پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : به دنبال سقوط مرگبار جرثقیل در مسجدالحرام و کشته و زخمی شدن صدها زائر از کشورهای مختلف، روزنامه انگلیسی «گاردین» در یادداشتی انتقادآمیز، ساخت و ساز‌های پرحاشیه در مکه را زیر سوال برده است.
به گزارش ایسنا، روزنامه «گاردین» در مطلب خود با اشاره به اینکه این حادثه تلخ در آستانه برگزاری حج تمتع روی داده است، تب ساخت و ساز در شهر مقدس مکه را به تندی مورد انتقاد قرار داده و آن را مخاطره‌آمیز دانسته است.
اتفاق روز جمعه در مسجدالحرام که جان بیش از 100 زائر را گرفت، باعث شده بسیاری از محافل رسانه‌ای درباره سلطه ساخت و ساز‌های خطرناک و غیراصولی در این شهر مقدس لب به اعتراض باز کنند.
گاردین در یادداشت خود آورده است: ساکنان مکه سال‌ها در ساختمان‌های پراکنده زندگی می‌کردند و عملیات عمرانی همان‌طور که حکمرانان سعودی می‌خواستند، تنها به محدوده مقدس شهر که سال گذشته در دوران حج تمتع میزبان بیش از دو میلیون نفر بود محدود نمی‌شد؛ بلکه در حومه این کلانشهر هم گسترده بود.
یک شهروند سعودی که نخواست نامش فاش شود، در این‌باره گفت: «این‌ها هر دو سال یک‌بار برنامه‌ای جدید رو می‌کنند که هیچ ارتباطی با برنامه قبلی ندارد. بنابراین مجبورند بخشی از سازه‌های قبلی را خراب کنند. به همین دلیل است که مردم مکه و حجاج 15 سال است دارند زجر می‌کشند.»
این روزنامه انگلیسی نوشت: فعالیت‌های آشفته ساختمانی در جای‌جای مکه دیده می‌شود، بدتر از همه در مسجدالحرام. مجموعه ساختمان‌ها و صحن‌های این مکان مقدس در مساحتی بالغ بر 356 هزار و 800 مترمکعب در قلب شهر مکه گسترده شده، جایی که فاجعه روز جمعه رخ داد. «شیخ سلمان» پادشاه عربستان قول داده علت سقوط جرثقیل پس از طوفان شدید آن روز را مشخص کند، در حالیکه یک انگلیسی به نام «قاسم اکرم» از بولتون هم در این حادثه جان خود را از دست داد.
مقامات سعودی اذعان کرده‌اند که مناسک حج بدون هیچ تغییری برگزار خواهد شد، اما محلی‌ها طعم تلخی را در دهان‌شان حس می‌کنند. یک فعال اجتماعی در این‌باره گفت: «چند اتفاق کوچک دیگر هم رخ داده، کارگرها هم کشته شدند، اما این خبر هرگز به رسانه‌ها نرسید. این‌بار نمی‌توانند آن را پنهان کنند.»
پروژه عمرانی 100 میلیون ریال عربستانی (17 میلیون پوندی) توسعه مکه توسط گروه سعودی «بن‌لادن» که از سازندگان مطرح این کشور هستند نظارت و از سوی دولت حمایت می‌شود. حمایت‌کنندگان این پروژه می‌گویند وقتی کار تکمیل شود، ساختمان‌های مسکونی جدید، یک مسیر جدید، چند پارکینگ و سیستم حمل و نقل مترو راه‌اندازی خواهد شد.
دکتر «عرفان العلوی» مدیر بنیاد پژوهش‌های میراث اسلامی عربستان در این‌باره گفت‌وگویی با آسوشیتدپرس داشت که طی آن گفت: «آنچه اتفاق افتاده یک تراژدی است، اما غافلگیرکننده نبود. تاکنون حوادث زیادی رخ داده، آخرین‌بار چند طبقه از ساختمانی که درست کنار برج ساعت ساخته می‌شد، آتش گرفت و آنها مجبور شدند از ماشین آتش‌نشانی طائف استفاده کنند که 45 دقیقه طول کشید برای خاموش کردن آتش به محل حادثه برسد. هیچ سیستم امنیتی در این مکان وجود ندارد. در لندن وقتی کار ساختمانی انجام می‌شود، مردم از آن محل دور نگه داشته می‌شوند، اما در مکه عموم مردم به منطقه محل کار ماشین‌آلات ساختمانی دسترسی دارند. داوطلبِ کافی برای مراقبت از کودکان و جلوگیری از ورودشان به مناطق خطرناک وجود ندارد. حتی بعضی از مهندسان کلاه، دستکش و پوشش ایمنی ندارند. چون این‌جا خیلی گرم است و دما در تابستان 45 درجه است.»
وی در ادامه افزود: «ما 15 دستگاه از مرتفع‌ترین جرثقیل‌های دنیا را بالای مسجدالحرام داریم. این جرثقیل‌ها سه سال است که این‌جا هستند. اگر این جرثقیل سقوط کرده، چه چیزی جلوی سقوط بقیه آنها را می‌گیرد؟ من از مقامات سعودی می‌خواهم که سلامت و امنیت مردم را مدنظر قرار دهند. این چیزی است که طی سال‌های گذشته آنها در رعایتش ناموفق بوده‌اند. سال آینده بزرگترین هتل جهان با 10 هزار اتاق راه‌اندازی می‌شود. موازین امنیتی کجا رعایت شده؟ مکه یک شهر معمولی نیست. آسمان‌خراش‌های زیاد مکه، این شهر را به منهتن شبیه کرده است.»
مهم‌ترین آسمانخراش این شهر، برج ساعت 76 طبقه است که مجتمع عظیم‌الجثه «ابراج‌البیت» در کنار آن قرار گرفته است. این ساختمان یکی از بزرگترین‌ها در جهان از لحاظ فضای داخلی هر طبقه است و در شش برج آن، هتل‌های لوکس و مراکز خرید چندطبقه قرار دارد.
اما به گفته فعالان اجتماعی عربستانی، نظارت و حادثه‌های گزارش نشده بسیاری وجود دارد که نگران‌کننده هستند. ویدیوهای مردمی از مراحل تخریب ساختمانی در مکه که در فضای آنلاین منتشر شده، نشان می‌دهد موازین امنیتی به طور خطرناکی نادیده گرفته می‌شود.
یکی از بزرگترین نگرانی‌های مردم مکه این است که گروه «بن لادن» مناطق زیادی را برای تخریب در نظر گرفته باشد و آنها مابه‌ازای مناسب و یا مکان جدیدی برای زندگی پیدا نکنند.
یکی از ساکنان مکه در این‌باره گفت: «پروژه توسعه شهری در اصل ابزاری است برای رژیم تا پول نفت و ثروت را بین حلقه کوچکی از شاهزاده‌ها و اطرافیان‌شان تقسیم کنند. هیچ‌کس انتظار ندارد این تغییرات سود و بهره ملموسی را با خود به همراه بیاورد.»
گاردین در ادامه گزارش خود نوشت: ملک و املاک اطراف مسجدالحرام از گرانترین‌ها در جهان است، اما مناطق سطح پایین هم هستند که خیلی از مرکز شهر فاصله ندارند. از چهار سال پیش که پادشاه عربستان دستور ساخت و سازها را صادر کرد و این مناطق توسط عملیات عمرانی جارو شدند، شواهد کمی از تخصیص 110 میلیارد دلار بودجه به برنامه‌های اجتماعی به چشم آمده است.
یکی دیگر از فعالان اجتماعی می‌گوید: «بافت اجتماعی بی‌مانند مکه است که آن را به شهری تبدیل می‌کند که به راحتی تحت کنترل دولت قرار دارد. این شهر با نقش تاریخی‌اش به عنوان مرکز سفرهای زیارتی جهان اسلام، میزبان جمعیت مهاجرانی است که عموما از کشورهای دیگر به این‌جا می‌آیند؛ کشورهایی که مسلمانان در آنها مورد مجازات و یا رفتار تبعیض‌آمیز قرار می‌گیرند.»
یکی دیگر از شهروندان مکه در گفت‌وگو با خبرنگار «گاردین» اظهار داشت: «آل‌سعود استاد تفرقه‌افکنی است. اگر گروهی مشکل‌ساز شوند، سعودی‌ها همانی را از آنها می‌گیرند که بیشتر نیاز دارند؛ یعنی شغل‌شان. همین مسئله مردم را (به ظاهر) به دولت وفادار نگه می‌دارد.»
ویزا و مجوز اقامت هم ابزار قدرتمندی برای کنترل جامعه به حساب می‌آید؛ دولت به راحتی می‌تواند گروه‌های مهاجر را با تهدید به دیپورت به سکوت وادار کند.
یکی دیگر از شهروندان مکی نیز گفت: «سگت را گرسنه نگه داری، دنبالت می‌آید. این چیزی است که سعودی‌ها از پدران‌شان یاد گرفته‌اند.»
