پول در لیگ برتر ایران علف خرس است!

 تماشاگران امروز در گزارشی به مرور نقل و انتقالات زمستانی تیم های لیگ برتر پرداخته است.

پنجره نقل و انتقالات زمستاني فوتبال ايران، هفته قبل به پايان رسيد. غير از سپاهان و پرسپوليس، ساير تيم‌ها عملكردي كاملاً متفاوت با عرف نقل و انتقالات زمستاني دنيا داشتند و با 211 جا به جايي (ميانگين 13 انتقال براي هر تيم) ركوردي بي‌نظيري به جا گذاشتند. در اين بين، استقلال نيز با توجه به رتبه جدول و تعداد نقل و انتقالات به نظر كار معقولي انجام داده بود اما روابط عمومي اين باشگاه خيلي سريع بيانيه‌اي صادر كرد و نشان داد كم شدن نقل و انتقالات اين تيم نه براساس درايت، كه به‌خاطر ناكامي در خريد بازيكنان مورد نظر مظلومي بوده است.

صدرنشين هيجان‌زده

استقلال، صدرنشين ليگ است و در نيم‌فصل اول عملكرد خوبي در اكثر پست‌ها داشت. انتظار مي‌رفت اين باشگاه در نقل و انتقالات فقط به جاي دو خارجي كه قراردادشان را فسخ كرده بازيكن جذب كند. اگر يكي از اين دو نفر را مهدي مومني در نظر بگيريم، آنها حداكثر درباره خريد يك بازيكن كم كاري كردند كه مي‌شد با نفرات آكادمي جبران آن را كرد. كاري كه همين امروز هامبورگ در فوتبال آلمان با آوردن درن فاكا به تيم اصلي انجام داده. در بيانيه باشگاه استقلال آمده كه آنها خواهان جذب رسول نويدكيا، آرش افشين، بختيار رحماني، مسعود حسن‌‌زاده و داريوش شجاعيان بودند كه به دلايلي اين 5 نفر محقق نشدند. در كنار اين‌ها، آندو تيموريان تا 99 درصد استقلالي شد و به اين باشگاه نرسيد و نفراتي همانند وحيد اميري و گابريل نيز به استناد اخبار رسمي و غير رسمي در حال مذاكره با باشگاه بودند. جدا از كيفيت بيانيه استقلال، ادبيات آنها و ارجاع دادن به مستدلاتي مانند مصاحبه‌هاي رسانه‌اي، تلاش يك تيم براي جذب حداقل 6 بازيكن (5 نفر و مومني كه جذب شده بود) در ميانه فصل فاجعه بار است. به ويژه اينكه آن تيم صدرنشين و تقريباً كم ايراد‌ترين تيم ليگ هم بوده و جايي در ليگ قهرمانان آسيا ندارد. استقلال، نمونه‌اي از فرهنگ استفاده از فرصت نقل و انتقالات زمستاني در ليگ‌برتر ايران است. پنجره‌اي كه در همه جاي دنيا براي رفعه ريز ايرادات ميانه فصل تعبيه شده، در ايران به جايگاهي رسيده كه بعيد نيست در سال‌هاي آينده، از تابستان هم شلوغ‌تر شود.

 
تحول 8 ساله

پنجره نقل و انتقالات زمستاني در فوتبال ايران قدمت چندان طولاني ندارد. در دوره اول ليگ به دليل آغاز مسابقات از حدود فصل زمستان، بود يا نبود اين پنجره چندان مهم تلقي نمي‌شد. در ادامه با توجه به اينكه برنامه مسابقات ليگ هيچ‌گاه همانند كشورهاي اروپايي از قبل معلوم نبود، جايي براي اين پنجره وجود نداشت. به علاوه تا مدت بسيار طولاني خط زدن اسم بازيكن از دفاتر هيأت‌هاي فوتبال هم غير ممكن به نظر مي‌رسيد. از همين‌رو تيم‌ها در ابتداي فصل بر مبناي سهميه‌هاي بزرگسالان و اميد مجاز بسته مي‌شدند و زرنگ ترها، يكي دو جاي خالي براي گرفتن بازيكن خارجي يا بدون قرارداد در ادامه فصل باقي مي‌گذاشتند. البته تا مدتي بحث تيم دوم وجود داشت و امثال پرسپوليس، سپاهان و استقلال اهواز با خريدن بازيكن براي تيم دومشان و انتقال آن به تيم اصلي، قانون را كنار مي‌زدند. از ليگ هشتم به صورت رسمي استفاده از پنجره نقل و انتقالات زمستاني مجاز شد. در همان سال محمد علوي مجادله‌اي براي ماندن در پرسپوليس يا رفتن به پاس همدان درست كرد. استقلال پائولو رينالدو و سپاهان الونگ الونگ را گرفت و باقي تيم‌ها در همين حد يا كمي كمتر فعال بودند. ليگ يازدهم اولين دوره‌اي بود كه تيم‌هاي ليگ‌برتري و افراد اطراف آنها تصميم گرفتند فعاليت‌شان در سرماي زمستان را بيشتر كنند. در آن سال مس سرچشمه و اصغر شرفي با مشاوره يكي از دوستان مشترك كه به تازگي مجوز فعاليت دوباره به‌دست‌آورده بود، 8 بازيكن از فهرستش خط زد و 11 بازيكن گرفت. آنها براي 3 بازيكن خارجي حدود 1 ميليارد تومان در زماني كه دلار كمتر از 3 هزار تومان بود پرداخت كردند. سال بعد امير قلعه‌نويي به صورت انقلابي 8 بازيكن در زمستان وارد تركيب استقلال كرد. او در آخرين سال حضور در استقلال نيز به همين تعداد بازيكن در زمستان براي تيمش خريد.

پنجره كاملاً باز

پنجره زمستاني در ايران به دلايل مختلف جايگاه ويژه‌اي دارد. اول اينكه شانس سرمربي، مدير‌عامل و به صورت كلي وجود داشتن اكثر تيم‌ها در وسط فصل خيلي بالاتر از پيش فصل است. بسياري از تيم‌ها در تابستان و تنها ساعاتي مانده به پايان فصل نقل و انتقالات بسته مي‌شوند و رفع جاي خالي و ايرادات فهرست را به زمستان مي‌سپارند. براي كشوري كه آستانه بحران، دقيقه 90 و شب امتحان جايگاه ويژه‌اي در زمان‌بندي و تقويم دارد، اين پنجره به نوعي آخرين فرصت تحول محسوب مي‌شود. در ايران، شاخص قهر كردن و فسخ شدن قرارداد بازيكنان خارجي بالاتر از اكثر كشورهاي دنياست و بايد به جاي آنها نيز نفراتي وارد فهرست شوند. در همين زمستان فصل جاري ليگ‌برتر 9 بازيكن خارجي از فهرست تيم‌هايشان خط خوردند. سرباز شدن بازيكنان جديدا اتفاقي است كه در هر لحظه از فصل مي‌افتد و تيم‌هاي تراكتورسازي و ملوان با آغوش باز پذيراي آنها خواهند بود. در نقطه مقابل سربازي بازيكنان به پايان مي‌رسد و بايد به تيم سابق خود باز گردند. به لحاظ زماني نيز در اروپا معمولاً نقل و انتقالات زمستاني در بازه‌اي با زمان حدود يك سوم نقل و انتقالات تابستان انجام مي‌شوند اما در ايران با محاسبه زمان مفيد، تقريباً برابر فصل تابستان است. همه اين‌ها دست در دست هم مي‌دهد تا پس از اين پنجره و در نيم‌فصل دوم از تيم‌هاي كاملاً جديدي رونمايي شوند.

بدعت وطني

در فوتبال اروپا، آداب و فرهنگ استفاده از پنجره نقل و انتقالات زمستاني كاملاً متفاوت است. هم براي هواداران و هم باشگاه ها. براي مثال گروهي از هواداران رئال‌مادريد بابت محروم شدن اين تيم از نقل و انتقالات زمستان فصل بعد خوشحال شدند چراكه باعث مي‌شود تا قبل از پايان اين محروميت، پرز با خريدهاي بي‌مورد سرمربي را به دردسر نيندازد يا در موردي مشابه گروهي از هواداران والنسيا علاقه‌مند بودند تيم از نقل و انتقالات محروم شود تا دلال‌هاي اطراف باشگاه همانند خورخه مندز، پول‌هاي باشگاه را هدر ندهند. در فصل نقل و انتقالات زمستاني فعلي و تا پايان تاريخ 24 ژانويه يعني يك هفته به پايان پنجره نقل و انتقالات، از 78 باشگاه 4 ليگ معتبر اروپا، 33 تيم حتي يك بازيكن هم به فهرست خود اضافه نكرده‌اند. در اين بين بحران مالي اسپانيا مزيد بر علت شده تا 11 باشگاه لاليگا هيچ خريدي نداشته باشند. 6 باشگاه بوندس‌ليگا، 7 باشگاه از سري آ ايتاليا و در نهايت تعجب 9 باشگاه ليگ متمول‌برتر انگليس در بين 33 تيم بدون خريد در زمستان قرار دارند. جمع كل خرج باشگاه‌هاي 4 ليگ معتبر تا يك هفته مانده به پايان نقل و انتقالات به زحمت به رقم 150 ميليون پوند مي‌رسد. باشگاه‌هايي همانند بارسلونا، رئال‌مادريد، بايرن‌مونيخ، منچستر يونايتد، منچستر سيتي و چلسي با وجود تمكن مالي بسيار خوب دست به كوچك‌ترين خريدي نزدند. در جدول گران‌ترين انتقال‌هاي زمستان امسال تا اين لحظه دو انتقال در ليگ چين اول و سوم هستند و رتبه دوم و چهارم متعلق به خريدهاي نوريچ سيتي هستند كه تا اين لحظه شخصيت متفاوت فصل نقل و انتقالات بودند. هنوز مبلغ پرداختي از 12 ميليون پوند فراتر نرفته و غير از انتقال احتمالي گرانيت ژاكا، شايعه‌اي پيرامون بازيكنان بالاتر از حد متوسط ديده نمي‌شود. حتي با در نظر گرفتن اين موضوع كه باشگاه‌هاي رئال‌مادريد و اتلتيكو مادريد از دو پنجره نقل و انتقالاتي بعدي محروم هستند و روي كاغذ بايد حسابي در همين زمستان خريد كنند. در نگاهي تاريخي نيز بدون محاسبه ژانويه 2012 و به صورت ويژه هفته آخر آن، سخت مي‌توان از دل فصل نقل و انتقالاتي زمستان به ارقام بالا يا جا به جايي‌هاي حيرت انگيز دست يافت. در سال 2012، چلسي رقم هنگفتي صرف خريد تورس از ليورپول در ژانويه كرد و ليورپول با پرداخت بخش عمده آن مبلغ براي خريد اندي كارول، دو انتقال نا فرجام بزرگ در اين فصل ثبت كردند. تجربه‌اي كه نشان داد نمي‌توان از درياي يخ زده زمستان، شاه ماهي صيد كرد.