برجام ناو "روزولت" آمریکا را به خانه برگرداند؟

بحران بی‌اعتمادی میان ایران و آمریکا یکی از مهم‌ترین مشکلات بر سر راه اجرای برجام است که می‌تواند اقدامات متقابل در چارچوب توافق هسته‌ای را در دو ماه آینده با مشکل روبه‌رو سازد از این رو خارج کردن ناو هواپیمابر "روزولت" می‌تواند به کاهش نگرانی‌های ایران در منطقه ناشی از حضور دولت‌های فرامنطقه‌ای کمک کند.

پایگاه خبری هیل وابسته به کنگره آمریکا، اعلام کرد که همزمان با عملیاتی شدن برنامه جامع اقدام مشترک(برجام)، آمریکا هیچ ناو هواپیمابری در خلیج فارس ندارد.

بر اساس گزارش رسانه‌های آمریکایی از سال 2007 تاکنون این برای اولین بار است که آمریکا هیچ ناو هواپیمابری در خلیج فارس نخواهد داشت.

ناو هواپیمابر تئودور روزولت میزبان 5 هزار نیروی نظامی و بیش از 50 هواپیمای جنگی ارتش آمریکاست. دومین ناوی که در منطقه حضور دارد "هری ترومن" است که در حال حاضر در خلیج فارس نیست و قرار است زمستان به این منطقه بازگردد در عین حال برخی رسانه‌ها اعلام کردند که ترومن نیز در زمان تعیین شده به خلیج فارس نخواهد رسید و احتمالا برای یک تا دو ماه خلیج فارس از ناوهای آمریکایی خالی است.

دولت آمریکا از سال 2010 دو ناو هواپیمابر در خلیج فارس مستقر کرده بود، این ناوها برای مدت زمان کوتاه به طور مجزا منطقه را ترک کرده و مجددا به محل استقرار خود بازگشته‌اند. هدف از استقرار این ناوها پشتیبانی از عملیات آمریکا در عراق و افغانستان عنوان شده بود هم‌چنین اینطور ادعا می‌شد که این ناوها رفتار ایران در منطقه را کنترل کرده و تنگه هرمز را باز نگه می‌دارد.

بعد از اعلام خبر خروج ناو هواپیمابر روزولت از خلیج فارس و خالی شدن منطقه از حضور ناوهای آمریکایی این اتفاق مورد تحلیل رسانه‌های مختلف و نیز کارشناسان قرار گرفت که هر یک تحلیل خاص خود را داشتند. مشکلات بودجه، توافق هسته‌ای ایران و 1+5 و نیز حملات هوایی روسیه به مواضع داعش در سوریه از مهم‌ترین دلایلی هستند که از نگاه ناظران بین‌المللی، منطقه و ایرانی مورد توجه قرار گرفته است.

حمله روسیه به سوریه روزولت را از خلیج فارس خارج کرد

برخی رسانه‌های آمریکایی از جمله ان بی سی با انتقاد از خارج کردن ناو روزولت از خلیج فارس، اعلام کردند غیبت ناو روزولت در خلیج فارس در حالی صورت می‌گیرد که روسیه حضور نظامی خود را در منطقه در حمله به مواضع داعش در سوریه افزایش داده است.

پایگاه اینترنتی روزنامه رأی الیوم چاپ لندن نیز این اقدام واشنگتن را ناشی از موفقیت هواپیماهای روسیه در حمله به مواضع تروریست‌ها در سوریه عنوان کرد و نوشت که واشنگتن مجبور شد ناو هواپیمابر "تئودور روزولت" خود را از خلیج‌فارس خارج کند.

این روزنامه در ادامه این مطلب نوشت: نیروی دریایی آمریکا ناو هواپیمابر «تئودور روزولت» را از آبهای خلیج فارس خارج کرد و از سال 2007 این برای نخستین بار است که آمریکا هیچ ناو هواپیمابری در خلیج فارس نخواهد داشت.

برجام و تئودور روزولت

اما در این میان کارشناسان و صاحب‌نظران زیادی این اقدام آمریکا را ناشی از توافق هسته‌ای میان ایران و 1+5 اعلام کردند.

بنا بر گزارش رسانه‌های خارجی، دولت آمریکا پیش از این اعلام کرده بود برنامه‌ای برای اینکه در زمان اجرای برجام در منطقه خلیج فارس ناو هواپیمابر مستقر کند، ندارد. این درحالی است که پیش‌تر اعلام شده بود آمریکا در زمستان امسال قرار است ناو هواپیمابر «هری ترومن» را به خلیج فارس بازگرداند. اما مقامات آمریکایی اعلام کردند که ناو هواپیمابر «هری ترومن» نیز در زمان اجرای برجام وارد خلیج فارس نخواهد شد.

در عین حال تصمیم به خارج کردن ناوهای جنگی آمریکا از خلیج فارس در حالی صورت گرفت که یک هفته قبل از آن باراک اوباما حضور این ناوهای هواپیمابر را نمادی از قدرت این کشور در خلیج فارس خوانده بود. او گفته بود حضور این ناوها در خاورمیانه برای ثبات منطقه و تحت نظر گرفتن ایران است.

بسیاری از رسانه‌های غربی اما در تحلیل این تصمیم مهم دولت آمریکا امتیاز بیشتر را به تاثیر توافق هسته‌ای نسبت به تحولات در سوریه یا کاهش بودجه پنتاگون دادند.

کاهش بودجه روزولت را به خانه برگرداند

بنا بر گزارش رسانه‌های غربی، دولت آمریکا برنامه استقرار دو ناو خود در خلیج فارس را در سال 2013 به دلیل کمبود بودجه شدید وزارت دفاع (پنتاگون) رها کرد و همین مساله باعث شد تا پنتاگون برای حفظ این دو ناو در خلیج فارس با مشکلات زیادی روبه‌رو شود.

خبرگزاری ان بی سی نیوز، خارج شدن این ناو را به اوضاع اقتصادی آمریکا مربوط دانست و در ادامه اعلام کرد که" برخی از کارشناسان آمریکایی درباره خارج شدن این ناو هواپیمابر از خلیج فارس ابراز نگرانی کردند."

به گزارش ایسنا، آنچه بیش از همه در میان دلایل مختلف سیاسی، امنیتی و اقتصادی در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی اهمیت اقدام آمریکا در خارج کردن ناو هواپیمابر "روزولت" را تعریف می‌کند، دو تحول مهم توافق هسته‌ای و آمادگی دو طرف توافق برای اجرای برجام و حملات روسیه در سوریه است. در عین حال به گفته بسیاری از کارشناسان، وزن توافق هسته‌ای ایران و 1+5 که به بحرانی بین‌المللی برای بیش از یک دهه پایان می‌دهد بیشتر است.

حضور ناوهای آمریکایی در خلیج فارس با هدف عمده کنترل تحولات منطقه به ویژه افغانستان و عراق است. از سویی در سوریه اکنون این روسیه است که به طور مستقیم وارد عمل شده است و به گفته بسیاری از کارشناسان آمریکا سعی دارد برای مدتی هر چند کوتاه اجازه دهد تا اقدامات این کشور علیه داعش صورت گیرد. با این همه اجرای برجام هم‌چنان مهم‌ترین علت اقدام آمریکا در خروج "روزولت" از منطقه خلیج فارس تفسیر می‌شود.