ضرر ۱۲۰میلیاردی برای هر روز تعطیلی مدرسه‌ها

 معاون آموزش متوسطه وزیر آموزش و پرورش انعطاف در تقویم آموزشی را ضروری می داند و معتقد است می بایست تعطیلات تابستان در طول سال تحصیلی توزیع شود.

به گزارش «انتخاب»، با زیاد شدن تعطیلات نابهنگام مدارس به دلیل شرایط جغرافیایی استان ها و آلودگی هوا در برخی ماه های سال، بحث انعطاف در تقویم آموزشی و شروع شدن سال تحصیلی پیش از مهر ماه، چندی است که از سوی برنامه ریزان و مسئولان آموزش کشور مطرح شده است. طبق قانون مصوب مجلس، شروع و پایان سال تحصیلی مشخص است و آموزش و پرورش هم نمی تواند خارج از این چارچوب حرکت کند. در مواقعی که تعطیلات ناگهانی پیش می آید، تقویم آموزشی و برنامه ریزی های درسی مدارس به هم می ریزد و راهی هم برای جبران آن نیست.

دو روز پیش، فانی وزیر آموزش و پرورش هم به این مسئله اشاره کرد و گفت که شروع شدن سال تحصیلی در شهریورماه مغایر قانون مجلس است و البته از تحقیقات برای تغییر تقویم آموزشی خبر داد. در همین باره، با علی زرافشان، معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش به گفتگو نشستیم و نظر آموزش و پرورش در مورد انعطاف در تقویم آموزشی را جویا شدیم.

گفتگوی خبرآنلاین با معاون آموزش متوسطه وزیر آموزش و پرورش را بخوانید؛

چندی پیش مسئله استفاده از تعطیلات تابستان برای بیشتر شدن روزهای آموزش مطرح شد و این که مدارس از تابستان آغاز شوند. چقدر با این مسئله موافقید و زودتر شروع شدن مدارس چه نفعی برای دانش آموزان و کادر آموزش دارد؟

این موضوع ابعاد مختلفی دارد که باید به آن توجه کرد. تعداد روزهای آموزشی مشخص است. بین 180 تا 200 روز روزهای آموزشی هستند و در آموزش و پرورش ما با توجه به تصویب برنامه درسی ملی، تعداد روزهای آموزش برای هر یک از دوره های تحصیلی مشخص است. و برمبنای همان هم تعداد ساعات آموزشی را تعیین کرده اند. آموزش و پرورش موظف است آن تعداد روز را به ارائه اموزش بپردازد. تعطیل شدن مدارس به هر دلیلی، آلودگی هوا، بارش برف یا ایجاد شرایط اضطراری در برخی استان ها یک امر طبیعی است و پیش می آید ولی برای این که تعداد روزهای مفید آموزش تحقق پیدا کند، علی القاعده باید به تعداد روزهای تعطیلی، در ادامه سال تحصیلی آن روزها جبران شود. این نکته برای امسال که تعداد روزهای تعطیلی افزایش پیدا کرده باید تحقق پیدا کند. منتها با توجه به این که ما مصوباتی داریم که شروع و پایان سال تحصیلی را محدود می کند، امکان این انعطاف را از مدیران مدارس می گیرد تا آن ها بتوانند این روزهای تعطیلی را جبران کنند.

این تعداد روزهای مشخص بر چه مبنایی مشخص شده اند و کم شدنشان چه آثاری دارد؟

علت این که این تعداد روز باید تحقق پیدا کند، اهداف و محتوای آموزشی است که برای این روزهای آموزشی در نظر گرفته شده است. معمولا برنامه ریزان درسی بر مبنای تعداد روزهای مفیدی که در اختیارشان است و تعداد جلساتی که در طول سال برای یک درس درنظر گرفته شده در جدول مصوب برنامه درسی شورای عالی آموزش و پرورش محتوایی را تعیین می کنند که این محتوا در واقع ظرف اجرایش زمانی است که در برنامه همان سال در نظر گرفته شده. در نتیجه وقتی تعطیلات به مدارس تحمیل می شود باعث می شود که آن ظرف کوچک شود و امکان اجرای برنامه درسی وجود نداشتهباشد.

همکاران فرهنگی که علاقه مند هستند برنامه های درسی و کتاب های درسی را به شکل کامل تدریس کنند به زحمت زیادی می افتند که باید این کار را جبران کنند و هم دانش آموزان احتمالا از بخشی از آموزش محروم می شوند. معمولا در مدارس این اصطلاح رایج هست که می گویند امروز کلاس جبرانی داریم. یک روز و ساعت را تعیین می کنند که بشود ساعت جبران شود. به همین جهت این امکان باید فراهم شود که این عقب ماندگی ها جبران شود. هم در سند تحول و هم در برنامه درسی ملی، این مسئله پیش بینی شده و باید انعطاف در برنامه ها برای مدارس و دانش آموزان فراهم شود.

البته ما در برخی استان ها به دلیل مسائل جغرافیایی با این گونه مسائل مواجه هستیم. برخی از مناطق کشور به لحاظ شرایط آب و هوایی، نمی توانند تمام نه ماه سال تحصیلی را دایر باشند. مثلا در برخی استان ها به جهت گرمای بیش از اندازه هوا و عدم وجود امکانات خنک کننده، که البته این موضوع در سال های اخیر کمک شده تا مدارس مجهز به این گونه وسایل بشوند تا آن ها هم بتوانند زمان مقرر را داشته باشند اما در آن ها هم اگر انعطاف در تنظیم برنامه وجود داشته باشد مدیران مدارس می توانند تعداد ساعات آموزش در یک روز را بنا بر جدول زمانی آموزش افزایش بدهند تا بتوانند با این افزایش تعداد ساعاتی را که در سال باید یک دانش آموز درسی را بگیرد پوشش دهند.

همه این ها مستلزم همان نکته ای است که وزیر محترم گفتند که باید به آموزش و پرورش این اجازه داده شود که شروع سال تحصیلی و پایان متناسب با شرایط جغرافیایی باشد.

هم والدین و هم بسیاری از اولیاء مدارس معتقدند سه ماه تعطیلی پشت سر هم در تابستان مناسب نیست. در سیستم های مطرح آموزشی دنیا هم سه ماه تعطیلی را داریم؟

کشورها در این مور بسیار متفاوت عمل می کنند اما چیزی که در بیشتر کشور ها دنبال می شود تعطیلات انقدر طولانی نیست. چون تعطیلات طولانی و متمرکز شدن تعطیلات در یک جا باعث می شود که هم فاصله آموزشی زیادی ایجاد شود و دانش آموزان با آموزش و مدرسه فاصله بگیرند. الان در برخی از کشورها مطالعاتی در این جهت انجام شده که آیا تعطیلات بلند مدت برای بچه ها مفید است؟ از جهت یادگیری تعطیلات کوتاه مدت چه قدر فایده دارد؟ نتیجه این تحقیقات نشان داده است که تعطیلات کوتاه مدت مفیدتر است به همین جهت بسیاری از کشورها تعطیلات را در طول سال توزیع کرده اند و همه آن متمرکز در تابستان نیست.

این که تمرکز تعطیلات از تابستان برداشته شود و در سال توزیع شود، مورد پذیرش آموزش و پرورش است؟

بله. معمولا در همان کشورها که گفته شد، بلندترین زمان تعطیلات که در ایام تابستان است شش هفته آموزشی است و یک ماه و نیم حداکثر زمانی است که دانش آموزان تعطیل هستند و بقیه تعطیلات در طول سال توزیع می شود که تعطیلات یک هفته یا دو هفته ای دارند و بچه ها در آن فاصله فرصت استراحت و تجدید قوا خواهند داشت. این باعث می شود هم تعطیلات در طول سال توزیع شود، و تراکم تعطیلات در یک زمان نباشد، فاصله مناسب در دوره های مختلف زمانی برای بچه ها فراهم می شود که هم یادگیری آن ها استمرار پیدا کند و هم با تعطیلی کوتاه مدت استراحت کنند برای شروع مجدد آموزش.

توزیع در طول سال باعث می شود که در حوزه گردشگری، و برگزاری اردوها از تنوع جغرافیایی کشور بشود استفاده کرد. الان تعطیلات که متمرکز در تابستان است تقریبا نیمه شمالی کشور می شود محل گردشگری. که اگر تعطیلات در سال توزیع شود نیمه جنوبی هم که شرایط متناسب تری در ایام سرد سال دارند گردشگر خواهند داشت.

این کمک می کند به این که جامعه با جاذبه های طبیعی و جغرافیای کشور بیشتر آشنا شوند. در مطالعات سند تحول این نکته آمده بود که یکی از پیشنهادات در مطالعات نظری سند تحول این بود که تراکم تعطیلات در تابستان کاهش پیدا کند و تعطیلات در ایام سال تحصیلی توزیع شود.

همیشه تعطیلات نابهنگام به خاطر شرایط جوی و در سال های اخیر به دلیل آلودگی هوا را داشتیم. این تعطیلات علاوه بر ضرری که به آموزش دانش آموزان می زنند، ضرر مادی هم دارند؟

اگر بودجه آموزش و پرورش که امسال 24 هزار میلیارد است تقسیم بر تعداد روزهای مفید مثلا 200 روز کنید، هزینه تمام شده یک روز آموزش مشخص می شود. وقتی این یک روز تحقق پیدا نمی کند، یعنی دولت هزینه ای پرداخت کرده، مجلس پرداخت کرده، مردم از جیبشان هزینه هایی پرداخت کرده اند اما آموزشی تحقق پیدا نکرده است. این نکته وجود دارد که تعطیلی ها ضرر مالی به مجموعه دولت وارد می کند. مثلا امسال برای هر روز تعطیلی 120 میلیارد تومان ضرر مالی داشتیم.

در مدارس غیرانتفاعی به اسم برنامه های فوق برنامه، تدریس زودتر شروع می شود و حتی این مسئله در مدارس نمونه دولتی هم دیده می شود. در این بین تنها مدارس دولتی هستند که از تعطیلات ضرر می کنند...

این اتفاق بیشتر در دوره پیش دانشگاهی می افتد و در همه دوره ها خصوصا در دوره ابتدایی نیست. دوره پیش دانشگاهی چون بچه ها را می خواهد برای کنکور آماده کند، برخی از مدارس نمونه دولتی و یا حتی عادی که برنامه خاص برای کیفیت بخشی به آموزش بچه هایشان دارند معمولا این کار را می کنند که از تابستان شروع کنند. منتها در تابستان بنا بر آن چه که در آیین نامه فوق برنامه و هم در دستورالعمل ثبت نام مدارس غیرانتفاعی آمده است، تحت عنوان پایگاه های تابستانی برگزار می شود و محتوای آموزشی هم آمادگی بچه ها برای کنکور در یک سال آخر هست. چون در سال آخر، دانش آموزان هم باید پایه های اول تا سوم را دوره کنند با نگاه کنکوری و تست و هم خود دروس پیش دانشگاهی را مطالعه کنند که کار کنکوری و تستی را انجام دهند که معمولا در مدارس با نظارت مناطق انجام می شود و پایگاه های تابستانی هم چه دولتی چه غیردولتی برنامه هایش به اطلاع آموزش و پرورش می رسد و بعد از کسب اجازه از مناطق این فعالیت ها را انجام می دهند.

به عنوان سوال آخر، آموزش و پرورش قصد تغییر در تقویم آموزشی فعلی را دارد یا خیر؟

با توجه به این که در اسنادی که اخیرا به تصویب رسیده، بحث انعطاف در آغاز سال تحصیلی و تقویم زمانی سال تحصیلی آمده به نظر می رسد اگر تجدید نظری از طریق مجلس محترم صورت بگیرد مدارس با انعطاف بیشتری برنامه هایشان را انجام می دهند و در نقاطی که شرایط جغرافیایی کشور و آلودگی هوا موجب تعطیلی می شود، این انعطاف باعث می شود روزهای آموزشی را جبران کنیم و آن چه را که هدف گذاری شده را از این طریق تحقق بدهیم.