تخلفات گسترده مالی در دو شرکت‌ شهرداری

ماجرای ۳۰۰ میلیارد تومان هزینه های فاقد سند شهرداری تهران در دوره محمود احمدی‌نژاد را یادتان هست؟ شهرداری دوره محمدباقر قالیباف مدتها روی این هزینه های بدون سند دوره پیش از خود مانور می داد و البته در دوره‌ای کلا همه چیز فراموش شد. شهرداری تهران در دوره قالیباف مدعی شفافیت مالی است. آنقدر که شخص شهردار و معاونانش گفته اند در هیج دوره ای، شهرداری تهران اینقدر شفافیت مالی نداشته است. همین ادعا به چالشی میان شورا و شهرداری بدل شده است.
 
 در چند هفته گذشته روزهای دوشنبه، برخی از اعضای شورای شهر تهران مشغول بررسی عملکرد مالی سال ۹۲ شهرداری تهران هستند. پایه اصلی این بررسی ها هم سه چهار عضو شورای شهر هستند؛ مهدی چمران، رییس شورا، علیرضا دبیر، رییس کمیسیون برنامه و بودجه شورا، رحمت اله حافظی، رییس کمیسیون سلامت و محیط زیست شورا و ابوالفضل قناعتی، عضو هیات رییسه شورا. البته تعداد دیگری از اعضا هم در این جلسات شرکت می‌کنند، اما عمده واکنش ها به گزارش حسابرسی بودجه سال ۹۲ شهرداری تهران را این چهار نفر داشته اند.  
 
با رحمت اله حافظی درباره برخی از بندهای تخلفات مالی شرکت های شهرداری در سال ۹۲ گفتگو کردیم. لازم به توضیح است که بخش های داخل گیومه در مصاحبه، عینا از گزارش حسابرس نقل شده است.
 
در چند هفته گذشته همراه با تعدادی دیگر از اعضای شورای شهر، گزارش حسابرسی از عملکرد مالی شهرداری در سال ۹۲ را بررسی می کنید. اوضاع چطور است؟
 
8 ماه پیش این گزارش تهیه شده، گزارش حسابرس 8 ماه پیش آماده بود.
 
یعنی اسفند 93.
 
تبعا این گزارش در اختیار شهرداری قرار می‌گیرد که بتواند برای ایراداتی که وجود دارد مستنداتی ارائه کند. با تمام این شرکت‌ها جلسات متعددی تشکیل می‌شود و آقایان اسناد ارائه می‌دهند. مثلا در شرکتی که 40 بند گزارش حسابرسی داشته، با ارائه اسناد، به کمتر از 20 بند کاهش یافته است. حسابرس با توجه به اسنادی که ارائه می شود و مورد قبول واقع می شود، بندهای مرتبط را حذف می‌کند. آنچه مانده و توسط حسابرس به شورا ارائه شده، آن چیزی است که آقایان هیچ دفاعی بابت ان نداشتند. پس از این،‌ گزارش وقتی به شورا می‌آید، کمیسیون تخصصی یعنی کمیسیون برنامه و بودجه هم مجددا جلسات را برگزار می کند و آقایان می‌آیند توضیح می دهند و می‌روند. البته با حضور آقای دبیر رئیس کمیسیون بررسی می شود و این بندهای متعدد که یک شرکت داشته، تعدیل می‌شود. نهایتا آنچه به صحن و به شورا ارائه شده، گزارشی است که دیگر قابل دفاع نبوده، گزارشی است که کمیسیون تخصصی هم تایید می‌کند که ایراداتی وجود دارد. با این وجود، وقتی گزارش به صحن آمد، ما اصرار کردیم که عین این گزارش به شهرداری برود و پاسخ مکتوب بدهند. آقای چمران گفت که «آنها پاسخی ندارند. جلسات متعددی بوده، آنچه پاسخ داشتند، دادند و این خلاصه است و این دیگر چیزی نیست که بتوانند جواب دهند.» گفتیم آقای چمران، علی رغم اینها بفرستید و بخواهید که پاسخ مکتوب دهند. که با اصرار، این کار شد. گزارش رفت و پاسخ مکتوب هم آمده که تقریبا همان صحبت‌های قبلی است که توسط حسابرس هم مسموع نیست. این کار را کردیم که حجت تمام شده باشد و بعدا شهرداری مدعی نشود که به من وقت دفاع و فرصت دفاع ندادند.
 
گزارش خیلی بهم ریخته است؟
 
گزارش حسابرسی در مورد شرکت‌های تابع شهرداری در سال 92 حدود 8 ماه پیش آماده شده که گزارش 14 شرکت آن الان به کمیسیون‌ها وصول شده، 4 مورد آن هنوز نیامده. شنیدم که اخیرا فرستادند ولی هنوز در اختیار کمیسیون ها قرار نگرفته. یک نگاه کلی اگر به این گزارش داشته باشیم می‌بینیم که عملکرد دو شرکت موسسه فن آوران شهر و شرکت کنترل کیفیت هوا توسط حسابرس، مطلوب و مناسب شناخته شده. عملکرد شش شرکت؛ پیام رسا، شهربان و حریم بان، خدمات اداری شهر، خاکریز آب، یادمان سازه و همشهری، مشروط اعلام شده و عملکرد شرکت سرمایه گذاری شهر و شرکت برج میلاد هم مردود شناخته شده و شرکت ارتباط مشترک شهر، توسعه فضاهای فرهنگی، سازماندهی صنایع و مشاغل و نوسازی عباس آباد از نظر حسابرسی رسمی شورا با عدم اظهار نظر مواجه شده. عدم اظهار نظر از مردود خیلی بدتر است. چون در گزارش مردود بالاخره مستنداتی ارائه می‌شود، براساس آن مستندات حسابرس تصمیم می‌گیرد و جمع بندی می‌کند و بر اساس شاخص‌هایی که دارد، اظهار نظر مردود را اعلام می‌کند. منتها در گزارش عدم اظهار نظر، مواردی است که به قدری اوضاع به هم ریخته است و مستندات در دسترس نیست که قابلیت قضاوت را ندارد یا اینکه مستنداتی وجود دارد ولی در دسترس حسابرس قرار نمی‌گیرد و در کل کتمان اطلاعات رخ می دهد.
 
یعنی سندی وجود ندارد برای آنها.
 
یا آنقدر آشفته و به هم ریخته است، یعنی سامانه مشخصی که بتواند براساس آن قضاوت صورت بگیرد و اسنادی که متقن باشد در اختیار حسابرس نیست و سیستم‌شان بسیار آشفته است یا اینکه واقعا اسناد در اختیار قرار نگرفته. لذا می‌بینیم که این تعداد شرکت با عدم اظهار نظر حسابرس روبه‌رو شده. شورا تا الان و تا این تاریخ، چهار جلسه فوق العاده را برای رسیدگی به این موضوع داشته. روزهای دوشنبه‌ این جلسه‌ها تشکیل شده. چون همیشه منتقد بودم، اینجا انصافا لازم است از آقای مهندس چمران که این فضا را ایجاد کرده تشکر کنم. برای اولین بار است که بررسی گزارش حسابرس به این روش صورت می پذیرد.
 
فقط گزارش حسابرسی سال ۹۲ اینطور شده تا آنجا که خاطرم هست.
 
بله برای اولین بار است که این اتفاق می‌افتد، اولین بار در تاریخ شوراست که زمان مبسوط برای استماع گزارش حسابرس به صحن شورا اختصاص داده شده است. اینجا جای تشکر از مهندس چمران دارد. چون در گذشته گزارش حسابرس از تمام شرکت‌ها طی یک جلسه اجمالا و کلی بررسی می شد و انتهای جلسه هم تکلیف می‌شده که این گزارش به شهردار منعکس شود و از شهردار خواسته شود که نسبت به اصلاح موارد مطروحه اقدام کند. این تمام سعی و تلاش شورا در قبال این شرکت‌ها در گذشته بوده. بحمدا... الان با همراهی و نظر مثبت آقای چمران همه موارد بررسی می شود. شرکت‌ها از منابع متعلق به مردم استفاده می‌کنند و مردم، صاحبان اصلی این شرکت‌ها هستند و بایستی از جزئیات عملیاتی که آنجا انجام می‌شود مطلع باشند.
 
چند روز پیش از عملکرد چند شرکت خبرهایی منتشر شد. ماجرای اتوبوس هایی که نخریدند و سینما آزادی.
 
در رسیدگی به گزارش حسابرسی از شرکت سرمایه گذاری شهر برخی از بندها قابل توجه است؛ یکی از مواردی که فکر کنم قبلا هم این را منتقل کردم، پیش پرداخت و علی الحسابی است که به یک شرکت پرداخت شده به مبلغ 48 میلیارد تومان برای خرید صد دستگاه اتوبوس دو کابین و سه کابین شهری از کشور سوییس در سال 90، این قرارداد در سال 90 منعقد شده.
 
یعنی 50 میلیارد دادند که ...
 
تقریبا 50 میلیارد تومان پیش پرداخت بوده که 100 دستگاه اتوبوس خریداری شود. سال 90 این قرارداد منعقد می‌شود و تا پایان سال 91 هم بایستی تمام اتوبوس‌ها تحویل می‌شده. آن مدت دو ساله قرارداد منقضی می‌شود، دو سال هم از آن گذشته تا الان. یعنی 4 سال از زمان قرارداد گذشته و طبق گزارس حسابرس تا زمان تهیه گزارش، تنها یک دستگاه اتوبوس تحویل شده. با این وجود در سال 93، مبالغ بیشتری هم به این شرکت پرداخت شده. این یکی از مسایل است. ادله‌ای که آقایان دارند؛ مشکلات تحریم و عدم گشایش اعتبار و عدم امکان انتقال ارز و از این صحبت‌هاست. اگر چنین چیزی هم بوده و دیدید چنین فضایی ایجاد شده، باید قرارداد لغو ‌شود و پول مردم بر‌گردد. نه اینکه 4 سال بگذرد و هنوز این قرارداد بطور کامل عملیاتی نشده است.
 
از سوئیس چطور می‌توانند اتوبوس بخرند؟ شهرداری هیچ وقت از سوئیس اتوبوس نخریده است!
 
کسانی که قرارداد بسته اند باید پاسخگو باشند. یکی از موارد که قابل توجه است این است که مانده مطالبات شرکت سرمایه گذاری شهر، از شرکت بازرگانی و بهره برداری کارکنان شهرداری به مبلغ 115 میلیارد ریال مربوط به خرید کاغذ است در سال ۸۸.
 
11.5 میلیارد تومان کاغذ؟!
 
بله. 11.5 میلیارد تومان کاغذ خریدند که تا سال 91 این تعهدات از سمت شرکت مذکور اجرا نشده. بعد هم جرئیاتی دارد «طبق صورت‌جلسه تنظیمی 21/8/91 مقرر می‌شود که طلب شرکت از شرکت نیک گستران میلاد کارگزار شرکت بازرگانی و بهره برداری کارکنان شهرداری، به طلب از شرکت نوسازی عباس آباد انتقال یابد، و در ازای آن، شرکت نیک گستران موظف می‌شود چراغ‌های LED به میزان ارزش مذکور به شرکت نوسازی عباس آباد تحویل نماید.» به حساب آن شرکت می‌برند که به آن ‌ LED بدهد. «که در سال مالی قبل این مبلغ تحت عنوان حساب‌های دریافتنی از شرکت نوسازی عباس آباد ذکر گردیده اما به دلیل عدم ایفای تعهدات شرکت نیک گستران در خصوص ارائه چراغ‌ها، شرکت نوسازی عباس آباد طی نامه 30/1/93 به شرکت مورد گزارش اعلام می‌کند که بدهی مذکور را قبول نداشته و پرداختی از این بابت به شرکت نخواهد داشت. بنابراین در سال جاری، (منظور سال 93) مجددا این مبلغ از حساب طلب از شرکت نوسازی عباس آباد خارج شد و تحت عنوان طلب از شرکت بازرگانی و بهره برداری کارکنان به‌عنوان کارگزار شرکت نیک گستران میلاد، ذکر گردیده.»
 
یعنی 11.5 میلیارد را هنوز نداده‌اند. درواقع 11.5 میلیارد، کاغذ خریدند، پولش را ندادند، پاس دادند، از این طرف به آن طرف...
 
11.5 میلیارد تومان کاغذ است، ولی این مانده مطالبات شرکت بازرگانی که کاغذ را خریده در اسناد صفر نشده.
 
ماجرای سینما آزادی چیست؟
 
سراغ شرکت توسعه فضاهای فرهنگی می‌رویم. اهم آن ایراداتی که وجود داشت را بخواهیم مرور کنیم، براساس قرادادی که سال 83 این شرکت یعنی توسعه فضاهای فرهنگی با حوزه هنری داشته، ساخت سینما آزادی به این شرکت واگذار می‌شود، سال 83 قرارداد منعقد می شود و عملیات ساخت در سال 86 تکمیل و پروژه تحویل می‌شود.
 
یعنی زمان شهرداری آقای احمدی نژاد شروع شده؟ البته آقای قالیباف به اسم خودش تمام کرد!
 
براساس قراردادی که سال 83 با حوزه هنری داشته اند این شرکت توسعه فضاهای فرهنگی، ساخت سینما آزادی را برعهده می‌گیرد و عملیات ساخت در سال 86 تکمیل می‌شود و پروژه را تحویل می‌دهد. حالا حسابرس می‌گوید حسب شواهد موجود، به دلایلی از جمله، عدم رعایت استاندارد اطفای حریق در ساخت این پروژه، شرکت تا کنون موفق به اخذ پایان کار و تفکیک اسناد مالکیت آن نشده است. به این خاطر همچنان مبلغ 186 میلیارد ریال در سر فصل پروژه‌های در جریان تکمیل، منعکس است. یعنی پروژه تکمیل شده ولی به علت تایید آتش نشانی، پایان کار صادر نشده است و مبالغ را کد مربوط به پروژه به ردیف های تمام شده منعکس نگردیده است.
 
یعنی 18 میلیارد و 600 میلیون تومان بدهکار است؟
 
سال 86 پروژه تکمیل شده، هنوز در حساب‌ها در سرفصل‌های پروژه های در حال تکمیل 18 میلیارد تومان، دیده می‌شود و از بابت وجوه دریافت شده از محل سهم شرکت از فروش واحدهای تجاری پروژه سینما آزادی، مبلغ 141 میلیارد ریال نیز به‌عنوان پیش دریافت راکد در حساب‌ها منعکس شده. یعنی پیش دریافت شده و هنوز در حسابها دیده می شود.7 سال گذشته و هنوز تعیین تکلیف نشده است.
 
یک سوال؛ 18.6 میلیارد تومان بود، یعنی هزینه‌ای بوده که برای آن انجام شده، یا پولی است که هنوز برای آن اعتبار در نظر می‌گیرند؟
 
این پروژه تمام شده، وقتی پروژه تمام می‌شود باید حسابش بسته شود. چون هنوز نتوانسته پایان کار بگیرد، در حساب‌ها نشان می‌دهد که هنوز 18.6 میلیارد تومان هم در حساب‌ها هست.
 
آن موقع شهرداری گفت 12 میلیارد خرج این پروژه شده!
 
در گزارش حسابرس 186 میلیارد ریال آمده است. بابت فروش واحدهای تجاری آن هم 141 میلیارد ريال در حساب ها قید شده است.
 
جالب است که هم پول گرفته اند... اما چرا ارتقا نداده اند؟
 
صحبت آقایان این است که این پروژه در سال 83 شروع شده، براساس ضوابط ایمنی آن زمان پیش بینی‌های لازم انجام شده و چون در سال 86 به بهره برداری رسیده در زمان بهره برداری، ضوابط ایمنی ارتقا پیدا کرده و بخاطر همین نتوانسته این تاییدیه سازمان آتش نشانی را بگیرند.
 
نمی‌توانستند ارتقا دهند؟
 
صحبت ما همین جا است. این بلا مگر سر بقیه مردم نمی‌آید؟ بفهمید و بدانید و متوجه شوید که چه پوستی از مردم کَنده می شود. این بلا را سر مردم هم می‌آورید. بارها دیدیم و موارد و مصادیقش بسیار زیاد است. پروژه که شروع شده، نقشه‌ها و طرح‌هایش را آوردند تایید کردید، شروع کرده، زمان بهره برداری، سازمان ایمنی شما می‌گوید اینجایش اینطور است و آنجایش آنطور است و اختلال در زندگی و برنامه مردم ایجاد می‌کنید. این هم یکی از آن موارد است. ببینید، نهادی که نهاد قدرت است، سازمان آتش نشانی هم زیرمجموعه خودش است. وقتی نمی‌تواند مشکل خودش را حل کند و این اتفاقات برایش رخ می دهد، مردم چه زجری از این رفتارهای مدیریت شهری می‌کشند.
 
راستی، سینما آزادی پارکینگ هم ندارد.
 
موضوع دیگر مربوط به زمین های شرقی سینما آزادی است. در گزارش حسابرسی آمده «شرکت در سال مالی 91 اقدام به فروش دو قطعه زمین در ضلع شرقی سینما آزادی به مساحت 870 متر و 920 متر به شرکت سرمایه گذاری سپه جمعا به مبلغ 548 میلیارد ریال با نظر کارشناس رسمی نموده است، شامل بهای زمین به مبلغ 329 میلیارد ریال و عوارض شهرداری به مبلغ 219 میلیارد ریال. و از بابت فروش اراضی، جمعا مبلغ 99 میلیارد ريال در سال 91 وصول گردیده. و در سر فصل پیش دریافت‌ها منظور شده. تا پایان سال 92، اسناد مالکیت به نام خریدار منتقل نگردیده، در سال 92، یکی از زمین‌ها بصورت قطعی به شرکت سرمایه گذاری سپه منتقل گردیده و در ازای آن 5 دستگاه آپارتمان در مجتمع پارمیس نیاوران به بهای تمام شده 134 میلیارد ريال دریافت شده است.»
 
چه کسی این آپارتمان‌ها را گرفته است؟
 
شهرداری، مابه‌ازای آن زمین‌ها حدود 10 میلیاردتومان نقد و این آپارتمان ها را در مجموع به ارزش 23 میلیارد تومان گرفته است.
 
«در این ارتباط، شرکت اقدام به تهاتر بهای تمام شده اراضی با بهای تمام شده آپارتمان‌ها نموده و از شناسایی درآمد و بهای تمام شده ناشی از خرید و فروش و سود و زیان معاوضه مذکور خودداری نموده است. از آنجا که در سالیان گذشته بهای اراضی به‌عنوان بخشی از بهای پروژه سینما آزادی لحاظ گردیده و بصورت مجزا نمایش داده نشده است. مضافا از بابت وضعیت فروش قطعه دوم زمین نیز مستندات و اطلاعات دقیقی در دسترس نمی‌باشد.» نظربه عدم دسترسی به مستندات دقیق ارزش گذاری زمین ها، فروش و سایر اطلاعات تکمیلی، تعیین میزان دقیق تعدیلات مورد لزوم برای این موسسه امکانپذیر نیست.
 
اینها را هم به نام زده اند و رفته الان؟
 
این دو قطعه زمین را می‌گوید قبلا به عنوان بخشی از بهای پروژه سینما آورده، بعد هم یک قطعه را فروخته و حسابرس هم می‌گوید به من مستنداتی ارائه نشده است. «مضافا از بابت فروش قطعه دوم زمین نیز مستندات و اطلاع دقیقی در دسترس نمی‌باشد.»
 
این ها خیلی فاجعه است.
 
از اینها فراوان است؛ «طبق تاییدیه بانک ... شعبه بلوار کشاورز، شرکت، یک فقره تسهیلات مشارکت مدنی استمهال شده به مبلغ مصوب 186 میلیارد ريال با اقساط 12 ماهه دریافت نموده که در پایان سال 92 تعداد 5 قسط آن باقی مانده است. و از طرف بانک ارائه کنند تسهیلات مذکور در سر فصل اعتبارات معوق قرار گرفته. و از سمت بانک، پیگیری‌های حقوقی بدین منظور نیز انجام شده و تا پایان سال، مانده بدهی از بابت تسهیلات مذکور، مبلغ 133 میلیارد ريال می‌باشد.( 125میلیارد اصل و 8 میلیارد ريال هم جریمه دیرکرد.) لیکن از این بابت هیچ ثبتی در حساب‌ها صورت نپذیرفته است. مضافا لازم به ذکر است که شرکت از بابت تسهیلات مذکور، اسناد تضمینی به مبلغ 225 میلیارد ريال به بانک ارائه نموده که آنها نیز در دفاتر ثبت نشده است»
 
در مورد دیگر اسناد مالکیت املاک و مستغلات شرکت، شامل مستغلات بازار آهن، مجتمع‌های تجاری رودبار، پاساژ الغدیر، مجتمع پردیس، پاساژ پروانه در اختیار موسسه قرار نگرفته و مستندات فروش واحد مسکونی پارمیس (تهاتر شده با زمین مجاور سینما آزادی) به موسسه ارائه نشده است.
 
اینها را هم خریده بوده؟
 
اینها را در تملک دارد. می‌گوید اینها متعلق به من است ولی اسنادش را در اختیار حسابرس قرار نداده. و مستندات فروش 5 واحد مسکونی پارمیس نیاوران هم به حسابرس ارائه نشده و لذا حسابرس نمی‌تواند اظهار نظر کند. همچنین «اسناد دریافتنی از دو فرد حقیقی به مبلغ 14 میلیارد ريال مربوط به واگذاری مجموعه باغ شاطر واقع در خیابان دربند به مبلغ 27 میلیارد ريال که براساس نظر کارشناس رسمی در سال 85 واگذار شده است خریداران بایستی 5 میلیارد ريال نقد و 22 میلیارد ريال طی 36 فقره چک پرداخت نمایند... به استناد یکی از بندهای قرارداد، در صورت عدم وصول 3 فقره از چک‌های مزبور، شرکت می‌تواند قرارداد را یک طرفه فسخ نماید. لیکن تا تاریخ رسیدگی و پس از گذشته 7 سال از تاریخ انجام معامله صرفا مبلغ 13 میلیارد ريال طی سال‌های قبل دریافت و مابقی در سرفصل اسناد دریافتنی تجاری ثبت شده. طبق اظهارات مسولین شرکت در تاریخ 30/6/89 بابت جایگزین چک‌های برگشتی، تعداد 18 فقره چک جدید جمعا به مبلغ 15 میلیارد ريال به سررسیدهای متناوب از 30/10/92 لغایت 30/12/94» دریافت شده. یعنی در سال 89 تعداد «18 فقره چک به تاریخ 92 تا 94 دریافت کرده اند که تاکنون وصول نشده است و چک‌های مذکور هم به رویت حسابرس نرسیده.» این هم یکی دیگر از نا بسامانی و بی نظمی‌های مالی فراوانی که در شهرداری وجود دارد و در این موضوع شکی بجا نمی گذارد.
 
خبری آمده بود درباره طلب ۲۵ میلیاردی از تراکم فروشی.
 
بله، این هم هست؛ «حساب‌ها و اسناد دریافتنی جاری و بلند مدت از آقای ... از بابت اصل و جرائم در مجموع در پایان سال‌های 91 و 92 به مبلغ 259 میلیارد ريال کلا راکد و سنواتی مربوط به فروش 83 واحد تجاری از مجتمع تجاری لاله در اسفند 85 است و کلیه چک‌های مذکور در سررسید برگشت خورده. و در صندوق شرکت نگهداری می‌شود