مردمسالاری: بخش عمده ی مخاطبين اخراجي ها را بينندگان فیملی مثل چهار چنگولي تشکیل می دهد

روزنامه مردمسالاری نوشت :اکران نوروزي سال 90 رو به پايان است در حالي که پيآمدها و چگونگي اين اکران هنوز ادامه دارد.

دو فيلم "جدايي نادر از سيمين" و "اخراجي ها 3" همزمان و توسط يک پخش کننده اما به صورت نا برابر به اکران درآمد. اما با وجود حمايت هاي بي دريغ در اختصاص سينما و تعداد صندلي ها، اختلاف فروش اين دو فيلم مربوط به شهرستان هايي است که "جدايي نادر از سيمين" جايي براي اکران و در نتيجه امکان فروش وجود ندارد.

 پرسش نگارنده از پخش کننده محترم اين است که اگر جايگاه هاي اکران اين دو فيلم عوض مي شد آيا ارقام فروش نيز جابجا نمي شد؟ در اکران هاي بعدي اگر همين تعداد صندلي به فيلم متفاوت ديگري مانند "ورود آقايان ممنوع" رامبد جوان که در همان گونه کمدي مي باشد، قرار گيرد، رکوردهاي جديدي به دست نخواهد آمد؟ چنين اکران مشابهي براي هيچ فيلم ديگر، با يک صد سالن اصلي قطعا روي نخواهد داد زيرا مجموعه اي که در ميان جامعه هنري پايگاهشان اندک است به فيلم هايي مانند اخراجي ها احتياج دارند که رابطه سه وجهي پرفروش، پرمخاطب و مردمي بودن و همچنين خوبي و ارزشمندي را برقرار کنند و از اين منظر سوژه تبليغاتي مناسبي بدست آورند و اگر اين اتفاق براي فيلمي ديگر روي دهد چنين رابطه اي کارايي تبليغاتي خود را در اختيار صاحبان اثر غير خودي قرار خواهد داد.اما نکته قابل توجه اين جاست که اين رابطه و نتيجه گيري را در همه جا نمي توان بکار برد.

 براي مثال پيکان که مونتاژي از همان ماشين هيلمن از رده خارج کارخانه ورشکسته تالبوت انگلستان بوده است و طي سه دهه پرفروش ترين وسيله نقليه در ايران شده است در نتيجه بهترين و ارزشمندترين آن نيز خواهد بود، در حالي که در همان زمان امکان توليد يا مونتاژ ماشين هايي با کيفيت و مزايايي به مراتب بالاتر و با همان قيمت تمام شده وجود داشت که مي توانست سليقه هاي مردم را از حد پيکان بالاتر برد که آن زمان انجام نشد. البته شايد اين نوع ارزيابي ونتيجه گيري ها براي جوامعي که قانون عرضه و تقاضا و اقتصاد آزاد بر آن حاکم است درست باشد اما به راستي در حوزه سينماي ما قوانين سينماي آن جوامع حاکم است؟

"سردر سينما متروپل با تصاوير نقاشي شده " جاهل ها و ژيگولوها "(1343) ترکيب طنز آميزي داشت. در گوشه اي از قاب جاهل هاي کلاه مخملي مثل عباس مصدق، محسن آراسته و علي تابش ايستاده بودند، و در گوشه ديگر ژيگولوهايي با سبيل اصلاح شده و موهاي مرتب مثل محمد متوسلاني و منوچهر وثوق به چشم مي خوردند.

 افراد دو دسته در سراسر فيلم سر به سر هم مي گذاشتند و شکل و شمايل، نوع حرف زدن و اداهاي ديگري را به مسخره گرفتند شايد با علاقه مند شدن مرد جواني از هر گروه به خواهر يکي از افراد گروه ديگر با نوعي قصه رومئو ژوليتي رو به رو مي شديم، اما همه در انتها ناگهان از در آشتي درآمدند و چه بي مايه." (درآمدي بر تاريخ سينماي سياسي سينماي ايران (1280-1380)/حميد رضا صدر - تهران: نشرني، 1381-ص 14).

فيلمساز سه گانه اخراجي ها با درک شرايط و موقعيت چند ساله اخير دريافته است که اقليت مسلط بر سينما، به فيلمسازي جنجالي نياز دارند که در مقابل منتقدين سينمايي و غير سينمايي بتوانند قدرت نمايي کنند. او به خوبي مي داند که ساخت فيلمي به سبک دهه هاي 30 و 40 نمي تواند مورد حمايت قرار گيرد چه آن که چند سالي است که بخش تجاري سينما نيز در اين ميدان وارد شده و زمينه نامناسبي را فراهم نموده است، بنابراين موضوع جنگ و اسارت را در اخراجي هاي 1 و 2 و مسائل روز را در اخراجي هاي 3 دستمايه قرار داد و به فيلم هاي آن دو دهه در پوسته اي جديد حياتي دوباره بخشيد.

 اين پوسته همان سه گانه شهيد، آزاده و جانباز است که براي موجه نمودن و کاستن از مخالفت هاي اقشار مذهبي به فيلم هايش اضافه نموده است.

 بدين ترتيب او توانست از سويي حمايت هاي موثري را جلب نمايد به طوري که سينماهايي که در شهرستان ها هشت سال رنگ فيلمي را بر پرده هاي خود نديده بودند، درب بگشايد و از سويي ديگر مخالفت ها را به حداقل برساند به  گونه اي که اين کمدي بزن بکوب - به زبان خودماني نه اصطلاح سينمايي - تنها صداي خفيف مسوولي را درآورد که نقل به مضمون عرض نمايد: از ايشان با آن سابقه درخشان انقلابي انتظار نداشته از هر وسيله اي براي جذب مخاطب استفاده نمايد. که اين اعتراض احتمالا يا به دليل مسووليت و رودربايستي با ارباب رجوع ايثارگر خود اظهارشده است يا به فراموشي سپردن جمله "هدف وسيله را توجيه مي کند" مي باشد.

بخش عمده مخاطبين اخراجي ها را بينندگان فيلم هايي نظير چهار چنگولي و افراطي ها تشکيل مي دهند اين ادعا را به سادگي با آمار فروش فيلم چهارچنگولي مي توان اثبات نمود.

 توجه نماييد:
"چارچنگولي" از چهارشنبه 29 آبان در گروه سينما عصر جديد اکران شد و پس از 83 روز نمايش در 18 سينما 995 ميليون تومان فروش کرده است. اين فروش با در نظر گرفتن نرخ بليت 2000 تومان، تعداد 497500 تماشاگر را براي اين فيلم ثبت مي کند. به اين ترتيب تماشاگران روزانه فيلم حدود 5994 نفر بوده که 333 مخاطب روزانه در هر سينما براي "چارچنگولي" ثبت مي شود

اکنون اگر ارقام تعداد سينما، فروش و مخاطب چارچنگولي را با نسبت اخراجي ها متناسب کنيد به فروش پنج ميلياردي و مخاطب دو و نيم ميليوني خواهيد رسيد.