نگرانی جهانی از ذخایر عظیم پلوتونیوم در ژاپن

ژاپن هم اکنون دارای 47 تن پلوتونیوم جداسازی شده است که این موضوع به یک معضل برای این کشور و متحدش آمریکا که ادعای محدودسازی تولید پلوتونیوم در سطح جهان را دارد، تبدیل شده است. پلوتونیوم جداسازی شده،‌ پلوتونیومی است که از سوخت مصرف شده جدا شده و مناسب برای ساخت سلاح هسته‌ای است.

نوبوماسا آکیاما، استاد دانشگاه امنیت هسته‌ای دانشگاه هیتوسوپاشی در این باره معتقد است که ذخائر پلوتونیوم ژاپن به طرز غیرعادی عظیم و گسترده است و این سوال مطرح است که چرا زمانی که آمریکا محدودیت‌های سخت و شدیدی را در زمینه منع گسترش تسلیحات هسته‌ای نسبت به دیگر کشورها مثل ایران مطرح می‌کند، به ژاپن اجازه تولید این میزان پلوتونیوم را داده است؟

ذخائر پلوتونیوم ژاپن البته بسیار گسترده‌تر از دیگر کشورها است.

بنابر اعلام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، آلمان از دیگر اعضای معاهده NPT تا آخر سال 2013 تنها 3 تن پلوتونیوم داشته است. حتی دو قدرت برتر هسته‌ای جهان یعنی آمریکا و روسیه دارای 49 و 52 تن پلوتونیوم جداسازی شده به صورت ذخیره شده هستند.

هم‌چنین کشورهای همسایه ژاپن، مثل چین و کره جنوبی همواره ضمن ابراز نگرانی این سوال را مطرح کرده‌اند که چرا ژاپن که یکی از اعضای معاهده منع گسترش تسلیحات هسته‌ای است دارای ذخایر عظیم پلوتونیوم جداسازی شده است.

وزارت خارجه چین اخیرا اعلام کرده است که پکن همواره از ژاپن خواسته است که ذخائر پلوتونیوم خود را کاهش دهد.

وزارت خارجه چین در بیانیه‌ای در این‌باره اعلام کرد: کاهش مواد حساس و خطرناک هسته‌ای یک اصل پذیرفته شده در میان جامعه جهانی است که باعث افزایش امنیت هسته‌ای جهان می‌شود.

این بیانیه از ژاپن خواسته است تا اقدامات عملی لازم و فوری را برای کاهش و سروسامان دادن به ذخایر پلوتونیوم خود انجام دهد.

ذخائر گسترده پلوتونیوم ژاپن تنها باعث بروز تنش‌های منطقه‌یی نیست بلکه اکنون این موضوع باعث شده است تا کشورهایی مثل ترکیه و مصر اصرار دارند تا حق بازفرآوری سوخت هسته‌ای مصرف شده برای تولید سوخت هسته‌ای را داشته باشند که البته این امر باعث تولید پلوتونیوم خواهد شد، برخی از کارشناسان نیز معتقدند که حتی خطر و احتمال دستیابی تروریست‌ها به پلوتونیوم نیز وجود دارد.

تولید پلوتونیوم در ژاپن از دهه 70 میلادی آغاز شد.

در اواخر دهه 90 میلادی ژاپن طرحی را برای کاهش ذخائر پلوتونیوم خود مطرح کرد. این برنامه شامل استفاده از ترکیبی از پلوتونیوم و اورانیوم برای استفاده در راکتورها به عنوان سوخت هسته‌ای بود و ژاپن اعلام کرد که قصد دارد تا سال 2015، 16 تا 18 راکتور هسته‌ای که از این ترکیب به عنوان سوخت استفاده می‌کنند را در اختیار داشته باشد.

این در حالی است که بروز فاجعه هسته‌ای فوکوشیما مانع دستیابی به این هدف شد. از سرگیری فعالیت راکتورهای هسته‌ای تحت بازرسی‌های سخت نهاد نظارتی هسته‌ای ژاپن که یک نهاد کاملا مستقل است بسیار طولانی شده است. از 43 راکتور هسته‌ای ژاپن تنها پنج راکتور هسته‌ای مجوز از سرگیری فعالیت خود را دریافت کرده‌اند که تنها یکی از این راکتورها خواهد توانست از سوخت ترکیبی پلوتونیوم و اورانیوم استفاده کند. اما این راکتور تنها خواهد توانست در هر سال 500 کیلوگرم پلوتونیوم را مصرف کند.

تاکویا هاتوری، رییس پیشین صنایع اتمی ژاپن در این باره می‌گوید: مشکل آن است که دولت ژاپن اعلام کرده که از همه ذخایر پلوتونیوم خود به صورت صلح‌آمیز استفاده خواهد کرد اما تاکنون هیچ تصویر واقع بینانه‌ای را از این قصد خود نشان نداده است.

ذخائر پلوتونیوم ژاپن با آغاز فعالیت نیروگاه‌ روکاشو حتی باعث نگرانی‌های گسترده‌تری در جامعه جهانی نیز خواهد شد. این نیروگاه که در آن باز‌فرآوری سوخت هسته‌ای انجام خواهد شد بنابر اعلام شرکت سوخت هسته‌ای ژاپن تا سپتامبر 2018 فعالیت خود را آغاز خواهد کرد که باعث افزایش ذخائر پلوتونیوم جداسازی شده خواهد شد.

دولت ژاپن و شرکت‌های تولید انرژی آن تاکنون برای ساخت نیروگاه هسته‌ای روکاشو که در سال 1992 آغاز شد بیش از20 میلیارد دلار هزینه کرده‌اند، آغاز فعالیت این نیروگاه تاکنون به دلیل فنی و اقتصادی بیش از 20 بار به تاخیر افتاده است.

پس از بروز فاجعه نیروگاه هسته‌ای فوکوشیما،‌ کارشناسان آمریکایی معتقد بودند که نیروگاه روکاشو احتمالا دیگر هرگز فعالیتش را آغاز نخواهد کرد. اما شرکت هسته‌ای ژاپن که متشکل از 9 شرکت تولید انرژی ژاپن و مالک شرکت روکاشو هستند، به ادامه این پروژه پافشاری کرده‌اند.

سخنگوی شرکت‌های تولید انرژی ژاپن، یکی از مقامات صنعتی که نماینده سهامداران نیروگاه بازفرآوری روکاشو نیز هست، در این باره گفت: اگر مجوز ادامه این پروژه از سوی نهاد نظارتی هسته‌ای ژاپن صادر شود، ما نیز ادامه خواهیم داد و توضیح در این باره به جامعه جهانی وظیفه دولت ژاپن است.

قرارداد همکاری هسته‌ای کنونی میان آمریکا و ژاپن در ژولای 2018 به پایان خواهد رسید، هر دو طرف اعلام کرده‌اند که این قرارداد به صورت خودکار ادامه خواهد یافت و تمدید می‌شود، مگر آن که یکی از دو کشور بخواهد در این باره مذاکره کند.

یکی از سخنگویان دولت ژاپن معتقد است که ژاپن همواره در مورد ذخائر پلوتونیوم خود کاملا شفاف بوده است و با آژانس در جهت همه بازرسی‌های آژانس همکاری داشته است.

یک سخنگوی دولت آمریکا نیز گفته است ژاپن دارای یک سیاست ذخیره نکردن پلوتونیوم برای انجام اهداف غیرشفاف بوده است. ما از این سیاست ژاپن در مسیر استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای و اجرای الزامات ایمنی خود حمایت می‌کنیم.

این در حالی است که اخیرا جان هولدرن، مشاور اوباما ضمن ابراز نگرانی از افزایش ذخائر پلوتونیوم ژاپن گفت:‌ ما ترجیح می‌دهیم که شاهد رشد ذخایر بسیار زیادی از پلوتونیوم جداسازی شده ژاپن نباشیم.

انتهای پیام/