگاه ترنت كانادا به رشته تحرير در آمده در حقيقت سندي تاريخي است كه پرده از برنامه جاسوسي سفارت كانادا و نقش موثر و كليدي «كن تيلور» سفير اين كشور در جاسوسي و ارائه راهكارها و برنامه‌هاي نظامي و امنيتي ايران به دولت آمريكا در زمان وقوع انقلاب اسلامي ايران، بر مي‌دارد.

«رايت» نويسنده كتاب «مردان ما در تهران» در فصل‌هايي از كتاب با اشاره به واقعه طبس و عمليات ناموفق آمريكايي‌ها در صحراي طبس به طور مستقيم به افشاي روابط پنهاني «كن تيلور» با سازمان جاسوسي آمريكا پيش و پس از بروز اين حادثه مي‌پردازد.
اين استاد دانشگاه در كتابش مي‌نويسد: «كارتر» رئيس جمهور وقت آمريكا از «جو كلارك» نخست‌وزير وقت كانادا درخواست كرد كه از «تيلور» ديپلمات اين كشور به عنوان يك مهره موثر براي كسب اطلاعات نظامي از ايران به منظور آزادسازي گروگان‌هاي آمريكايي در تهران استفاده كند. به اين ترتيب دولت آمريكا از سفارت كانادا خواست تا اطلاعات لازم در اين زمينه را از طريق اين ديپلمات در اختيار فرماندهان نظامي آمريكا در صحراي طبس قرار دهد.

پروفسور«رابرت رايت» كه به تازگي به خاطر نگارش اين اثر به عنوان يكي از شانس‌هاي دريافت جايزه كتاب غيرادبي «جان دبليو دافو» انتخاب شده دركتابش با اشاره به همكاري ديپلمات‌ها و كارمندان سفارت كانادا با دولت وقت آمريكا مي‌نويسد: «در زمان تسخير لانه جاسوسي و پيش از آن، «كن تيلور» ديپلمات و «جيمي ادوارد» مسئول امنيتي-اطلاعاتي سفارت كانادا از جمله كليدي‌ترين مهره‌ها در جمع‌آوري اطلاعات از ايران و ارائه آن به آمريكايي‌ها داشتند. اين افراد پس از دريافت درخواست همكاري از سوي آمريكا مبني بر جاسوسي عليه ايران، موافقت خود را اعلام كرده و به صورت مستقل به جمع‌آوري اطلاعات كاربردي و پراهميت براي حضور و دخالت آمريكايي‌ها در برنامه‌هاي داخلي ايران، پرداخته اند.»
«رايت» نويسنده كتاب پرفروش «3 شب در هاوانا» كه موفق به دريافت جوايز متعددي به خاطر اين اثر شده است، در فصلي از كتاب « مردان ما در تهران» به صراحت به اين نكته اشاره كرده كه دستور جاسوسي و گردآوري اطلاعات نظامي و امنيتي ايران توسط كارمندان سفارت كانادا مستقيما از سوي «جيمي كارتر» رئيس جمهوري وقت آمريكا به «جو كلارك» نخست‌وزير وقت كانادا ابلاغ شده و «كلارك» با اين موضوع موافقت كرده است.
وي در كتابش از «كن تيلور» و ديگر همكار وي در سفارت كانادا به عنوان يكي از ماموران غيررسمي سازمان جاسوسي آمريكا ياد كرده است.
طرح اين موضوعات در تازه‌ترين كتاب «رابرت رايت» كه در آخرين ماه‌هاي سال 2010 منتشر و روانه بازار كتاب جهان شد، موجب شد تا ديپلمات بازنشته كانادايي «كن تيلور» لب به سخن بگشايد و ديدگاه‌هاي خويش را درباره اين وقايع با رسانه‌ها و مطبوعات جهان به اشتراك بگذارد.

وي در مصاحبه با روزنامه‌هاي مختلفي همچون «گلوب اند ميل» ضمن اشاره به حساسيت انتشار اطلاعاتي كه روزگاري جزء اسناد محرمانه دو كشور كانادا و آمريكا محسوب مي‌شدند، گفت: به هيچ وجه انتظار افشاي اين موضوع را در زمان حياتم نداشتم و فكر مي‌كردم اين موضوع براي مدت زمان بسيار طولاني مسكوت باقي بماند.
با اين وجود «كن تيلور» نسبت به انتشار رسمي كتاب «مردان ما در تهران» واكنشي جدي از خود نشان نداد و مسائل مطرح شده در اين كتاب را تائيد كرد.
وي با اشاره به عنوان «مامور غيررسمي سيا» كه از سوي پروفسور «رابرت رايت» در كتاب «مردان ما در تهران» براي او و همكارش استفاده شده بود گفت: مسئوليتي كه برعهده ما بود جمع‌آوري اطلاعات مورد نياز آمريكا براي نجات كارمندان سفارت و ديپلمات‌هاي سفارتش در تهران بود و ما تقريبا نقش ماموران غيررسمي آژانس جاسوسي آمريكا را در تهران برعهده داشتيم، ما مردان سيا در تهران بوديم.

گلوب اند ميل مي‌نويسد: از آن زمان به بعد تمامي فعاليت‌هاي جاسوسي و اطلاعاتي آمريكا در ايران از طريق تيلور انجام مي‌گرفت و اطلاعاتي كه وي روزانه به آمريكا مخابره مي‌كرد توسط دو افسر ارشد در اداره تحليل اطلاعات اوتاوا بررسي مي شد و در اختيار پَت بِلَك، دستيار وزير اطلاعات و امنيت وقت كانادا قرار مي‌گرفت. اين اطلاعات سپس در اختيار كلارك و مك‌دانالد قرار مي گرفت و پس از آن به كنث كورتيس، سفير وقت آمريكا در كانادا منتقل مي‌شد.

اين روزنامه نوشت: نخستين مامور سيا كه توسط آمريكا به ايران فرستاده شد، پس از ملاقات با آقاي تيلور رد شد. تيلور در آن زمان اين مامور را با در نظر گرفتن شرايط موجود تهران نامناسب ارزيابي كرده ‌بود. دومين ماموري كه با نام مستعار باب وارد ايران شد مورد تاييد تيلور قرار گرفت و از آن به بعد در خارج از سفارت كانادا مشغول به فعاليت شد.
در واقع آنچه باب در آن زمان انجام مي‌داد نوعي پوشش براي تيلور بود تا در فعاليت‌هايش براي سيا تداخل ايجاد نشود. به بيان ديگر هرآنچه باب در تهران انجام مي‌داد از كانال تيلور به اوتاوا و سپس واشنگتن منتقل مي‌شد. تيلور خود تاييد مي كند كه مسئول مستقيم جمع‌آوري اطلاعات و فعاليت‌هاي جاسوسي بوده‌است.
گلوب اند ميل نوشت: تنها همكار تيلور در سفارت كانادا در تهران در آن سال‌ها جيم ادوارد، مسئول امنيتي سفارت بود كه همچون آقاي تيلور پيشنهادي از واشنگتن براي جاسوسي دريافت كرد و همچون همكارش موافقت نمود.
بر اساس آنچه در كتاب «مامور ما در ايران» نيز به آن اشاره شده است: ادوارد به صورت مخفي به جمع‌آوري اطلاعات نظامي مشغول شد، وي همچنين با ظاهري مبدل در تجمعات مردمي مقابل سفارت آمريكا نيز حضور داشت. ماموريتي كه به نوشته روزنامه براي مردي چهارشانه و قدبلند با موهايي بور و چشماني آبي بسيار دشوار بود.

«تيلور» اين ديپلمات اسبق كانادايي در بخشي از سخنانش در پاسخ به خبرنگاران رسانه‌هاي مختلف از چگونگي دسترسي به اطلاعات و ارسال آنها با وزير خارجه كانادا و پس از آن نخست‌وزير و ابلاغ آنها توسط «جو كلارك» به سفير آمريكا در كانادا، مطالبي را مطرح كرده و پرده از جزئيات اين اقدام برداشته است. وي حتي به حضور مخفيانه و با ظاهري مبدل در اجتماعات و نشست‌هاي مردمي كه در روزهاي انقلاب مقابل سفارت آمريكا برگزار مي‌شد، اشاره كرده است.

و اما «رابرت رايت» درباره چگونگي نگارش تازه‌ترين اثرش، «مردان ما در تهران» مي‌گويد: «با دسترسي به برخي از اطلاعات طبقه‌بندي شده و محرمانه، خواستار مطالعه برخي از پرونده‌هاي موجود در آرشيو كانادا شدم و به اين ترتيب تصميم گرفتم تا كتاب «مردان ما در تهران» را با توجه به اسناد و مداركي كه از لحظه ورود «كن تيلور» به ايران در سال 1977 در اختيار دارم، به رشته تحرير در آورم».
اين محقق در جريان مطالعات و تحقيقات خود در ميان اسناد و پرونده‌هاي قديمي به نقش خيره‌كننده «كن تيلور» در دهه 1970ميلادي در پيشروي اهداف آمريكايي‌ها در ايران پي برد و به بررسي اين موضوع پرداخت.
«رايت» در جريان مطالعاتش نكات بسياري درباره جزئيات همكاري «تيلور» با سازمان جاسوسي آمريكا به دست آورد. او مداركي را به دست آورد كه بر اساس اين مدارك مشخص شد، ارسال اطلاعات نظامي و امنيتي ايران به صورت روزانه و مستمر صورت مي‌گرفته است.
«مردان ما در تهران» به قلم «رابرت رايت» نويسنده، محقق و مدرس كانادايي با همكاري نشر «هارپركالينز» منتشر و ژانويه 2010 راهي بازار كتاب‌هاي انگليسي زبان شد.