چرا بورس‌های دنیا فرو ریخت؟

برخی از تحلیلگران چنین رخدادهایی را ناشی از افزایش تحرک اقتصاد آمریکا به عنوان بزرگترین ثقدرت اقتصادی جهان و تلاش این کشور برای افزایش سیطره و تضعیف قدرت های اقتصادی نوظهور بویژه چین می دانند.

اما گویا واقعیت ها چیز دیگری است . کشور چین به عنوان بزرگترین مصرف کننده کالاها و فلزات اساسی نرخ رشد اقتصادی خود را طی دو سال اخیر به شدت کاهش داده و تلاش می کند تا با تضعیف پول ملی خود در برابر دلار بتواند مصرف داخلی را کاهش داده و در عوض بر صادرات بیشتر کالای چینی بپردازد.

این اقدام ها از نگاه برخی کارشناسان افراط گونه و حتی حساب نشده عنوان می شود اما بررسی رفتار « اژدهای زرد » نشان می دهد که بی سر و صدا تلاش می کند با برداشتن گام های هوشمندانه ،افسار اقتصاد دنیا را به دست آورد.

چرا بورس‌های دنیا فرو ریخت؟

بورس ها نیز در کنار سایر بازار های جهانی از این سیاست ها بی بهره نبوده اند و تحت تاتیر آمارها ی اقتصادی این کشور با نوسان های شدید شاخص های خود تا به امروز مواجه بوده اند. اوایل هفته گذشته افت 8 درصدی شاخص بورس شانگهای در یک روز و تسری آن به سایر بورس های دنیا موجی از نگرانی ها را برای معامله گران و سرمایه گذاران بازار های سرمایه پدید آورد.

افت دامنه دار قیمت جهانی نفت خام و ترس از تکارا تجربه تلخ رکود جهانی سال 2008 در دنیا سرمایه گذاران بورس تهران را نیز بی نصیب نگذاشت و زیر سایه رکود حاکم بر بازار افت محسوس شاخص های بورس را در پی داشت.

این رخدادها و متغییرهای اقتصادی در شرایطی رخ می دهد که معاملات پایه کالایی و یا به اصطلاح «کامادیتی ها» در بازارهای جهانی تحت تاثیر رکود حاکم و تضعیف اقتصادهای دنیا به شدت نوسانی و در حجم های محدود دنبال می شود. تداوم این رویه بر بودجه های برآوردی شرکت ها وصنایع صادرات محور بورس تهران نیز اثر گذار بوده و افت سودآوری آنها را در پی داشته است. صنایعی همچون معدنی ها و تولیدکنندگان مواد پتروشیمی که ایران در برخی از آنها حتی از مزیت نسبی نیز برخوردار بوده است.

اکنون سرمایه گذاران و تحلیلگران بازار سرمایه با بیم و امید نسبت به دورنمای اقتصاد جهانی از خود می پرسند که آیا باید در انتظار وقوع یک بحران اقتصادی از پیش طراحی شده و سرایت امواج نوسانی آن در بورس ها و بازارهای سرمایه گذاری باشند و یا رقابت شدید قدرت های اقتصادی دنیا با نزدیک شدن به خط پایان باعث نوسان های مقطعی برای بیرون راندن رقبا از جایگاه برتری شده است؟ آیا سرمایه گذاری در بورس و اعتقاد به بازارهای مبتنی بر عرضه و تقاضای آزاد دیگر چندان جذاب نیست و یا غول اقتصادی چین در حال کوچک شدن است؟ چه اتفاقی در حال رخ دادن است؟

تغییر مدل اقتصاد چین برای برتری

در این زمینه یک کارشناس بازارهای بین المللی ضمن بررسی وضعیت کنونی اقتصاد جهانی از قصد چینی ها برای جای گیری در جایگاه برترین اقتصاد دنیا تا قبل از پایان سال 2023 میلادی سخن می گوید و معتقد است: چین قصد دارد با ابزارهای مختلف مالی و اقتصادی از پراکندگی حجم پول های منتشر شده و سرگردان در دوران گذشته جلوگیری و با تکیه بر مدلی جدید از بزرگترین اقتصاد جهان پیشی گیرد.

کیوان جعفری طهرانی عنوان کرد: تحلیل اغلب کارشناسان بر این نکته تاکید دارد که کم شدن آهنگ رشد اقتصادی کشور چین باعث افت تقاضا در بازارهای بین المللی و به تبع آن تاثیر منفی بر شاخص های بورس دنیا شده است.

رشد اقتصادی چین در حالی برای سال میلادی قبل تا 7.4 درصد پیش بینی شده بود که در سال 2015 این میزان به 7 درصد رسید و به نظر می رسد برای سال آینده میلادی نیز این میزان به حدود 6.7 درصد کاهش یابد.

سود چینی ها از افت قیمت های جهانی

این کارشناس سرمایه گذاری و اقتصاد کلان بر این باور است که روند فعلی اقتصاد چین از زمان روی کار آمدن رییس جمهور چین در 2.5 سال گذشته همواره با تزریق کمتر محرک‌های اقتصادی مواجه بوده و این در حالی است که تحلیل اقتصاد جهانی به دلایلی فراتر از اقتصاد اژدهای زرد باز می گردد.

وی افزود: کشور چین روزانه 12 میلیون بشکه نفت خام وارد می کند و این در حالی است که در بودجه سال 2014 این کشور نرخ هر بشکه نفت خام مبلغ 100 دلار برآورد شده است. نکته جالب اینجا است که بودجه دولت کشور چین برخلاف برخی کشورها عملیاتی است و نه تئوری. به عبارتی، چینی ها بودجه خود را در شرایطی هر ساله پیش بینی می کنند که از قبل منابع آن ذخیره شده است. بر همین اساس طی 6 ماهه گذشته ، قیمت جهانی نفت با افت به محدوده 50 دلاری ،بودجه مازادی را برای چینی ها ایجاد کرد که رقم آن بی نظیر است.

جعفری طهرانی با بیان اینکه دولت چین تصمیم گرفته مازاد بودجه خود را بیش از آنکه برای امور اقتصادی در نظر بگیرد، در تقویت امور نظامی صرف کند، عنوان کرد: در همین راستا، 5 شنبه هفته پیش چینی ها میزبان بزرگترین نمایشگاه تسلیحات نظامی در کنار رژه بزرگ ارتش چین به مناسبت سالگرد جنگ جهانی دوم بودند. مراسمی که از یک هفته قبل تمامی ادارات و کاخانه های دولتی و صنعتی با تعطیلی اجباری مواجه شده و حتی کارکنان کارخانه فولاد سازی دولت در نزدیکی شهر پکن نیز به تعطیلات اجباری رفته بودند.

وی با اشاره به اینکه کاهش قیمت های جهانی نفت و کالاهای اساسی باعث منفی شدن رشد اقتصادی اغلب کشور ها شده است، افزود: چین برخلاف سایر کشورها با مازاد هنگفت بودجه برآوردی خود روبرو است، این در حالی است که با توجه به تفکر به شدت کمونیستی جین شیپینگ، رئیس جمهور کنونی کشور چین بیش از آنکه به دنبال توسعه سیاست های تکنوکرات باشد، به دنبال تقویت قوای نظامی از محل منابع مازاد بودجه ای است.

تغییر سیاست‌های سرمایه گذاری با چاشنی محبوبیت

این کارشناس بر این باور است که طی یکسال گذشته ارزش پول ملی کشور چین تا حدود 8 درصد با افت مواجه بوده و این در حالی است که از این میزان افت تنها 3 درصد مربوط به 2 هفته اخیر بوده است. در عین حال، این کشور برای توسعه صادرات خود اقدام به کاهش ارزش پول ملی خود کرد. این موضوع بلافاصله بر روی شاخص‌های بورس این کشور و سایر بورس‌های جهانی اثر گذاشت.

وی ادامه داد: عمده این رخدادها از تفکر روسای جمهور قدیم و جدید چین ناشی می شود. رئیس جمهور پیشین چین در حالی به سیاست های سرمایه داری و کاپیتالیستی اعتقاد داشت که با روی کار آمدن رییس جمهور فعلی سیاست های کمونیستی در دستور کار جدی دولت چین قرار گرفت. سیاست هایی همچون محدود شدن مالکیت ملک و مسکن برای هر شخص که کاهش ساخت و ساز و افت عطش خریداران را در پی داشت از آن جمله است. این سیاست های مدون باعث شد تا سرمایه گذاران چینی با نقد نگاه داشتن نقدینگی خود به دنبال سرمایه گذاری در خارج از کشور باشند.

به دنبال یافتن رد پای سرمایه گذاران در سایه

جعفری طهرانی با اشاره به محبوبیت بالای رییس جمهور فعلی چین در میان مردم این کشور و احتمال تمدید ریاست جمهوری وی برای مدت 5 ساله دوم ، گفت: بورس چین در زمان هجینگ تائو ،رییس جمهور به شدت تکنوکرات این کشور به دلیل آنکه مردم حاضر به بردن سرمایه های خود به دیگر بازارها نبودند با رشد فزاینده ای روبرو شد . دوره ای که اقتصاد این کشور با پدید آمدن عارضه ای به نام سرمایه گذاران در سایه مواجه شد که مشابه موسسه های اعتباری ، تسهیلات اعتباری و پولی با بهره سنگین ارایه می دادند. با روی کار آمدن رییس جمهور جدید که تفکر افراطی کمونیستی بر آنها حاکم بود بخشی از سرمایه گذاران اقدام به خروج سرمایه و برخی دیگر به سرمایه گذاری روی آوردند. حالا دولت چین می خواهد پول هایی که بی حساب و کتاب در دوران قبل ایجاد شده و در اقتصاد رسوب کرده را به نوعی با خود تحریمی و سیاست های ریاضتی محدود کرده و کنترل کند.

اقتصاد چین در جاده تندرو

وی ادامه داد: ادامه این وضعیت هر چند به ایجاد خساراتی برای برخی اقتصادها شده و حتی شائبه به عقب راندن اقتصاد چین از دستیابی به جایگاه قدرت اول اقتصاد جهان را مطرح کرده اما در حقیقت دولت چین قصد دارد با جذب پول‌های سرگردان در اقتصاد و کانالیزه کردن آنها به این جایگاه تا قبل از پایان سال 2022 میلادی دست یابد. اقتصاد چین مثل ماشینی که در جاده تند رو در حرکت است، می خواهد در مسیر خود به آرامی با کوبیدن به سپر ماشین اقتصاد رقبای خود از جمله آمریکا و ژاپن ضمن منحرف کردن آنها ازمسیر از آنها بی دغدغه سبقت بگیرد.

این کارشناس بازارهای بین المللی معتقد است: تقویت دلار به زیان ایالات متحده آمریکا است و چینی ها ماشین اقتصاد خود را سپر به سپر ماشین آمریکایی ها راه می برند که در صورت ضربه های شدید باید جایگاه آمریکا را به زودی به عنوان بزرگترین اقتصاد دنیا فراموش کرد. تقویت ارزش دلار نسبت به سایر ارزهای بین المللی بزرگترین خیانتی است که چینی ها در قبال شریک خود انجام می دهند. با وجود بالا بودن نقد شوندگی اما چینی ها با هدف کاهش ارزش سرمایه رقبای خود اقدام به کاهش ارزش یوان واحد پول ملی خود کرده اند.

پاداش 200 تریلیون دلاری بازار نفت و یک آرزو

وی بر این باور است که اقدام دولت چین هم اکنون هوشمندانه بوده و با وجود احتمال به عقب راندن جایگاه اقتصادی این کشور در دنیا اما دولت فعلی چین تلاش می کند تا افتخار کسب جایگاه نخست قدرت اقتصادی جهان را بین سال های 2021 تا 2022 بدست آورد.

جعفری طهرانی افزود: دولت چین از بابت کاهش نرخ نفت در بودجه خود از مازاد حدود 200 تریلیون دلاری برخوردار است، این در حالی است که دولت چین قصد دارد برنامه محرک اقتصادی خود را به ارزش 98 میلیون دلار به بانک های توسعه ای تزریق کند که در برابر این مازاد بودجه رقم چندانی نیست. در بودجه سال آینده کشور چین نیز قیمت هر بشکه نفت خام بالاتر از 50 دلار پیش بین شده تا با کسری بودجه مواجه نباشد.

نفت ایران و جنگ روانی در بازارهای جهانی

وی در برابر این پرسش که تزریق نفت ایران به بازارهای جهانی پس از عملیاتی شدن توافق برجام هسته ای چه تاثیری بر بازارهای جهانی خواهد داشت؟ پاسخ داد: ایران در زمان تحریم‌ها در حالی روزانه اندکی بیش از یک میلیون بشکه نفت خام صادر می کرد که پس از رفع تحریم‌ها این رقم به 3 میلیون بشکه خواهد رسید. این عدد در برابر حجم فروش نفت خام اعضای اوپک چندان اثری بر بازار های جهانی نداشته اما می تواند به راه افتادن جنگ روانی در بازار های جهانی منتهی شود.

این کارشناس بازارهای جهانی با پیش بینی وضعیت بازارهای کالایی و فلزات اساسی تا پایان سال میلادی جاری ، گفت: اقدام چینی ها به هر ترتیب بر بازارهای جهانی اثر گذار خواهد بود.

گام‌های آهسته روی مدار ترس و نا امیدی

چینی ها معتقدند برای پیشرفت باید یا سرعت خود را افزایش دهند و یا سرعت حرکت رقبای خود را کاهش دهند . در حال حاضر به نظر می رسد چینی ها با هوشمندی به دنبال کاهش سرعت رقبای خود در مسیر رشد و توسعه هستند. این رویه بر بورس ها و بازار های جهانی و کالایی نیز اثر گذار خواهد بود و باعث می شود فعالان و سرمایه گذاران برای مدتی در سرگردانی و انتظار به سر برند. در عین حال محموله های معاملاتی بطور تک به تک و به اصطلاح SPOT با نوسان قیمتی شدیدتری تا پایان سال میلادی جاری مواجه باشند.