زنان چقدر خون می‌دهند و چقدر می‌گیرند؟

زنان بیشترین مصرف‌کننده خون و در عین حال کمترین اهدا‌کننده هستند. آمارهای سازمان انتقال خون نشان می‌دهد، زنان کمتر از پنج درصد خون اهدا می‌کنند، اما بیشتر از 65 درصد مصرف‌کننده خون هستند. این موضوع تنها برای گروه‌های خونی عادی نیست، گروه‌های خونی نادر هم همین وضع را دارند.

به گزارش «انتخاب»، علی اکبری پورفتح‌الله، رئیس سازمان انتقال خون کشور این مطلب را در حاشیه همایش ملی گروه‌های خونی نادر، به روزنامه «شهروند» گفت و درباره جزئیات راه‌اندازی باشگاه گروه خونی O منفی توضیحات بیشتری داد:

- در همایش گروه‌های خونی نادر، به رونمایی از باشگاه گروه خونی O منفی اشاره شد. این افراد قرار است چگونه شناسایی شوند؟

این باشگاه برای سراسر کشور در نظر گرفته شده است، به‌هرحال گروه خونی O منفی نقش مهمی در نجات جان بیماران به‌ویژه در حوادث و بحران‌ها دارد. این مسأله پس از عملیات تروریستی مادرید اسپانیا مورد توجه فراوان کشورهای جهان قرار گرفت، چرا که اگر آن زمان این گروه‌های خونی در دسترس بود، خیلی از مصدومان می‌توانستند نجات پیدا کنند. در دنیا امروزه روی گروه خونی O منفی سرمایه‌گذاری می‌کنند، چراکه این گروه خونی، دهنده همگانی است بدون این‌که بخواهد برای سازگاری‌اش با خون‌های دیگر، آزمایشی انجام دهد. این موضوع از آنجا برای ما اهمیت دارد که میزان مصدومان ناشی از تصادفات در کشور ما بسیار بالاست.

- چطور می‌خواهید دارندگان این گروه خونی را شناسایی کنید؟

قطعاً از طریق فراخوان و واحدهای جذب، آموزش و حفظ اهداکنندگان سازمان در تمام کشور، این اقدام صورت می‌گیرد. این واحد مسئولیت ساماندهی و هدایت اهداکنندگان خون را برعهده دارد. ما هم تلاش می‌کنیم تا یک سازمان مردم‌نهاد از سوی خود اهداکنندگان تشکیل شود و این افراد را شناسایی و جذب کند.

- در حال حاضر شیوع گروه خونی O منفی در میان جمعیت چقدر است؟

حدود 3 تا 4 درصد است، به همین دلیل این افراد باید ساماندهی شوند تا بتوانیم تعداد اهداکنندگان این گروه خونی را افزایش دهیم، بر همین اساس هم از ‌سال آینده برنامه پایش ذخیره خون کشور را براساس گروه خونی اجرا می‌کنیم. تاکنون بدون توجه به گروه‌های خونی، 7 برابر نیاز روزانه خون ذخیره می‌کنیم، به همین دلیل گاهی اتفاق می‌افتد که در برخی گروه‌های خونی دچار کمبود شویم. از این رو از ‌سال آینده قرار است گروه‌های خونی پایش شود و اجازه نمی‌دهیم در مورد همه گروه‌های خونی ٧ برابر بیشتر از مصرف روزانه ذخیره داشته باشیم.

- دارندگان گروه خونی O منفی نمی‌توانند کمکی به گروه خونی نادر کنند؟

خیر، اینها جزو چهار گروه اصلی خون هستند. دارندگان گروه خونی نادر افراد خاصی هستند. ما 400 آنتی‌ژن روی گلبول قرمز داریم که بر اثر جهش‌های ژنتیکی، افرادی هستند که گروه خونی‌شان با هیچ گروه خونی دیگری سازگار نیست. اینها در گروه نادر قرار می‌گیرند. برای اینها ما برنامه متفاوتی داریم.

- تعداد افراد دارنده گروه خونی نادر در کشور چقدر است؟

ما حدود یک‌هزار نفر از این افراد را تاکنون شناسایی کرده‌ایم که مربوط به 23 گروه خونی متفاوت هستند. گاهی خون خود این افراد را در دمای منهای 70 درجه نگهداری می‌کنیم و می‌توان تا 10 ‌سال از آن استفاده کرد، اما به‌طورکلی این افراد شناسایی شده‌اند و در صورت نیاز به آنها فراخوان داده می‌شود تا خون اهدا کنند.

- تفکیک جنسیتی دارندگان خون‌های نادر به چه صورت است؟

ما هم در میان زنان و هم در میان مردان، گروه خون‌های نادر را داریم، اما در زمینه مصرف، بیش از 65 درصد گروه‌های خونی نادر برای زنان مورد استفاده قرار می‌گیرد. یکی از دلایل آن هم بارداری زنان است. گروه خونی نادر آنها در دوره بارداری مشخص می‌شود. یکی از معروف‌ترین گروه‌های خونی نادر هم O بمبئی است که

تاکنون 12 نفر از دارندگان این گروه خونی در کشور شناسایی شده‌اند.

- در صحبت‌ها به مشارکت پایین زنان در اهدای خون اشاره کردید. دلیل آن چیست؟

بله، متاسفانه شاخص اهدای خون زنان در کشور بسیار پایین است. کمتر از پنج ‌درصد اهداکنندگان ما زن هستند و 95 درصد اهدای خون توسط مردان انجام می‌شود. مشکل هم ترس زنان از کم‌خونی است. همه اینها در شرایطی است که نزدیک به 65 ‌درصد خون‌ها برای زنان مصرف می‌شود.