رسول جعفريان : یکي از فقيهان برجسته در قرن اخير، مرحوم آية ا... سيد محمدباقر درچه اي است که پس از سالها تحصيل در اصفهان ونجف، در زمره برجسته ترين استادان فقه، به سال 1342 ق در آستانه سخت گيري هاي دولت رضاخاني، در شهر اصفهان به تدريس مشغول گرديد و به رغم محدوديت اين شهر، چندان شهرت علمي يافت که در سالهاي پاياني عمر به رتبه مرجع تقليدي هم دست يافت. مرحوم درچه اي را به شاگردان فراوانش که برخي از آنان از زبده ترين عالمان قرن اخير ايران هستند، مي شناسند.

شايسته ترين آنها مرحوم آية ا... بروجردي، از جمله شاگردان بنام اين استاد علامه بوده است. از ديگر شاگردان او مي توان به مرحوم آية ا... حاج سيد ابوالحسن اصفهاني، حاج آقا رحيم ارباب، آقا جمال گلپايگاني، محمد جواد صافي گلپايگاني، آقا نجفي قوچاني، ميرزا علي شيرازي، آقا شيخ محمد باقر زند کرماني، مرتضي اردکاني، شهيد اشرفي اصفهاني، سيد محمدرضا خراساني و جلال الدين همايي اشاره کرد.

نقطه برجسته در زندگي اين راد مرد آن است وي عالمي مهذب و دانشمندي معتدل و در معتقدات شيعي خود به دور از افراط و تفريط بوده و از اين جهت امتياز قابل ملاحظه اي بر بسياري از عالمان و روحانيان ديگر اين دوره دارد. بسياري از گزارشها حکايت از آن دارد که اين اعتدال به ميراث از وي به مرحوم آية ا... بروجردي رسيد و ايشان تحت تأثير استادش قرار داشت. آية ا... مطهري هم در کتاب امامت و رهبري ص 35 به اين مطلب اشاره کرده است.

اعتدال در منش علامه درچه اي را دست کم در دو بخش يکي تأکيد خاص مرحوم درچه اي روي توحيد و ديگر مراقبت از نقل مطالب دروغ در روضه ها مي توان دنبال کرد.

درباره نکته اول بايد گفت مرحوم درچه اي مي کوشيد تا اهميت توحيد را به همگان گوشزد کند و هرگاه مي خواست درباره اهميت موقعيت ائمه(ع) سخن بگويد، ابتدا از توحيد سخن مي گفت. مرحوم درچه اي درباره وعظ واعظان و مطالبي هم که در روضه ها مي خواند حساسيت نشان مي داد. اين در حالي بود که خودش طرفدار عزاداري بود و مجالس سوگواري برگزار مي کرد. اما منبري ها جرأت زدن هر حرفي را برابر او نداشتند.