پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : استفان کینزر در پولتیکو نوشت: تنها دو قدرت مسلمان در خاورمیانه باقی مانده اند و آنها هم ناگهان در لبه جنگ قرار گرفتند. دوست ما عربستان سعودی هفته گذشته یکی از اعدام های دسته جمعی همیشگی اش را انجام داد و در میان قربانیان یک روحانی شیعه هم قرار داشت. ایران، دشمن قدیمی ما که قلب اسلام شیعه است، عصبانی شد. ایرانی های عصبانی سفارت عربستان در تهران را به آتش کشیدند. روز بعد، عربستان سعودی روابط دیپلماتیکش با ایران را قطع کرد.
ایاالات متحده باید هر کاری که ممکن است انجام دهد تا در جنگ نیابتی میان قدرت های مسلط شیعه و سنی خاورمیانه، یک طرف را انتخاب نکند. در حالی که تاریخ به ما می گوید به سمت عربستان، متحد قدیمی مان گرایش داشته باشیم، اما اگر به آینده نگاه کنیم، ایران شریک منطقی تری است. دلایل آن مشخص است: منافع امنیتی ایران در مقایسه با عربستان سعودی، به ما نزدیکتر است.
اکثر مشکلات خاورمیانه از فضاهای بدون حکومت همانند مناطق مشکل دار عراق، سوریه، فلسطین، لیبی و دیگر کشورهایی که مردم زیادی در حکومت های بدون مشروعیت زندگی می کنند، ناشی می شود. این بحران متفاوت است. این مشکل میان دو کشور با ثبات علیه یکدیگر است.
اما گرفتن طرف عربستان سعودی، فاجعه است. درست است، از لحاظ نظامی رقابت غیر متناسبی وجود دارد. عربستان سعودی در میان بهترین کشورهای مسلح جهان قرار دارد. این کشور تسلیحات جنگی بسیار پیشرفته ای که اکثریت آنها را از ایالات متحده خریده، در اختیار دارد. در مقابل، ایران به مدت چندین دهه مورد تحریم قرار گرفته است. ارتش این کشور اوضاع چندان مجهزتری از جنگ عراق در 30 سال پیش ندارد.
با این حال وقتی عامل انگیزه را هم حساب کنیم، تقابل میان این دو برابر خواهد بود. سعودی ها در زمینه تمایلشان به قربانی کردن معروف هستند. آنها خارجی ها را برای انجام کارهای روزمره پادشاهی استخدام می کنند. مردان سعودی کمی وجود دارند که حاضر باشند جانشان را برای کشورشان بدهند. سعودی ها برای جنگ یمن، صدها سرباز مزدور از کلمبیا استخدام کرده اند. سعودی ها نیروی هوایی لازم برای نابودی هر کشوری را بر روی کره زمین در اختیار دارند، اما از لحاظ جنگ زمینی عربستان سعودی به طور وحشتناکی ضعیف است.
ایرانی ها متفاوت اند. اگر اعتقادات آنها تحت حمله قرار بگیرد، به جبهه های جنگ می آیند حتی اگر فقط یک قلاب سنگ داشته باشند. اختلاف وطن پرستی میان دو طرف چشمگیر است. عربستان 83 سال قدمت دارد، در حالی که ایران تاریخی بیش از 2500 سال دارد.
تصمیم عربستان برای دامن زدن به این بحران تا حدی ارتباط به مجبور کردن ایالات متحده به جانبداری از خودش دارد. با این حال حمایت از عربستان سعودی به جای ایران، بر ضد منافع ما است. چرا ایران در بلند مدت بیشتر می تواند شریک ما باشد؟ کشورها برای تبدیل شدن به شرکای ایالات متحده باید دو شرط را داشته باشند، منافع آنها به طور همزمان باید با ما یکسان باشد و جوامعشان باید نزدیک به جامعه ما باشد. در هر دو مورد ایران به ما نزدیکتر است.
ایران و ایالات متحده به غیر از موارد بالا، نفرت مشترکی هم از گروه های تروریستی سنی دارند. علاوه بر این، ایران به شدت رابطه نزدیکی با شیعیان افغانستان، عراق، سوریه، لبنان و بحرین دارد. نفوذی که ایران بر آنها دارد، قابل مقایسه با هیچ قدرت دیگری نیست. اگر آنها در ترتیبات امنیتی منطقه مشارکت داشته باشند، منافع بیشتری در ثبات منطقه خواهند داشت.
تقریباً از لحاظ همه استانداردها، جامعه ایران در مقایسه با سعودی ها نزدیکی بیشتری به ما دارد. عربستان سعودی به زندگی خصوصی مردم مسلط است و تمام مغازه ها باید هنگام نماز بسته شوند. زنان ایرانی بسیار فعال و در کسب و کار حضور دارند. اما زنان سعودی حق رانندگی ندارند و بدون اجازه مردان نمی توانند مسافرت کنند. حملات 11 سپتامبر توسط سعودی ها برنامه ریزی شد، در حالی که تهران تنها پایتخت مسلمان جهان بود که مردم برای ابراز همدردی با قربانیان در آن گردهم آمدند.
با این حال به صورت ناگهانی هم نمی توان از عربستان سعودی دور شد. هر دو کشور با منافع آمریکا دشمنی دارند. ایران به صورت عمومی و عربستان در حالی که نشان می دهد دوست ما است، به صورت خصوصی با ما دشمنی دارد. آمریکایی ها می دانند که عربستان سعودی کشوری بسیار سرکوبگر است. بدتر از این، سعودی ها یکی از حامیان مالی اصلی القاعده و طالبان هستند. آنها حامی موسسات خیریه ای هستند که مساجد و مدارس اسلامی را در سراسر جهان احداث می کنند که در آن نفرت از آمریکا را آموزش می دهند. وزیر خارجه هیلاری کلینتون در سال 2009 گفته بود: «حامیان مالی سعودی مهمترین منبع مالی گروه های تروریستی سنی در سراسر جهان هستند.»
این گروه های تروریستی دشمنان اصولی آمریکا در خاورمیانه هستند. ایران بیشتر از ما از آنها تنفر دارد، چون آنها می خواهند تمام شیعیان را بکشند. این در حالی است که سعودی ها از آنها حمایت می کنند. هر گونه سیاستی برای رسیدگی به بحران کنونی باید این واقعیت حیاتی را در نظر داشته باشد.
ایالات متحده سال گذشته منافعش را در دستیابی به توافق هسته ای با ایران دید. این توافق می تواند موجب بهبود روابط با ایران هم بشود. با این حال ما نمی توانیم به خاطر این که هر دو کشور از رهبران اصلی مسائل فرقه ای در خاورمیانه هستند، از عربستان سعودی روی برگردانیم. نوعی از تفاهم میان آنها پیش نیاز هرگونه آرامش در خاورمیانه است. تشویق آنها به این امر یکی از اهداف کلیدی دیپلماسی آمریکا باید باشد. با این حال ایران شریک بهتری در مقایسه با عربستان سعودی است.
* عضو موسسه مطالعات بین المللی واتسون، دانشگاه براون. وی نویسنده کتاب معروف «همه مردان شاه» است.
*دیپلماسی ایرانی
